Thành phố Hồ Chí Minh: Cần có quy chế quản lý thống nhất các cụm công nghiệp trên địa bàn

Ngoài 12 khu công nghiệp tập trung (KCN)và 3 khu chế xuất (KCX), với tổng diện tích quy hoạch 7.000 ha, thành phố Hồ Chí Minh hiện có 51 cụm công nghiệp (CCN), làng nghề, với tổng diện tích đất gần 1.200 ha. Trong 51 CCN và làng nghề, chỉ có 12 cụm là có ranh giới, số còn lại nằm cài xen trong các khu dân cư hoặc trong khuôn viên các đơn vị không có chức năng sản xuất công nghiệp.

CCN trên địa bàn thành phố rất đa dạng về chủ đầu tư, mục tiêu thành lập và loại hình tổ chức. Chủ đầu tư gồm: Tổng công ty Nhà nước, Liên minh Hợp tác xã, Lực lượng Thanh niên Xung phong, công ty cổ phần… Mục tiêu thành lập thì có loại để phục vụ chương trình di dời các cơ sở sản xuất nhỏ, lẻ gây ô nhiễm môi trường; có loại để triển khai quy hoạch chuyên ngành (cụm cơ khí ô tô thành phố); có loại nhằm tổ chức dạy nghề, giải quyết việc làm cho những người sau cai nghiện ma túy (CCN Nhị Xuân); có loại giải quyết việc làm cho người dân khi phát triển đô thị mới (CCN An Phú trong khu đô thị mới Phú Mỹ Hưng)…Có những CCN đã được hình thành và tồn tại từ nhiều năm nay nhưng không có chủ đầu tư hạ tầng. 10 CCN mới có quy hoạch chung, chưa có chủ đầu tư, chưa quy hoạch chi tiết… Điều đáng nói là công tác quản lý Nhà nước đối với các CCN, như: quản lý chung về hạ tầng, ô nhiễm môi trường, trách nhiệm xã hội đối với địa phương…đang phát sinh nhiều vấn đề, nhưng không có đơn vị đầu mối giải quyết, do chưa phân rõ trách nhiệm cụ thể cho đơn vị nào.

Trước đây, năm 2005, UBND thành phố giao trách nhiệm cho Ban quản lý các KCX, KCN thành phố (Hepza) quản lý luôn các CCN, nhưng đến năm 2006, Hepza đã có văn bản trình UBND thành phố chỉ nhận trách nhiệm quản lý các KCX, KCN theo quy định của Chính phủ, còn việc quản lý các CCN thì xin giao lại cho đơn vị khác. Đến năm 2007, UBND thành phố giao Sở Công nghiệp (nay là Sở Công thương) làm đầu mối thống nhất quản lý các CCN địa phương và Sở Công thương đã giao trách nhiệm này cho Phòng Quản lý công nghiệp (thuộc sở).

Theo lãnh đạo Sở Công thương thành phố, công tác quản lý các CCN hiện nay đang gặp nhiều khó khăn, do thiếu hệ thống văn bản quản lý Nhà nước thống nhất từ trung ương đến địa phương; thiếu doanh nghiệp đầu tư hạ tầng; thiếu vốn đầu tư; khó khăn trong giải phóng mặt bằng; thủ tục đầu tư, cho thuê đất còn rườm rà… Mô hình đầu tư xây dựng và quản lý CCN chưa rõ, mô phỏng theo mô hình của các KCN, chưa gắn kết được các lĩnh vực công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp của từng địa phương quận, huyện; chưa khẳng định những mô hình CCN có tính đặc thù của thành phố.

Để có thể tăng cường hiệu quả quản lý Nhà nước các CCN trên địa bàn, thành phố cần có quy chế rõ ràng về các thủ tục pháp lý, quy trình đầu tư xây dựng và kinh doanh hạ tầng CCN; quy chế phối hợp cụ thể giữa các sở-ngành,quận-huyện và các chủ đầu tư trong quản lý CCN. Nội dung quản lý cần xuyên suốt cả quá trình, từ việc đền bù giải tỏa mặt bằng, giao đất, cho thuê đất, cấp giấy phép xây dựng và quản lý đầu tư xây dựng, quản lý môi trường, các vấn đề an ninh trật tự trong CCN… Cần thành lập Ban quản lý Cụm đối với các CCN có tính đặc thù ( CCN Nhị Xuân , CCN An Phú) hoặc CCN cấp quận-huyện (nơi một quận, huyện có từ 3 CCN trở lên)./.