Thế giới quanh ta: Cố đô SUKHOTHAI – cái nôi của nền văn minh Thái Lan

Vương quốc Thái Lan là một quốc gia Phật giáo thuộc khu vực Đông Nam Á. Qua nhiều thế kỷ, Thái Lan được biết đến với tên “Xiêm”. Ngoài việc nổi tiếng là “kho tàng” của những bãi biển xinh đẹp, những ngôi chùa tráng lệ và những di tích văn hóa hấp dẫn, Thái Lan còn được biết đến với những thành phố cổ kính, trong đó nổi bật nhất là Cố đô Sukhothai. Sukhothai được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa Thế giới năm 1991. 

Sukhothai là cố đô đầu tiên của Thái Lan ở thế kỷ 13 – 14, nằm cách thủ đô Băng cốc gần 427km về phía Bắc, với diện tích hơn 6.600 km2, được mệnh danh là “bình minh của hạnh phúc”.

Năm 1238, Sukhothai được người Khmer thành lập. Năm 1257, người Thái kế tục. Sukhothai có 6 đời vua trị vì nhưng chỉ thật sự hưng thịnh dưới triều vua Ramkhamhaeng, vị vua đời thứ 3. Ông chính là người mở cửa đất nước giao lưu với các nền văn hóa bên ngoài và phổ biến rộng rãi đạo Phật từ Xrilanca thâm vào Thái Lan. Nhà vua cũng phát triển bảng chữ cái và tạo ra chữ viết đầu tiên của Thái Lan. Những bút tích còn lưu lại của vị vua này thể hiện niềm tin mạnh mẽ của thần dân Sukhothai vào đạo Phật. Đồng thời, dưới sự trị vì của nhà Vua, đất nước đã có một nền nông nghiệp trù phú cùng hệ thống tiền tệ phát triển.

Mặc dù thời kỳ hưng thịnh của Sukhothai ngắn ngủi, khoảng 200 năm, nhưng sự huy hoàng và uy quyền của cố đô này vẫn tồn tại đến ngày nay.

Sukhothai ít bị đô thị hóa và phong cảnh nơi đây trở thành điểm du lịch lý tưởng giúp du khách hiểu hơn về văn hóa, lịch sử phong phú của Vương quốc Thái Lan, với các điểm du lịch như: Đền Hoàng gia Wat Mahathat, Phật đường; Bảo tàng quốc gia Ramkhamhaeng; thành lũy, kênh đào …

– Đền Hoàng gia Wat Mahathat là ngôi đền Phật giáo lớn nhất, với diện tích hơn 160.000m2, được xem là trái tim của Phật giáo Thái Lan. Tại đây hiện vẫn còn lưu lại những cột trụ bằng đá sừng sững ngay trước tượng Phật cao 10 mét. Người ta cho rằng ngày xưa nơi đây vốn là kho kinh Phật có mái che bằng gỗ. Theo thời gian, nó đã bị tàn phá chỉ còn trơ lại các cột chống. Đền nổi tiếng với tấm bia khắc chữ trên đá của nhà Vua Ramkhamhaeng và nhiều bức điêu khắc tượng Phật trong tư thế đang bước đi được tạc trên vách tường đá.

Trong khuôn viên Đền Wat Mahathat có một khu vực tương đối rộng, trong đó có một tượng Phật cao 17 mét, được gọi là Wat Sri Chum; có tường đá dày 3 mét bao quanh, vốn là nơi để cầu nguyện. Ngày nay, những người mộ đạo vẫn còn duy trì phong tục dán vàng lá lên ngón tay của Đức Phật. Theo quan niệm của người Thái, khi các đầu ngón tay bằng vàng cao vút của Đức Phật tỏa sáng lấp lánh, lúc ấy lời thỉnh cầu của họ đã được chấp nhận.

Phía Tây Đền Wat Mahathat có một Phật đường lớn nhất Sukhothai và là trung tâm tôn giáo của Sukhothai cổ. Phật đường này ảnh hưởng sâu sắc đến dân tộc Khmer, với nhiều tượng Phật tọa lạc trên mỗi hoa sen và có nhiều chú tiểu tỏ lòng tôn kính quỳ dưới chân. Bên trong Phật đường là bức tượng Phật bằng đồng cao 8 mét uy nghi.

– Bảo tàng quốc gia Ramkhamhaeng là nơi giúp du khách hiểu hơn về lịch sử và văn hóa Sukhothai, mở cửa hằng ngày từ 9 giờ – 16 giờ (ngoại trừ thứ hai, thứ tư và những ngày nghỉ của quốc gia), chứa đựng nhiều vật dụng do người tiền sử tạo ra, được khai quật ở Sukhothai và một số tỉnh lân cận.

Mỗi năm, vào đêm 15-12 âm lịch, tại Sukhothai lại diễn ra lễ hội thả lồng đèn Loi Krathong. Đây là phong tục nhằm cầu nguyện cho nhà Vua Ramkhamhaeng. Các lồng đèn hình hoa sen được thả khắp mặt sông chính là phần quan trọng nhất của lễ hội. Ngày nay, các lồng đèn trong đêm 15-12 âm lịch vẫn trôi trên mặt nước.

Cố đô Sukhothai là nơi quy tụ các hàng quán bán các món ăn Thái Lan rất độc đáo, được chế biến bằng nhiều gia vị và các thành phần khác nhau để tạo ra sự thăng hoa của những hương vị kết hợp ẩm thực độc đáo của Thái Lan. Một bữa ăn Thái điển hình gồm có canh, salát, cá, thịt và đương nhiên phải có cơm và rau. Các hương vị có đủ mọi sắc thái từ chua, ngọt đến cay và rất nhiều gia vị. Món ăn Thái hội đủ những ưu điểm của phong cách nấu nướng Trung Quốc và Ấn Độ. Các món mì, cà-ri, các món chua ngọt, với các loại gia vị lạ nhưng vẫn giữ được nét riêng đặc sắc của mình.

Mặc dù thời kỳ huy hoàng Sukhothai ngắn ngủi, nhưng thành tựu về mỹ thuật, văn học và ngôn ngữ là tư liệu quý giá của Vương quốc Thái Lan./.