Quy định mới về bồi thường khi thu hồi đất

Tách bạch giữa bồi thường và hỗ trợ

Theo nghị định, về nguyên tắc, Nhà nước thu hồi đất của người dân đang sử dụng vào mục đích nào thì được bồi thường bằng việc giao đất mới có cùng mục đích sử dụng, nếu không có đất để bồi thường thì được bồi thường bằng giá trị quyền sử dụng đất tính theo giá đất tại thời điểm quyết định thu hồi đất.

Ông Phùng Văn Nghệ – quyền Tổng cục trưởng Tổng cục Đất đai – cho biết: “Khắc phục những vướng mắc trong đền bù, giải phóng mặt bằng, tái định cư đối với người bị thu hồi đất, nghị định lần này quy định tách bạch giữa bồi thường và hỗ trợ. Người bị thu hồi đất được hỗ trợ di chuyển, tái định cư, ổn định đời sống và sản xuất, đào tạo chuyển đổi nghề, tạo việc làm và một số hỗ trợ khác. Các loại hỗ trợ được xác định trên cơ sở Nhà nước điều tiết phần lợi ích từ việc thu hồi đất, chuyển đổi mục đích sử dụng đất cho người bị thu hồi đất”.

Cụ thể: hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp nếu bị thu hồi từ 30 – 70% và trên 70% diện tích đất nông nghiệp đang sử dụng thì được hỗ trợ ổn định đời sống trong thời gian tối đa tương ứng là 24 tháng và 36 tháng. Mức hỗ trợ cho một nhân khẩu được tính bằng tiền tương đương với 30 kg gạo/tháng theo thời giá trung bình tại thời điểm hỗ trợ của địa phương. “Quy định này đã khắc phục được sự bất bình đẳng trong việc hưởng mức hỗ trợ đối với các hộ gia đình, cá nhân có diện tích đất bị thu hồi khác nhau”, ông Nghệ nói.

Về hỗ trợ di chuyển cho mỗi gia đình, cá nhân mất đất phải di chuyển chỗ ở, nghị định này quy định, thay vì hỗ trợ cho mỗi gia đình, cá nhân phải di chuyển nhà quá thấp, từ 3 – 5 triệu đồng như trước đây, Chính phủ không quy định mức tiền hỗ trợ di chuyển cụ thể mà giao cho UBND cấp tỉnh quy định cho phù hợp với điều kiện cụ thể của từng địa phương. nghị định đã quy định 3 hình thức hỗ trợ chuyển đổi nghề nghiệp và tạo việc làm, gồm: hỗ trợ bằng tiền được tính từ 1,5 – 5 lần giá đất nông nghiệp cho toàn bộ diện tích đất thu hồi, hỗ trợ bằng việc giao 1 suất đất ở hoặc 1 căn hộ chung cư hoặc 1 suất đất sản xuất kinh doanh phi nông nghiệp đối với địa phương có điều kiện về quỹ đất ở, quỹ nhà ở. Ông Đào Trung Chính, Vụ trưởng Vụ Chính sách và Pháp chế (Tổng cục Quản lý đất đai) nói rõ: “Trong trường hợp này, người có đất bị thu hồi chỉ được hỗ trợ một lần, và nếu hỗ trợ bằng tiền thì áp mức nào trong khoảng từ 1,5 – 5 lần giá đất nông nghiệp là do UBND các tỉnh tính toán quyết định cho phù hợp”.

Để khắc phục những bất cập trong khâu tổ chức tái định cư, giúp người dân có điều kiện lựa chọn nơi tái định cư phù hợp, Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Nguyễn Mạnh Hiển cho biết, nghị định đã quy định, bồi thường, giải phóng mặt bằng và tái định cư phải được thực hiện một cách khép kín, đồng bộ.

Ông Phùng Văn Nghệ thông tin thêm, trong nghị định đã nêu rõ: “Địa phương phải xây dựng nhiều loại nhà tái định cư, bố trí nhiều mức đất ở trong khu tái định cư tối thiểu cho phù hợp với nhu cầu, khả năng và tập quán sinh hoạt của người có đất bị thu hồi, nếu tiền bồi thường không đủ để mua suất tái định cư tối thiểu thì ngân sách nhà nước hỗ trợ khoản tiền chênh lệch đó cho người dân”.

Lập Quỹ phát triển đất

Ông Phùng Văn Nghệ cho biết, một chính sách hoàn toàn mới được Chính phủ đưa ra trong nghị định này là việc thành lập Quỹ phát triển đất. Theo đó, UBND cấp tỉnh được trích từ 30 – 50% nguồn thu hằng năm từ tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, tiền đấu giá quyền sử dụng đất để lập quỹ này. Quỹ sẽ được sử dụng để hỗ trợ việc giải phóng mặt bằng tạo quỹ đất sạch phục vụ đấu giá đất, hỗ trợ thực hiện các đề án đào tạo nghề, chuyển đổi nghề nghiệp, xây dựng khu tái định cư… “Bộ Tài nguyên và Môi trường đang phối hợp với Bộ Tài chính xây dựng quy chế hoạt động của quỹ phát triển đất, trình Chính phủ ban hành”, ông Phùng Văn Nghệ thông tin.

Trong khi đó, theo Thứ trưởng Nguyễn Mạnh Hiển, các doanh nghiệp, chủ đầu tư sẽ được hưởng lợi từ các quy định về trình tự thủ tục giao đất, thu hồi đất trong nghị định này. Các thủ tục sẽ được tập trung vào một đầu mối là một cơ quan do UBND tỉnh chỉ định, trong thời hạn công khai quy hoạch dự án và phương án đền bù đất bị thu hồi, nếu chủ đầu tư và người dân thỏa thuận được với nhau thì chủ đầu tư được tiếp tục thực hiện công đoạn đầu tư tiếp theo.

Quang Duẩn