Sáng ngày 8/3/2025, Không gian đi bộ phố Trần Nhân Tông, phường Nguyễn Du, quận Hai Bà Trưng, Hà Nội bừng lên sức sống khác thường. Hàng nghìn bước chân rộn rã, những nụ cười rạng rỡ, và không khí tràn đầy năng lượng tích cực đã hòa quyện trong Lễ phát động “Toàn dân tiết kiệm năng lượng hưởng ứng Giờ Trái đất năm 2025” cùng Giải chạy hưởng ứng do Bộ Công Thương tổ chức.
Hơn cả một lời kêu gọi cộng đồng tắt đèn trong 60 phút để bảo vệ hành tinh, sự kiện là lời mời gọi sâu sắc hơn: hãy hành động vì một tương lai bền vững. Với thông điệp “Chuyển dịch xanh – Tương lai xanh”, đây là thời điểm ngành Kiến trúc – Xây dựng, vốn luôn được xem là xương sống của sự phát triển đô thị, cần nhìn lại chính mình và bước đi mạnh mẽ hơn trên con đường xanh hóa.
Giờ trái đất 2025 – Một ngày không chỉ để chạy, mà để suy ngẫm
Giữa lòng Hà Nội, nơi nhịp sống đô thị thường hối hả đến ngột ngạt, Giải chạy hưởng ứng “Toàn dân tiết kiệm năng lượng hưởng ứng Giờ Trái đất năm 2025” đã mang đến một luồng gió mới. Gần 2.000 người tham gia, từ cán bộ ngành công thương, doanh nghiệp, đến những người dân bình dị, đã cùng nhau tạo nên một bức tranh sống động về ý thức cộng đồng. Nhưng điều đáng nói không chỉ nằm ở những con số hay những bước chạy. Đó là cách sự kiện này khơi dậy một câu hỏi lớn trong lòng mỗi người: chúng ta đang làm gì để tương lai không chỉ là những tòa nhà cao vút mà còn là một hành tinh đáng sống?
Với Kientruc.vn, sự kiện là một lời nhắc nhở rằng ngành của chúng ta – nơi mỗi viên gạch, mỗi bản vẽ đều có thể định hình thế giới – đang đứng trước ngã rẽ quan trọng. Đây là lúc “Chuyển dịch xanh” trở thành kim chỉ nam để kiến trúc và xây dựng trở thành nhân tố tiên phong trong việc tiết kiệm năng lượng, giảm thiểu tác động môi trường.
Vật liệu xây dựng bền vững: Gạch lát của tương lai
Khi nói đến “Chuyển dịch xanh”, không thể không nhắc đến vật liệu xây dựng bền vững– những “nhân vật thầm lặng” đang dần thay đổi diện mạo ngành xây dựng. Hãy thử tưởng tượng: thay vì những khối bê tông xám xịt ngốn hàng tấn xi măng và thải ra lượng CO2 khổng lồ, chúng ta có những bức tường làm từ gạch không nung, tái chế từ phế thải xây dựng, hoặc thậm chí là những tấm panel từ sợi tre, gỗ tái sinh.
Đây không phải là viễn tưởng, mà là thực tế đang được áp dụng tại nhiều công trình trên thế giới và cả ở Việt Nam. Trong đó, đặc biệt phải kể đến các công trình xanh đã làm nên tên tuổi của KTS Hồ Khuê – người vừa đoạt danh hiệu “Kiến trúc sư của năm” tại Ashui Awards 2024. Với triết lý kiến trúc bền vững, Hồ Khuê đã khéo léo đưa thiên nhiên vào không gian sống qua những thiết kế như Green Peace Village – nơi mỗi căn hộ là một “mảnh vườn trong đô thị”, sử dụng vật liệu tái chế và hệ thống thu gom nước mưa để tự tưới cây, giảm thiểu tiêu thụ năng lượng. Công trình The Concrete House lại gây ấn tượng với lớp vỏ bê tông toàn khối kết hợp mái xanh, vừa cách nhiệt vừa tạo không gian thư giãn giữa lòng Đà Nẵng nắng gió.
Tôi từng ghé thăm một dự án nhà ở tại Đà Nẵng, nơi chủ đầu tư sử dụng gạch không nung kết hợp với vật liệu cách nhiệt từ bã mía. Kết quả? Nhiệt độ bên trong giảm đến 3-4 độ C so với công trình thông thường, hóa đơn tiền điện giảm đáng kể, và lượng khí thải carbon trong quá trình sản xuất vật liệu thấp hơn tới 40%. Những con số này không chỉ là phép tính khô khan, mà là minh chứng sống động cho thấy vật liệu xanh không chỉ tiết kiệm năng lượng mà còn tạo ra không gian sống hài hòa với thiên nhiên.
