Phát triển Nhà ở xã hội – Làm thế nào?

Bê tông Xuân Mai tạo niềm tin vững bền

Đầu năm 2009, ngay sau khi Nghị quyết và các Quyết định của Chính phủ được ban hành, Bộ Xây dựng đã quyết liệt triển khai tới các địa phương, vạch ra từng giai đoạn, các bước thực hiện, để sớm đưa nhà ở xã hội (NƠXH) đến với người dân. Có thể thấy, việc phát triển nhà ở cho các đối tượng xã hội trên thực sự là vấn đề nóng bỏng, là nhu cầu bức thiết của các địa phương, đặc biệt là nhu cầu về nhà ở cho đối tượng học sinh, sinh viên, công chức mới ra trường và người có thu nhập thấp.

Khu nhà ở xã hội do UBND Tp Hà Nội đầu tư xây dựng tại Q.Hoàng Mai. Ảnh: thái anh

Để làm được điều này, trước hết Nhà nước tạo điều kiện cho bên cung (DN) về vốn, quỹ đất, các loại thuế… đi đôi với sự trợ giúp cho bên cầu người thu nhập thấp (TNT) có khả năng tăng thu nhập đủ điều kiện mua nhà.

Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn trần Nam cho rằng, việc tạo điều kiện cho bên cung với những ưu đãi đã rất rõ ràng. Không chỉ các DNNN như các TCty HUD, VIGLACERA, VINACONEX… mà cả các DN Cp, DN tư nhân như: Cty TNHH Địa ốc Đất Lành, Cty phát triển nhà Thủ Đức, Cty Đất Xanh… cũng đã, đang hoặc mong muốn được đầu tư NƠXH. “Vấn đề là ở chỗ, khi Nhà nước mà cụ thể là các địa phương tạo cho DN tất cả các điều kiện. Và khi xây dựng xong, Chính quyền đến kiểm tra giá thành. Sau khi trừ đi các ưu đãi cộng với tối đa 10% lãi suất sẽ có giá bán căn hộ NƠXH” – ông Nam nói.

Làm sao để người TNT có tiền mua nhà?

Theo các chuyên gia, trước hết, đó là tác động chính vào nhu cầu sở hữu căn hộ của họ. Tác động bằng cách: Tạo thêm nhiều ngành nghề để người nghèo, nhất là người nghèo đô thị có việc làm, có thu nhập để tích luỹ mua nhà. Tiếp đến, Nhà nước thông qua hệ thống Ngân hàng chính sách tạo điều kiện để người nghèo được vay vốn với lãi suất thấp. Ngoài ra, có thể thông qua các định chế tài chính khác để có các nguồn vốn trung hạn và dài hạn để cho cả bên cung và bên cầu vay. Và một giải pháp quan trọng khác đó là lập nên các Quỹ nhà ở để mọi công dân, khi đi làm đều đóng một khoản thu nhập nhất định vào quỹ này. Việc thành lập Quỹ này rất nên làm với mức đóng góp hợp lý và có thể nhân rộng toàn xã hội, giống như BHXH vậy, với mức đóng góp hợp lý. Khi số tiền đóng quỹ có khoảng 20 – 30% giá trị căn nhà, họ có thể mua được nhà. Số tiền còn lại sẽ được trả dần trong thời gian 10 năm, 15 năm hoặc 20 năm với lãi xuất thấp tuỳ theo từng giai đoạn phát triển kinh tế đất nước.

Khu nhà ở xã hội tại Vĩnh Yên do VINACONEX Xuân Mai đầu tư xây dựng.

Cần cơ chế rõ ràng cho DN

Ngay khi chính sách phát triển NƠXH được triển khai, các DN đã rất ủng hộ chương trình này. Ông Nguyễn Đức Hùng, phó TGĐ Tập đoàn HUD cho biết, tất cả các thành viên trong tập đoàn như TCty VIGLACERA, TCty Xây dựng Hà Nội, TCty Xây dựng Bạch Đằng… đều đã và sẽ đẩy mạnh chương trình này. Theo ông Hùng, ngoài các giải pháp về thiết kế, quy hoạch… cần sử dụng các VLXD và vật liệu hoàn thiện mới như gạch không nung, cửa gỗ công nghiệp, các thiết bị sản xuất tại địa phương để góp phần hạ giá thành và cung cấp được nhiều sản phẩm NƠXH. “Tuy nhiên, để đảm bảo chương trình phát triển NƠXH phát triển bền vững, Nhà nước cần cụ thể hoá hơn nữa các chính sách hỗ trợ, khuyến khích về quỹ đất, cơ chế GpMB, tín dụng với lãi suất ưu đãi…”.  

Điều mà các DN quan tâm hiện nay là điều kiện xét duyệt đối tượng được mua NƠXH. Với các dự án đang đồng loạt triển khai, dự kiến đến 2012, Hà Nội sẽ đạt con số trên 20.000 căn hộ có diện tích từ 30 – 60m2. Những con số tương tự của Đà Nẵng và Tp.HCM cũng được tính đến. Tuy nhiên, việc bán căn hộ khi xây dựng xong như thế nào vẫn chưa tìm ra được cách giải quyết cơ bản. Nói như ông Đặng Hoàng Huy, TGĐ Cty Cp VINACONEX Xuân Mai, chủ đầu tư chung cư CT1 Ngô Thì Nhậm, Q.Hà Đông thì: “Chúng tôi đã xây dựng xong chung cư này nhưng vẫn chờ Tp quyệt cơ chế để bán cho đúng đối tượng. Nếu cứ tiếp tục chờ đợi thì sẽ rất khó cho DN vì bị đọng vốn”.

Còn ông phạm Hữu phùng, phó TGĐ Cty Cp Vincon thì cho biết: “Tp Đà Nẵng đã có chủ trương giao cho Cty chúng tôi 4 khu đất gồm khu A, B cuối đường Bạch Đằng Đông, khu C tại số 2 Nguyễn tri phương và khu Mân Thái để xây dựng nhà ở xã hội. Vincon đã thực hiện xây dựng 8 khu nhà với 805 căn hộ. Cái khó nhất là ở khâu danh sách đối tượng mua nhà và hình thức thanh toán. Theo quy định, đối tượng và giá phải do UBND Tp Đà Nẵng phê duyệt. Đến nay Cty Cp Vincon đã lập danh sách 650 đối tượng cần mua căn hộ gửi lên UBND Tp Đà Nẵng cùng với giá sàn bán căn hộ là 5,2 triệu đồng/m2. Tuy nhiên, đến nay Tp Đà Nẵng chưa duyệt danh sách này để Cty tiến hành bàn giao nhà cho người dân”.

Hóa ra, khi các DN sẵn sàng tham gia đầu tư NƠXH thì sự chậm trễ lại đến từ chính các cấp chính quyền. phải chăng trong việc này những trì trệ của cơ chế quan liêu bao cấp cũ vẫn đang là vật cản lớn nhất đối với các cơ quan công quyền. Một câu hỏi được đặt ra là làm NƠXH làm như thế nào? trả lời câu hỏi này phải bắt đầu từ chính nhận thức của những người trong cuộc.