Thành phố Hồ Chí Minh: Nhập nhằng chứng chỉ tiết kiệm nhà ở

Cuối tháng 1/2009, Công ty Đầu tư bất động sản Việt Nam (Vinaland), có trụ sở tại quận 7 TP. Hồ Chí Minh, bắt đầu phát hành chứng chỉ tiết kiệm nhà ở, với mệnh giá mỗi chứng chỉ là 5 triệu đồng. Thông tin này đã gây xôn xao dư luận về tính khả thi của việc huy động vốn vào 2 dự án bất động sản chưa được triển khai của Vinaland. Ngày 17/2/2009, ông Hồ Hữu Hạnh, Giám đốc Chi nhánh Ngân hàng Nhà nước tại TP.HCM đã khẳng định sẽ thành lập đoàn kiểm tra và xử lý nghiêm hành vi ”xé rào” này.

5 triệu/tháng sẽ mua được nhà?

Ngày 2/1/2008, ông Hồ Đắc Hưng, Tổng Giám đốc Vinaland, đã ký văn bản ban hành quy chế quỹ tiết kiệm nhà ở. Nội dung, quy chế này là đưa ra mô hình huy động vốn mới bằng cách phát hành “Chứng chỉ tiết kiệm nhà ở” để thực hiện hai dự án với tổng số 600 căn hộ chung cư sẽ xây dựng tại quận 7.

Theo quy chế này, cán bộ, nhân viên Vinaland và cả những người có nhu cầu sẽ tiết kiệm một số tiền để mua chứng chỉ. Với mệnh giá 5 triệu đồng/chứng chỉ và thời gian đóng kéo dài 60 tháng, mỗi người sẽ đóng cho Vinaland khoảng 300 triệu đồng. Số tiền tiết kiệm này được tính là chi phí cho quyền sử dụng đất và các chi phí khác như chi phí san lấp, giải phóng mặt bằng, thiết kế, lập dự án, xin cấp phép. Mỗi chứng chỉ quỹ tiết kiệm sẽ được chuyển đổi thành quyền mua một mét vuông sàn căn hộ với đơn giá gốc trong tương lai.

Trao đổi với phóng viên TTXVN về những thông tin liên quan, ông Trần Minh Hoàng, Chủ tịch HĐQT Vinaland cho biết, đến thời điểm này, Công ty đã phát hành 100 chứng chỉ đầu tiên, chủ yếu dành cho cán bộ công nhân viên của công ty và một số khách hàng thân thiết bên ngoài. Về lý do để phát hành chứng chỉ quỹ, ông Hoàng cho biết: Công ty kế thừa ý tưởng của các tổ chức khác trong việc phát triển nhà giá rẻ. Chẳng hạn như đề án của Bộ Xây dựng đang trình Chính phủ về việc xây dựng quỹ tiết kiệm nhà ở cho cán bộ, công chức bằng cách sẽ trích quỹ lương từ 5-10% hàng tháng. Số tiền này sẽ trả được trả gốc và lãi nếu như người đó không mua nhà. Hoặc chương trình nhà cho người thu nhập thấp của Liên hiệp hợp tác xã Việt Nam. Theo đó, người tham gia mỗi tháng sẽ trích một khoản tiền từ 100.000 đồng đến 300.000 đồng để gửi vào ngân hàng. Số tiền tích lũy sau đó sẽ được quy đổi ra điểm số để xác định thứ tư ưu tiên, ai nhiều điểm sẽ được mua nhà trước.

Những dấu hiệu phạm luật?

Khi được hỏi về pháp lý của 2 dự án căn hộ mà công ty đã đưa ra làm sản phẩm cho chứng chỉ quỹ, ông Hoàng đã cung cấp 2 văn bản của UBND quận 7 với nội dung căn cứ hồ sơ, quận 7 “có ý kiến để của Vinaland tiếp tục thực hiện các thủ tục đầu tư theo quy định”. Còn trả lời kỹ về tính khả thi của chứng chỉ quỹ tiết kiệm nhà ở nhằm huy động vốn cho hai dự án sẽ được xây dựng trong tương lai, ông Hoàng cho biết: Vào thời điểm công ty bán nhà, nếu người sở hữu chứng chỉ không muốn mua nhà thì Vinaland sẽ trả lại tiền gốc cộng thêm 100% lãi suất cơ bản do Ngân hàng Nhà nước ấn định. Còn nếu đến năm 2014 mà Vinaland không triển khai 2 dự án này, thì công ty này phải trả lại toàn bộ tiền gốc cộng thêm 200% lãi suất cơ bản do Ngân hàng nhà nước ban hành.

Nhìn nhận dưới góc độ quy định của pháp luật, về chứng chỉ quỹ tiết kiệm nhà ở của Vinaland, luật sư Nguyễn Văn Quynh, Đoàn luật sư Hà Nội cho rằng: Theo quy định của pháp luật, Ngân hàng nhà nước là cơ quan cấp phép cho hoạt động huy động vốn đối với các tổ chức tín dụng. Doanh nghiệp không được phép mà tự ý huy động vốn là vi phạm pháp luật.

Một công ty cổ phần theo quy định pháp luật chỉ được phép thông qua đại hội cổ đông để huy động vốn bằng hình thức phát hành cổ phiếu, trái phiếu trên sàn chứng khoán. Như vậy, việc Vinaland huy động vốn bằng việc phát hành chính chỉ tiết kiệm có lãi suất, xét về hình thức và bản chất, chứng chỉ này được coi là giấy tờ có giá. Theo quy định của pháp luật, Vinaland không phải là tổ chức tín dụng, không được sự cho phép của Ngân hàng Nhà nước thì không được phát hành chứng chỉ tiết kiệm theo hình thức trên. Nếu muốn huy động vốn bằng hình thức vay thì phải lập hợp đồng vay theo quy định của Bộ luật Dân sự.

Vì vậy, tất cả những người tham gia giao dịch cho vay này cần phải cân nhắc kỹ khi tham gia theo hình thức trên. Bởi lẽ, về mặt pháp lý còn rất nhiều vấn đề chưa được làm rõ vì giao dịch này mới chỉ có quyết định đầu tư, tài sản chuyển đổi (căn hộ chung cư của 2 dự án) chưa hình thành, nên về nguyên tắc khi phát sinh tranh chấp giao dịch trên có thể bị tuyên bố vô hiệu./.