Tạo điều kiện để doanh nghiệp cơ khí phát huy năng lực chế tạo

Những năm gần đây, nhờ đổi mới công nghệ và tiếp cận thị trường, năng lực sản xuất, chế tạo và lắp đặt thiết bị của các doanh nghiệp cơ khí trong nước ngày càng phát triển. Tuy nhiên, để phấn đấu trở thành một ngành công nghiệp quan trọng, từng bước mở rộng thị trường, góp phần tích cực vào quá trình CNH, HÐH đất nước, ngành cơ khí vẫn cần những cơ chế, chính sách tạo động lực cho quá trình phát triển.

Thợ LILAMA trên công trường NM lọc dầu Dung Quất

Nâng cao tỷ lệ nội địa hóa

Công ty TNHH NN một thành viên Chế tạo thiết bị và Ðóng tàu Hải phòng (Lisemco) hằng năm chế tạo khoảng 25.000 tấn thiết bị, trong đó chế tạo kết cấu thép khoảng 15.000 tấn, bồn, bể, thiết bị phụ 4.000 tấn, các thiết bị phi tiêu chuẩn khác khoảng 6.000 tấn, cùng nhiều sản phẩm khác như chế tạo nắp hầm hàng, đóng mới tàu biển. Hiện công ty đang đầu tư, mở rộng quy mô sản xuất, từng bước phấn đấu trở thành trung tâm chế tạo kết cấu thép và thiết bị cơ khí đồng bộ hàng đầu Việt Nam. Với năng lực hiện nay, công ty đang tham gia chế tạo thiết bị cho nhiều dự án quan trọng như: Nhà máy nhiệt điện Uông Bí mở rộng, trung tâm Hội nghị quốc gia, Na Dương, Ô Môn, Lọc dầu Dung Quất… và xuất khẩu thiết bị cho các dự án nước ngoài như nhiệt điện Barh (Ấn Ðộ), các dự án tại Nhật Bản, Mỹ… với tổng trị giá hơn 45 triệu USD.

Hướng vào thị trường xây dựng, bảo trì các nhà máy xi-măng, Công ty Cp Lilama 69-3 hằng năm chế tạo khoảng 18.000 tấn thiết bị, chiếm 60% tổng giá trị sản xuất. Hiện nay, công ty đang thực hiện nhiều đơn hàng như: chế tạo 3.792 tấn thiết bị cho dự án xi-măng Hoàng Thạch, 6.267 tấn thiết bị cho dự án dây chuyền sản xuất số 2 nhà máy xi-măng Chinfon (Hải phòng), 1.411 tấn thiết bị và kết cấu thép cho dự án Nhà máy xi-măng Thăng Long, cùng với 3.000 tấn thiết bị đế lò nung cho dự án Nhà máy xi-măng Bình phước… Gần đây, công ty đã ký hợp đồng chế tạo thiết bị xuất khẩu trị giá 5 triệu USD với tập đoàn FL Smidth-MVT (Ðức). Ðặc biệt, dự án Nhà máy xi-măng Sông Thao công suất 1 triệu tấn/năm do Lilama làm tổng thầu EpC, tỷ lệ nội địa hóa và chế tạo, lắp đặt các thiết bị đồng bộ lên tới hơn 60%. So với thiết kế ban đầu, tỷ lệ nội địa hóa của các nhà thầu trong nước chỉ hơn 40%. Ðánh giá về năng lực chế tạo, lắp đặt thiết bị của Lilama tại Nhà máy xi-măng Sông Thao, Tổng Giám đốc HUD xi-măng Sông Thao phạm Văn Ân cho biết: Ðây là dự án đầu tiên trong chương trình thí điểm nâng cao tỷ lệ nội địa hóa chế tạo thiết bị cho nhà máy xi-măng của Chính phủ, quy mô đầu tư của dự án là 1.700 tỷ đồng, phần lớn các thiết bị đều sản xuất trong nước nhưng thực tế cho thấy chất lượng không thua kém thiết bị chế tạo từ nước ngoài. Các bên tham gia xây lắp và chủ đầu tư đánh giá cao chất lượng vì các nhà thầu trong nước đã làm chủ được thiết kế và chế tạo được thiết bị chính cũng như các chi tiết thay thế trong dây chuyền sản xuất xi-măng, thay thế nhập khẩu, bảo đảm tiến độ thi công, hiện nay nhà máy đang hoạt động tốt.

Nhà máy Thép Sông Hồng do TCT Sông Hồng đầu tư đang vận hành hết công suất

trong Tổng công ty Lilama, Công ty Cp Lilama 69-2 được đối tác trong và ngoài nước biết đến bởi khả năng chế tạo đồng bộ hệ thống lọc bụi tĩnh điện. Cùng với chế tạo thiết bị phục vụ các dự án trong nước, sản phẩm của công ty đã được xuất khẩu ra thị trường nhiều nước trên thế giới. Với năng lực hiện có, nhà máy có khả năng chế tạo khoảng 2.000 tấn thiết bị/năm. Ở nhiều công trình lớn, công ty tổ chức xưởng chế tạo tại công trường, đáp ứng yêu cầu tiến độ xây lắp. Hiện nay, công ty đang tham gia chế tạo 620 tấn thiết bị Cơ khí thủy công cho Nhà máy thủy điện Nậm Công, 3.250 tấn thiết bị cyclone Nhà máy xi-măng Lam Thạch (Quảng Ninh), 1.069 tấn kết cấu thép và hệ thống băng tải dự án Nhà máy xi-măng Chinfon (Hải phòng) cùng với 310 tấn thiết bị xuất khẩu lọc bụi túi Dự án Nhà máy cán thép FUKUYAMA, và bộ phận lọc bụi tĩnh điện cho dự án nâng cấp lò nung đá vôi (phần Lan) trị giá 111.000 USD… Mới đây công ty tiếp tục ký hợp đồng chế tạo máy xếp bao xuất khẩu cho Tập đoàn FAM Magdeburger Forderanlagen und Baumaschinen GmbH (CHLB Ðức) trị giá 274.000 ơ-rô và hợp đồng đang được triển khai. Ðể nâng cao hơn nữa năng lực chế tạo, đáp ứng yêu cầu của thị trường, công ty đang đầu tư nhà máy chế tạo thiết bị lọc bụi công suất 7.000 tấn/năm tại Hải phòng, bổ sung, nâng cấp các phương tiện, thiết bị sản xuất tiên tiến để nâng cao năng lực chế tạo.

