Yên Bái: Cần chấm dứt tình trạng khai thác đá cảnh trái phép

Với nhiều nguồn tài nguyên quý giá do thiên nhiên ban tặng, xã Suối Giàng, huyện Văn Chấn ( Yên Bái) đang lưu giữ trong mình một trữ lượng lớn nguồn tài nguyên đá cảnh quý hiếm. Tuy nhiên, từ hơn hai năm nay, nguồn tài nguyên này đang bị “bốc hơi”, cạn kiệt từng ngày bởi nạn khai thác trái phép của người dân trước sự bất lực của chính quyền địa phương.

Theo nhận định ban đầu của Liên đoàn Bản đồ địa chất Miền Bắc: đá vôi mỹ nghệ Suối Giàng có 2 loại chính là đá vôi hoa hoá có cấu tạo vân dài, mằu sắc sặc sỡ và đá biến chất màu xanh lục, ánh ngọc, vàng lục phân bố trên diện tích rộng khoảng 15 km2, tập trung chủ yếu trên địa bàn xã Suối Giàng. Để tận mắt chứng kiến cảnh “xẻ thịt” nguồn tài nguyên thiên nhiên quý này, chúng tôi đã xâm nhập đến các nơi được coi là điểm nóng của nạn khai thác đá cảnh trái phép ở Suối Giàng. Không cần đi quá xa, ngay khi đặt chân tới trung tâm huyện Văn Chấn và cả trên quãng đường dài chừng 3 km hướng lên xã Suối Giàng, tiếng máy mài đá cùng bụi trắng bay mù mịt của hàng chục xưởng chế tác đá như xé tan không gian và làm vẩn đục bầu không khí của khu vực này. Phía trước mỗi xưởng chế tác trưng bày hàng dãy các tác phẩm đá cảnh với đủ màu sắc, hình dáng và kích thước khác nhau. Khu vực này được ví như là khâu cuối cùng của dây chuyền sản xuất đá cảnh trái phép trước khi bán sản phẩm ra thi trường, ngang nhiên tồn tại từ nhiều năm nay với sự làm ngơ của chính quyền địa phương. Mất chừng gần 30 phút đi xe máy để tiếp cận với dòng suối Lóp chảy trên địa bàn thôn Văn Thịnh, xã Sơn Thinh, cảnh tượng tan hoang bởi hoạt động khai thác đá cảnh ở đây dần dần hiện hữu. Ngay tại nơi này, một doanh nghiệp có tên Hoàn Mai với tấm biển lớn “Chuyên thu gom, mua bán đá suối, chế tác và bán các loại sản phẩm đá mỹ nghệ” do Sở Kế hoạch- Đầu tư tỉnh cấp phép ngày 2/1/2009 đang hoạt động. Trên con đường đất đỏ trơn tuột sau trận mưa, rộng chưa đến một mét chạy dọc theo con suối Lóp, thi thoảng lại có tốp thanh niên cưỡi trên các chiếc xe máy chở đầy dụng cụ lao nhanh về hướng các bãi đá. Suốt chiều dài chừng 6 km dọc con suối Lóp, như một đại công trường với hàng chục lán trại nối đuôi nhau cùng các “đá tặc” miệt mài đục đẽo bằng các dụng cụ thô sơ như búa, khoan, xà beng. ròng rọc…

Thực tế cho thấy, hoạt động khai thác đá cảnh trái phép đang diễn ra chủ yếu tại hai thôn Giàng Cao và Suối Lóp. Để ngăn chặn tình trang trên, xã Suối Giàng cũng như huyện Văn Chấn đã tăng cường nhiều giải pháp, như: thành lập đội bảo vệ, ký cam kết với các hộ dân không khai thác khoáng sản bừa bãi, kiên quyết xử phạt vi phạm…Tuy nhiên, tất cả việc làm đó chẳng khác nào như “bắt cóc bỏ đĩa”. Đội trưởng quản lý thị trường số 7 Vũ Mạnh Thực cho biết: Thực hiện Quyết định 124 ngày 7/4/2009 của UBND huyện Văn Chấn, Đội đã phối hợp với công an, phòng tài nguyên môi trường, phòng công thương rà soát, ký cam kết với 7 hộ xã Suối Giàng, 18 hộ xã Sơn Thịnh không được khai thác, thu mua, vận chuyển đá cảnh từ địa bàn đi nơi khác.Đội đã xử phạt hành chính với 21 hộ khác; xử lý vi phạm hành chính 4 vụ vận chuyển trái phép với số tiền trên 10 triệu đồng; thanh lý sản phẩm nộp vào ngân sách nhà nước trên 62 triệu đồng. Riêng công an huyện Văn Chấn cũng xử lý 2 vụ với số tiền trên 7 triệu đồng. Song, được biết, việc xử lý theo Nghị định 150/2004/CP và 77/2007/CP của Chính phủ về vi phạm quản lý khoáng sản trên lĩnh vực lưu thông tối đa là 5 triệu đồng trên thực tế chưa mang tính răn đe nên tình trạng buôn bán, vận chuyển trái phép đá cảnh ra khỏi địa bàn Văn Chấn do lợi nhuận cao vẫn cứ tiếp diễn, chưa có biểu chấm dứt.

Khắc phục tình trạng trên, UBND tỉnh Yên Bái đã công văn yêu cầu huyện Văn Chấn cần tăng cường các biện pháp nhằm chấm dứt tình trạng khai thá đá cảnh trái phép, đồng thời đẩy nhanh việc thực hiện quy hoạch khu du lịch Suối Giàng, tùng bước xây dựng nơi đây trở thành khu du lịch sinh thái với nhiều sản phẩm hấp dẫn: sinh thái nghỉ dưỡng, tìm hiểu văn hoá bản địa. Với tổng vốn đầu tư 118 tỷ đồng và diện tích quy hoạch 60 ha, gồm các hạng mục công trình: Trung tâm điều hành đón tiếp; Khu xây dựng các nhà nghỉ đơn lập và song lập; Khu các công trình công cộng, trung tâm thể dục thể thao…, nơi đây đang được đầu tư xây dựng hệ thống đường giao thông, lưới điện, nước sạch với số vốn lên tới hàng chục tỷ đồng. Được biết, đầu tháng 6/2009, Cục địa chất và Khoáng sản Việt Nam đã có công văn gửi UBND tỉnh Yên Bái về việc điều tra, đánh giá khoáng sản đá vôi mỹ nghệ khu vực Suối Quyền. Theo đó dự kiến đưa khu vực này vào quy hoạch, khai thác đá mỹ nghệ, ốp lát lớn của cả nước.

Đã đến lúc, huyện Văn Chấn cùng Sở Kế hoạch và Đầu tư tinh Yên Bái cần sớm thống nhât việc rà soát, cấp giấy phép khai thác nguồn tài nguyên đá cảnh phù hợp với quy hoạch, đồng thời thực hiện các giải pháp quyết liệt nhằm chấm dứt tình trạng vi phạm, từng bước lập lại trật tự trong việc quản lý, khai thác tài nguyên khoảng sản tai đây, góp phần phục vụ lợi ích của địa phương và đất nước./..