Tác động từ tăng giá điện: Tránh hiệu ứng đô-mi-nô

“Quyết định tăng giá điện vừa rồi rõ ràng tác động tới giá thành nước sạch, cho nên có thể các doanh nghiệp cấp nước sẽ phải xem xét tới sự tác động này để trình các UBND cấp tỉnh phương án tính đúng, tính đủ chi phí sản xuất, bảo đảm hài hoà lợi ích của người dân và doanh nghiệp” – ông Nguyễn Tôn – Chủ tịch Hội Cấp thoát nước Việt Nam nói về ảnh hưởng của việc tăng giá điện đến giá nước sạch.

5 tỉnh đã tăng giá nước sạch!

Trước khi Thủ tướng Chính phủ ký quyết định tăng giá bán lẻ điện bình quân 8,92% so với giá định bình quân năm 2008, từ đầu tháng 2/2009 đã có 5 tỉnh quyết định tăng giá nước là: Tuyên Quang, Quảng Trị, TT-Huế, Bà Rịa-Vũng Tàu và Bình Dương. Giá nước sạch tại mỗi tỉnh tăng bình quân khoảng 10%.

Từ trước tới nay, 2 “ông” điện và nước luôn được người dân đô thị ở Việt Nam xếp chung thành 1 cặp. Vì vậy, ngay sau khi đón nhận tin tăng giá điện, nhiều người đã nghĩ ngay tới việc khó bề giữ được giá nước sạch. Trên cả nước hiện có 68 Cty cấp nước, ngoài 5 Cty đã tăng giá từ đầu tháng 2, như vậy vẫn còn 63 Cty đang chờ.

“Trong giá thành nước sinh hoạt hiện nay, chi phí điện năng, chỉ tính riêng vận hành cũng đã gần bằng chi phí nhân công, xấp xỉ khoảng 30%. Chúng tôi chưa tính cụ thể, nhưng việc tăng giá bán lẻ điện chắc chắn sẽ làm tăng giá thành nước sạch” – ông Tôn phân tích. 

Tháng 10/2008, trên cơ sở đề nghị của Hội Cấp thoát nước Việt Nam, Bộ Xây dựng đã gửi văn bản tới Bộ Tài chính đề nghị báo cáo Thủ tướng Chính phủ tăng giá nước sạch. Lý do là mức bán hiện hành quá thấp so với chi phí sản xuất. Theo Bộ Xây dựng, hiện giá nước sạch sinh hoạt bình quân trên toàn quốc đạt 2.800 đồng/m3, trong khi nếu tính đúng chi phí khoảng 4.100 đồng. Do vậy, việc điều chỉnh giá là hợp lý để đảm bảo hài hòa lợi ích của người dân và doanh nghiệp. Tuy nhiên, trong bối cảnh lạm phát, Thủ tướng đã chỉ đạo chưa tăng giá một số mặt hàng thiết yếu, việc điều chỉnh giá nước cũng phải tạm ngừng.

Chi phí sản xuất phôi thép tăng 70 nghìn đ/tấn!

Không riêng đối với ngành nước, việc tăng giá điện còn tác động tới nhiều mặt của đời sống. Theo ông Phạm Chí Cường – Chủ tịch Hiệp hội thép Việt Nam, ngành sản xuất  phôi thép là một trong những ngành tiêu tốn nhiều điện năng nhất cho nên cũng sẽ là một trong những ngành chịu ảnh hưởng rõ nét nhất bởi quyết định tăng giá điện. 

“Để sản xuất 1 tấn phôi thép cần 700 KWh điện, tính sơ bộ việc tăng giá điện  từ 1/3 tới sẽ làm chi phí đầu vào đội lên khoảng 70 nghìn đồng/tấn. Với tổng mức 2,5 triệu tấn phôi dự kiến sản xuất trong năm 2009, như vậy ngành thép sẽ phải chi thêm 175 tỷ đồng. Trong điều kiện bình thường, sự kiện tăng giá điện sẽ tác động dây chuyền: chi phí nguyên liệu đầu vào tăng làm tăng giá thành sản phẩm, từ đấy làm tăng giá bán. Tuy nhiên, trong bối cảnh hiện nay, nhiều khả năng các doanh nghiệp sẽ phải “cắn răng” để giá thép sẽ không tăng. Bởi vì thép đang tiêu thụ chậm, các doanh nghiệp còn phải tìm mọi cách để kích cầu” – ông Cường cho biết như vậy. 

Theo tính toán của Bộ Công Thương, việc điều chỉnh tăng giá điện dưới 10% chỉ làm giảm tốc độ tăng trưởng GDP năm 2009 khoảng 0,05 – 0,07%, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tăng khoảng 0,25 – 0,3%. Các ngành công nghiệp sản xuất 3 ca với chi phí tiền điện cao (chiếm 40 – 50% giá thành sản xuất) như cấp nước, điện phân…, giá thành sản phẩm sẽ tăng thêm 3 – 4%.

Tính thì như vậy, nhưng làm sao để đảm bảo giảm thiểu hiệu ứng đô-mi-nô từ việc tăng giá mặt hàng thiết yếu này đối với giá cả các mặt hàng khác là điều không đơn giản.