|
cục quản lý tài nguyên nước (bộ tài nguyên và môi trường) cảnh báo việc vận hành hồ chứa nước ở nước ta đang xuất hiện nhiều “lỗ hổng”, ảnh hưởng nghiêm trọng tới quá trình phát triển kinh tế – xã hội, nhất là nước tưới cho nông nghiệp, vận tải thuỷ, đánh bắt thuỷ sản, du lịch. đến thời điểm này, cả nước có hơn 3.000 hồ chứa lớn, nhỏ với tổng dung tích hữu ích khoảng 37 tỷ m3, chiếm 4,5% tổng lượng nước mặt bình quân. trong số này, các hồ thuỷ điện chiếm 81% với gần 30 tỷ m3. ngoài các hồ thuỷ điện lớn hoà bình, thác bà, tuyên quang là những hồ đa mục tiêu, có nhiệm vụ chống lũ, phát điện, cải thiện cấp nước và giao thông thuỷ hạ du, các hồ thuỷ điện khác đa phần chỉ là những hồ đơn mục tiêu (phát điện) như các hồ trên sông đồng nai, sông ba, vu gia – thu bồn… còn lại các hồ thuỷ lợi có nhiệm vụ chống lũ hạ du hoặc cấp nước cho sinh hoạt, công nghiệp. mặc dù vai trò điều tiết của các hồ chứa là giữ nước mùa mưa để điều tiết mùa khô và giảm mực nước lũ cho hạ du, nhưng trên thực tế nhiều vấn đề cấp bách đang đặt ra trong công tác quản lý vận hành hồ chứa. nguyên nhân là do thiếu sự phối hợp giữa các bộ, ngành, địa phương; khai thác lòng sông quá mức; quyền dùng nước không được xác định rõ ràng; hạn chế trong việc đánh giá tác động môi trường; cấp phép khai thác nước quá muộn; thiết kế và xây dựng đập không xem xét đầy đủ nhu cầu hạ du…ở góc độ pháp lý cũng chưa có hạn chế về lượng nước trên sông; lộ trình đánh giá các vấn đề về quản lý nước; chức năng quản lý lưu vực sông không rõ, thậm chí khái niệm quản lý lưu vực sông được hiểu theo nhiều cách khác nhau. đặc biệt, vai trò điều tiết của các hồ trong mùa khô không được phân định rõ ràng và hiện mới theo yêu cầu của chủ đập là tưới trong mùa khô hoặc phát điện. để cải thiện vận hành hồ chứa nước, biện pháp khắc phục là phải xác định được nhu cầu sử dụng nước của các ngành và nước cho hệ sinh thái như tưới, giao thông thuỷ nội địa, cấp nước sinh hoạt, công nghiệp, nuôi trồng thuỷ sản, phát điện, duy trì đời sống của hệ thuỷ sinh, sức sống của dòng sông…đặc biệt, quy trình vận hành các hồ phải mang tính hệ thống và đáp ứng nhu cầu dùng nước trong mùa khô./. |