Coi trọng phát triển cơ khí

Cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới năm 2009 đã tác động lớn đến nhiều ngành, nhiều lĩnh vực, trong đó không ít doanh nghiệp gặp khó khăn trong sản xuất kinh doanh, nhưng mức tăng trưởng của các doanh nghiệp cơ khí thành viên thuộc Tổng công ty lắp máy Việt Nam (Lilama) vẫn ổn định. Với tốc độ đầu tư cho phát triển, giữ vững tốc độ tăng trưởng kinh tế của đất nước như hiện nay thì tiềm năng của thị trường xây lắp trong nước còn rất lớn, nhất là các dự án đầu tư nhiệt điện, thủy điện, xi-măng… Nắm bắt thời cơ, Lilama tiếp tục đầu tư mở rộng sản xuất, từng bước nâng cao năng lực, từ đó phấn đấu tăng tỷ lệ nội địa hóa các dự án lên gần 70%, trong đó yếu tố quan trọng nhất là khâu đầu tư thiết bị, nhân lực để từng bước chuyển dần sang chế tạo thiết bị mới, có độ chính xác cao, bảo đảm nhu cầu trong nước, đồng thời tăng cường sức cạnh tranh khi tham gia xuất khẩu.

Ðầu tư phát triển ngành cơ khí nói chung và cơ khí xây dựng nói riêng là mục tiêu mang tính chiến lược của Ðảng và Nhà nước. Ðây là bước đi quan trọng để đẩy mạnh tiến trình công nghiệp hóa, góp phần phát triển kinh tế – xã hội và thu hút thêm lao động. trong quá trình tham gia đấu thầu dự án, áp lực về giá bỏ thầu thấp của các công ty nước ngoài sẽ giảm đi khi các doanh nghiệp cơ khí trong nước có đủ khả năng chế tạo nhiều chủng loại thiết bị có chất lượng tương đương, thay thế hàng nhập khẩu. Thời gian qua, thông qua đấu thầu, Lilama đã tiết kiệm được hàng trăm triệu USD tại các dự án do Lilama làm tổng thầu EpC như Nhơn trạch 2, Cà Mau 1, 2…, gián tiếp hạ thấp mức giá thầu tại các dự án khác do nước ngoài thi công. Ngoài ra, khi tham gia thi công các công trình lớn trong nước, nguồn lực chất xám, kinh nghiệm của đội ngũ kỹ sư, công nhân ngành cơ khí sẽ từng bước được nâng cao cùng với nâng dần tỷ lệ nội địa hóa.

Chế tạo điểm khớp nối dàn không gian tại Tổng CT COMA

Tuy nhiên, trong giai đoạn hiện nay, nhiều doanh nghiệp cơ khí còn gặp nhiều khó khăn. Tổng Giám đốc Lisemco trần Việt Khánh cho biết: Mặc dù chịu nhiều tác động của suy thoái kinh tế, mức tăng trưởng bình quân của công ty vẫn ở mức cao, nhưng lợi nhuận lại thấp vì số vốn lưu động của công ty chỉ khoảng 65 tỷ đồng, trong khi doanh thu hơn 1.000 tỷ đồng. Với tiềm lực tài chính như vậy, nguồn vốn để sản xuất, kinh doanh chủ yếu dựa vào vay các ngân hàng với lãi suất thương mại phải trả hằng năm rất cao. Ðể nâng cao hiệu quả hoạt động, công ty đang tổ chức, sắp xếp lại sản xuất, từng bước cổ phần hóa toàn bộ công ty trong năm 2010.

Ðặc thù của ngành chế tạo cơ khí là nguồn vốn đầu tư lớn, thời gian thu hồi vốn chậm, nhất là các thiết bị chế tạo cho các công trình trọng điểm ít khi là dạng sản xuất hàng loạt mà thường thiết kế riêng, giá thành cao nên việc đầu tư chế tạo cơ khí phải tính toán, cân nhắc yếu tố đầu ra cho sản phẩm. Theo Chủ tịch HÐQT Lilama Nguyễn Ðình Hải, để ngành cơ khí phát triển, Nhà nước cần có chính sách hỗ trợ doanh nghiệp cơ khí, đầu tư mạnh hơn cho Chương trình cơ khí trọng điểm quốc gia, qua đó tạo môi trường phát huy năng lực thiết bị, con người và kinh nghiệm đúc kết từ các công trình của doanh nghiệp trong nước. Tạo điều kiện để những doanh nghiệp có đủ điều kiện được giao thi công các dự án, sửa đổi một số chính sách liên quan Luật Ðấu thầu và Luật Ðầu tư, nhất là chính sách lựa chọn thiết bị công nghệ nhập khẩu.