Chuyện thiếu nước sạch

Nhiều nước không có nhiều sông như Việt Nam mình, có lẽ vì thế mà họ luôn sợ thiếu nước sạch nên họ quý, họ yêu, họ thương các dòng sông của họ chăng?

Cả nước Ai Cập chỉ có mỗi con sông Nil chảy từ phía nam châu Phi lên phía bắc. Các nước Palextin và Ixaren cùng Gioóđani chỉ có một con sông Gioóđan nhỏ như một con suối ở Việt Nam. Cả nước Xyri chỉ có một nhánh sông Ơ – phrát. Cả Irắc cũng chỉ có 2 con sông nên được gọi là vùng Lưỡng hà… Vậy mà người ta gìn giữ các dòng sông đó như gìn giữ chính bản thân mình, quyết không xả nước thải không qua xử lý xuống các dòng sông đó, để nó mãi mãi trở thành nguồn nước mát cho cho người, cho đồng ruộng, cho cây cối, cho các thành phố lớn và hiện đại hơn chúng ta rất nhiều.

Trôngđến bạn mà ngậm ngùi cho ta. Tại sao người ta giữ được sạch các dòng sông mà ta lại không giữ cho các dòng sông của chúng ta xanh và sạch? Chẳng lẽ chúng ta có quá nhiều sông ngòi nên chúng ta không biết yêu quý các dòng sông? Chẳng lẽ chúng ta bận công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước mà quên mất việc bảo vệ nguồn nước sạch ở các dòng sông?

Nước ta được tiếng là biển rộng, sông dài kèm theo đó là tài nguyên phong phú, đa dạng. Kể ra thì đúng là như vậy. Hiếm có nước nào nhỏ như Việt Nam mà có bờ biển dài trên 3.200km, có trên 300 con sông và hàng ngàn suối nhỏ, suối lớn, kênh rạch. Những tưởng lắm sông, nhiều suối, nhiều kênh rạch như vậy thì chuyện thiếu nước sẽ chẳng bao giờ xảy ra.

Nhưng quả thực là chúng ta đang thiếu nước sạch cho tôm cá sống khỏe và sinh sản khỏe, cho tưới tiêu đồng ruộng, cho xanh mát những rừng cà phê và thiếu nước sạch cả cho con người vì sông ngòi, kênh rạch của chúng ta ngày nay đang bị ô nhiễm hết sức nặng nề.

Chỉ nhìn quanh Hà Nội này thôi, đã thấy còn rất ít những con sông sạch! Hầu hết các dòng sông của Thủ đô ta đêu đang kêu cứu, đa số hồ ao ở Thủ đô ta đều mang một màu nước đen ngòm với đủ các thứ nước thải dân sinh, nước thải y tế, nước thải của các hợp tác xã, các làng nghề và các nhà máy, xí nghiệp. Ngay trong lòng thủ đô vẫn còn vài chục nhà máy ngày đêm vô tư xả nước thải ra các con sông Kim Ngưu, Lừ, Sét, Tô Lịch. Ngoài rìa thành phố thì sông Nhuệ, sông Đáy hàng ngày đang phải hứng chịu hàng chục ngàn mét khối nước thải của mấy trăm làng nghề. Đó là chưa kể tới hàng trăm tấn rác thải dân sinh và rác thải rắn cũng bị người ta đem đổ trộm xuống lòng hai con sông này, khiến cho lòng sông hẹp dần, nước chảy đen ngòm, cá tôm không sống nổi!

Suy rộng ra cả nước, có trên 200 khu công nghiệp và khu chế xuất với hàng ngàn nhà máy, mỗi ngày các nhà máy đó xả ra hàng triệu mét khối nước thải, phần lớn là không được xử lý, vì vậy mới có chuyện sông Thị Vải, sông Đồng Nai, sông Hoàng Long, sông Xoài Rạp, sông Kinh Thầy … đang bị bức tử. Các con sông lớn như sông Hồng, sông Mã, sông Đà, sông Lô, sông Thái Bình, sông Lam, sông Hương, sông Hàn, sông Vàm Cỏ, sông Tiền, sông Hậu … bây giờ người xuống tắm xong về đã thấy da mẩn ngứa, tuy cá tôm còn sống được, nhưng liệu mươi năm nữa khi mà các chất độc từ phân bón, thuốc trừ sâu, từ chất thải dân sinh và công nghiệp, y tế cứ ùn ùn đổ xuống các lòng sông đó mà không được xử lý thì ai dám nói rằng nước các con sông lớn đó rồi đây sẽ không bị ô nhiễm nặng nề. Và nếu cả những con sông lớn như vậy bị ô nhiễm thì nguy to rồi còn gì: Lấy nước sạch ở đâu cho 85 – 95 triệu con người dùng hàng ngày? Lấy nước sạch ở đâu để tưới cho 4 triệu ha lúa và hàng triệu ha vườn tược, rừng cà phê, cao su, hồ tiêu, rừng điều? Lấy nước sạch ở đâu để phục vụ cho đàn gia súc, gia cầm hàng chục, hàng trăm triệu con? Không lẽ để cho con người, cho đồng ruộng, vườn tược, cho đàn gia súc chết khát!?

Nhiều lúc tôi cứ thấy lo lo thế nào ấy khi đọc tài liệu của Hội nghị nước sạch toàn cầu lần thứ hai tổ chức tại La Hay mà tôi có dịp tham dự. Hội nghị đó cảnh báo thế giới rằng, chẳng bao lâu nữa mọi quốc gia đều có thể thiếu nước sạch nếu chúng ta không bắt đầu ngay từ ngày hôm nay, công việc đơn giản mà ai cũng làm được, đó là nâng cao ý thức và có hành động cụ thể để bảo vệ nguồn nước sạch cho chính mình.