Tôi thấy hổ thẹn

1 Sáng nay ngồi uống cà phê, đọc báo thấy tràn lan tin: Vedan Việt Nam đã vinh dự đón nhận giải thưởng Danh hiệu “Sản phẩm chất lượng an toàn vì sức khỏe cộng đồng năm 2009” do Bộ KH&CN phối hợp với trung tâm Tư vấn phát triển Thương hiệu và Chất lượng Tp.HCM trao tặng tại Lễ tuyên dương “Doanh nghiệp ứng dụng hệ thống quản lý chất lượng xuất sắc và Top 100 sản phẩm an toàn vì sức khỏe cộng đồng năm 2009”… Mà kèm theo các tin ấy đều có thêm tí “khuyến mại”: “Hướng về miền trung, nhằm chia sẻ những nỗi đau Vedan Việt Nam đã trao tặng 100 triệu đồng cho các gia đình bị thiệt hại do cơn bão số 9”. Cả 10 tin đều từng ấy chữ, từng ấy dòng, như tin “Sơn Đông mãi võ” bán thuốc dạo! Cũng chẳng biết “ông Vedan” một năm làm được bao nhiều hoạt động từ thiện, nhưng thấy tin “ông” đưa hoành tráng lắm, toàn những lời kêu như sấm “Đây là một trong những hoạt động từ thiện, xã hội hàng năm mà Vedan Việt Nam đã thực hiện nhằm mang lại niềm hạnh phúc cho những người không may mắn, những gia đình gặp khó khăn trong cuộc sống, góp phần giúp đỡ người nghèo có điều kiện tốt hơn vươn lên làm giàu, phấn đấu xây dựng đất nước Việt Nam ngày càng giàu mạnh”.

Vốn khi đọc những tin này chỉ thấy buồn cười!

Buồn cười chứ không buồn. Bởi giải thưởng là thứ vô hại, chả ảnh hưởng gì đến ai, có chăng thấy nó không xứng đáng thì cũng chỉ nhếch mép cười ruồi.

Nhưng chả hiểu tại sao, khi nhận tin về Vedan thì cục tức, cục nhục lại nổi lên.

Hình như cái Cty 100% vốn nước ngoài này muốn trêu tức dân Việt mình theo kiểu: “Thấy chưa, chúng mày chửi nữa đi! Tao vẫn được trao giải thưởng đấy!”.

2 Chắc cả Vedan và dân Việt vẫn còn nhớ cách đây đúng một năm, vụ việc Cty này sau 14 năm xả trộm thải, giết chết sông Thị Vải, gây ô nhiễm môi trường, làm điêu đứng hàng vạn hộ dân bên sông… đã bị phanh phui, gây phẫn nộ đến vô cùng với người dân. (Nhưng rốt cuộc Vedan cũng… chả làm sao!).

Vụ việc đã không chỉ đi vào lịch sử… vi phạm môi trường ở Việt Nam về sự tinh vi, thời gian diễn tiến lâu, quy mô lớn, để lại những hậu quả lâu dài, khôn lường mà còn đi vào lịch sử bởi sự “thoát tội” ngoạn mục.

Cho đến bây giờ, câu chuyện về “bột đắng Vedan” vẫn còn là nỗi bức xúc, là nỗi đau âm ỉ của người dân Việt. Mới rồi, Vedan đã thẳng thừng từ chối các đơn kiện, đòi bồi thường thiệt hại của những người nông dân nghèo đi vì Vedan tại Đồng Nai, Tp.HCM, Vũng Tàu… và muốn giải quyết bằng “lý” với những người dân “thấp cổ bé họng” ấy tại tòa. 

3 Có một chút khó hiểu ở cách “lấy lại thương hiệu” của Vedan. Không biết, Vedan có biết được những “tai tiếng cộng đồng” khó bề gột rửa mà họ đã gây ra không mà vẫn “nhơn nhơn” đi nhận giải?!

Nhưng! Điều khó hiểu nhất với tôi và công chúng Việt Nam lúc này không phải với Vedan, mà là với BTC giải thưởng.

Xin hỏi: Tại sao các vị có thể trao giải thưởng “Vì sức khỏe cộng đồng năm 2009” cho một đơn vị có “thành tích” phá hoại môi trường xuất sắc nhất Việt Nam như Vedan?

Không biết các vị thế nào, nhưng với tôi, với tư cách của một người dân Việt, đọc tin này tôi thấy hổ thẹn!