Giao nhiệm vụ gì cho những “anh cả đỏ”

1 Câu chuyện về “anh cả đỏ” – “quả đấm thép” Vinashin rơi vào khủng hoảng với những món nợ khổng lồ, khó khăn chồng chất, đứng bên bờ vực phá sản, dẫn đến việc Chính phủ phải nhúng tay can thiệp để chia tách, cơ cấu lại hoạt động, công nợ nhằm “giải cứu binh nhì”; và Ủy ban Kiểm tra trung ương cũng phải ra đề nghị kỷ luật với người đứng đầu của Tập đoàn này bởi sự lạm quyền, độc đoán và tư lợi… đã gây xôn xao dư luận cả tuần nay.

2 Vấn đề đặt ra sau vụ việc này là phải chăng Chính phủ và các bộ ngành chức năng đã quá nơi lỏng trong việc quản lý giám sát hoạt động của các tập đoàn (hoặc chí ít là với Vinashin). Và nếu không phải là đã có sự nơi lỏng mà cơ sự lại đến mức này thì vấn đề sẽ còn nghiêm trọng hơn nhiều bởi đó sẽ là sự dung túng.

Mới đây, (hình như chủ yếu xuất phát là từ vụ việc này) Chính phủ đã giao cho các Bộ Tài chính, KH&ĐT và Bộ Nội vụ tăng cường kiểm tra, giám sát về các vấn đề tài chính, lĩnh vực đầu tư, ngành nghề kinh doanh, cơ cấu sản xuất và nhân sự lãnh đạo… đối với các tập đoàn, TCty Nhà nước.

Động thái này dường như là “mất bò mới lo làm chuồng”. Nhưng dù sao thì “muộn vẫn còn hơn không vì… “bò” vẫn chưa mất hết! Và sau vụ việc này, Chính phủ cần xem xét rút kinh nghiệm để “làm chuồng” cho chắc!

3 Thêm một vấn đề nữa cần bàn. Như chúng ta đang thấy, Vinashin thì đang ngập trong nợ nần; EVN không đảm đương nổi vai trò cung ứng đủ điện, gây thiệt hại nặng nề cho tăng trưởng kinh tế và dân sinh; nhiều tập đoàn, TCty Nhà nước khác không làm tốt vai trò can thiệp, giúp bình ổn giá cả thị trường… Một câu hỏi được đặt ra: phải chăng các tập đoàn, TCty Nhà nước đang phải gánh những nhiệm vụ quá sức mình?

Nhiệm vụ mà những “anh cả đỏ”, “quả đấm thép” của nền kinh tế được giao không chỉ là hoạt động đảm bảo hiệu quả kinh tế mà còn giữ vai trò chủ đạo của kinh tế Nhà nước trong các lĩnh vực được giao. Ngoài ra, các DNNN lớn còn được yêu cầu phải tham gia bình ổn giá cả thị trường, góp phần xoá đói, giảm nghèo…

Nhưng có lẽ, chính vì Nhà nước đã quá kỳ vọng và giao cho các tập đoàn, rồi để các “anh cả” hoàn thành những nhiệm vụ đó thì ưu ái, cho chúng hưởng nhiều đặc quyền và độc quyền trong lĩnh vực sản xuất, kinh doanh…  Sự kỳ vọng quá nhiều cũng là cái cớ để các Tập đoàn đòi hỏi và né tránh trách nhiệm: vì tôi phải lo cái này nên không làm được cái kia; hoặc vì tôi phải làm cái này nên tôi phải được giao cái kia…

Có lẽ, đã đến lúc chúng ta chỉ nên giao cho các tập đoàn nhiệm vụ sản xuất, kinh doanh có hiệu quả, cạnh tranh bình đẳng trong cơ chế thị trường. Chính qua đó chúng mới tự mình lớn mạnh lên, đóng góp cho sự lớn mạnh thay vì trở thành gánh nặng của nền kinh tế. Suy cho cùng, đó mới là thực hiện nhiệm vụ chính trị một cách tốt nhất!