Xử lý nước thải tập trung tại các KCN Nghệ An: Chờ đến bao giờ?

Hình ảnh những người dân sống gần KCN Diễn Hồng (huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An) đi ngủ vẫn phải đeo khẩu trang bởi không chịu nổi mùi ô uế nồng nặc do nấu nhựa phế thải và da trâu bò bốc lên đang ám ảnh bất cứ ai khi qua đây.

 KCN – biểu trưng của nền công nghiệp hoá, tưởng sẽ giúp cho người dân được đổi đời thì nay với những đồng tiền ít ỏi từ đền bù GPMB, họ rơi vào tình cảnh không nghề, không có công cụ sản xuất, cuộc sống mưu sinh gặp biết bao khó khăn. Tuy nhiên, điều mà người dân lo lắng hơn cả là tình trạng ô nhiễm trầm trọng do nước thải, khí thải từ các KCN nhỏ này. KCN nhỏ đã vậy, còn “to” như KCN Bắc Vinh hay Nam Cấm thì việc có một hệ thống xử lý nước thải tập trung dường như vẫn còn là giấc mơ xa, cho dù KCN Bắc Vinh đã đi vào hoạt động chừng 10 năm trên diện tích xây dựng 60,16 ha với 17 dự án (DA) và có 16 DA đã đi vào hoạt động; KCN Nam Cấm  với khoảng 5 năm hoạt động trên diện tích 327 ha cũng được lấp đầy với 29 DA và 10 DA đã đi vào hoạt động. Dù không đến nỗi ô nhiễm trầm trọng như KCN Diễn Hồng nhưng người dân sống gần KCN Bắc Vinh cũng đang sống chung với cảnh ô nhiễm nguồn nước do việc lau rửa xe, máy xả nước trực tiếp ra môi trường mà không qua một hệ thống lắng lọc nào. Việc các DA tại các KCN của Nghệ An cứ vô tư xả nước thải ra môi trường được xem như câu chuyện “biết rồi, khổ lắm, nói mãi”.

 Mặc dù các DA đầu tư phát triển vào các KCN về cơ bản phù hợp với quy hoạch phát triển các ngành, lĩnh vực sản xuất và một điều không thể phủ nhận là hoạt động của các DA đầu tư đã tạo thêm nguồn thu cho ngân sách trên địa bàn và góp phần tạo sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế của Nghệ An. Tuy nhiên, các KCN vẫn chưa đảm bảo an toàn trong việc xử lý chất thải, trong đó bức xúc nhất là chưa xây dựng được hệ thống xử lý nước thải tập trung để bảo vệ môi trường.

 Lý do mà tỉnh Nghệ An đưa ra tại KCN Bắc Vinh là không triển khai giai đoạn 2 nên đã phá vỡ quy hoạch, kế hoạch đầu tư xây dựng ban đầu của chủ đầu tư, trong đó có quy hoạch địa điểm xây dựng xử lý nước thải. Cách đây hơn một năm, chủ đầu tư đã làm tờ trình xin lựa chọn điểm quy hoạch xây dựng khu xử lý nước thải tập trung với công suất 2.000m3/ngđ. Nhọc nhằn lắm đến nay mới có quyết định đồng ý cho lựa chọn địa điểm, thế nhưng thời hạn cho việc đầu tư xây dựng và đi vào hoạt động thì vẫn chưa xác định. Với KCN Nam Cấm thì địa điểm xây dựng bãi tập kết xử lý rác thải rắn và khu xử lý nước thải tập trung vẫn chưa cụ thể mà nguyên nhân lại là do điều chỉnh quy hoạch khi thành lập Khu kinh tế Đông Nam. Rác thải rắn đã được Cty CP Môi trường đô thị và Dịch vụ du lịch thị xã Cửa Lò vận chuyển, còn vấn đề xử lý nước thải tập trung xem ra vẫn dài cổ mà chờ bởi phải lập xong quy hoạch mới kêu gọi đầu tư. Phải chăng các nhà làm quy hoạch KCN tại Nghệ An đã quên khu xử lý chất thải trong thiết kế?

 Theo quy hoạch đến năm 2020 toàn tỉnh Nghệ An sẽ xây dựng 12 KCN tập trung với tổng diện tích khoảng 6.135 ha. Nếu theo đà phát triển như hiện nay thì Nghệ An sẽ phải đối mặt với vấn nạn ô nhiễm môi trường tại các KCN. Hình ảnh những người nông dân lăm lăm tay cuốc tay liềm lăn xả vào xe ủi ngăn không cho GPMB tại KCN Nam Cấm, rồi hàng trăm nông dân xã Nghĩa Minh, huyện Nghĩa Đàn ngồi xếp thành hàng rào ngăn không cho nhà máy ván ép chở nguyên liệu vì họ bị nghẹt thở bởi khói bụi… đang là những vấn đề nhức nhối tại Nghệ An.