Sự kiện Giờ Trái đất 2025 do Bộ Công Thương phát động là lời kêu gọi để các kiến trúc sư, kỹ sư, và nhà thầu nhìn nhận lại vật liệu mà họ sử dụng. Đã đến lúc chúng ta từ bỏ thói quen “dễ dãi” với bê tông và thép, để chuyển sang những giải pháp bền vững hơn. Đó có thể là kính cách nhiệt Low-E giúp giảm tiêu thụ điều hòa, hay sơn phản quang giúp tòa nhà “thở” tốt hơn trong cái nóng gay gắt của mùa hè Việt Nam. Mỗi lựa chọn vật liệu không chỉ là một quyết định kỹ thuật, mà là một cam kết với hành tinh.
>>> Xem thêm: Khu công nghiệp sinh thái: Xu hướng “Xanh” thống trị giai đoạn 2025-2030
Giếng trời thông minh: Lối thoát sáng tạo cho năng lượng
Nếu vật liệu xanh là nền tảng, thì giếng trời thông minh chính là “hơi thở” của những công trình tiết kiệm năng lượng. Trong bối cảnh đô thị Việt Nam ngày càng chật chội, nơi những ngôi nhà ống san sát nhau như những hộp diêm khổng lồ, giếng trời không chỉ là giải pháp chiếu sáng tự nhiên mà còn là cách để giảm phụ thuộc vào điện năng. Tôi luôn tin rằng một thiết kế giếng trời thông minh có thể biến một ngôi nhà từ “kẻ ngốn điện” thành “người bạn của môi trường”.
Hãy lấy ví dụ từ một căn nhà phố tại quận 7, TP.HCM mà tôi từng có dịp khảo sát. Chủ nhà đã khéo léo thiết kế giếng trời kết hợp với hệ lam chắn nắng và kính cường lực trong suốt. Ánh sáng tự nhiên len lỏi vào từng góc phòng, giảm đến 70% thời gian sử dụng đèn điện vào ban ngày. Hơn thế, giếng trời còn tạo ra luồng đối lưu không khí, giúp ngôi nhà luôn thoáng mát mà không cần bật quạt hay điều hòa liên tục.
Thông điệp “Chuyển dịch xanh – Tương lai xanh” từ Giờ Trái đất 2025 dường như được viết ra để tôn vinh những ý tưởng như vậy, và điều đáng chú ý là Giải chạy hưởng ứng năm nay còn có sự tham gia nhiệt tình của tập thể nhân viên Công ty Cổ phần Net Zero Solutions – một đơn vị tiên phong trong các giải pháp năng lượng bền vững. Sự hiện diện của NZS cũng là lời khẳng định cam kết của doanh nghiệp với môi trường, đồng thời đưa giải pháp như giếng trời thông minh được lan tỏa mạnh mẽ hơn.
Ngành kiến trúc – xây dựng: Từ người thụ động đến kẻ tiên phong
Nhìn lại sự kiện ngày 8/3 tại phố Trần Nhân Tông, tôi không khỏi nghĩ rằng ngành kiến trúc – xây dựng đang đứng trước một cơ hội lớn. Lâu nay, chúng ta thường bị xem là “kẻ tiêu thụ” năng lượng khổng lồ, với những công trường ngốn điện, những tòa nhà ngốn điều hòa. Nhưng Giờ Trái đất 2025 là lời mời gọi để chúng ta đảo ngược vai trò ấy, từ người thụ động thành kẻ tiên phong trong cuộc chiến vì hành tinh.
Hãy tưởng tượng một tương lai nơi mỗi công trình đều là một “lá phổi xanh”: mái nhà phủ cây cối, tường nhà làm từ vật liệu tái chế, và giếng trời trở thành “linh hồn” của không gian sống. Nhưng đó chưa phải tất cả. Ngành kiến trúc còn có thể đi xa hơn với những giải pháp như hệ thống thu gom nước mưa để tái sử dụng cho tưới cây và làm mát, hay thiết kế thụ động tận dụng gió và ánh sáng tự nhiên thay vì phụ thuộc vào máy móc.
Chúng ta có thể tích hợp tấm pin năng lượng mặt trời trên mái nhà, biến mỗi công trình thành một nhà máy điện mini, hoặc cải tạo những không gian cũ thay vì phá bỏ để xây mới, vừa tiết kiệm tài nguyên vừa giữ gìn bản sắc đô thị. Thậm chí, những ngôi nhà mô-đun từ vật liệu tái chế hay hệ thống quản lý tòa nhà thông minh cũng đang mở ra cánh cửa để tối ưu hóa năng lượng một cách hiệu quả. Đó không phải là giấc mơ xa vời, mà là đích đến mà ngành của chúng ta có thể đạt được nếu bắt đầu hành động ngay hôm nay. Bộ Công Thương, với sự kiện này, đã gieo một hạt giống ý thức. Còn chúng ta – những kiến trúc sư, kỹ sư, nhà thầu – chính là những người sẽ tưới nước, chăm sóc để hạt giống ấy nảy mầm thành rừng.
Khi những bước chân cuối cùng của Giải chạy hưởng ứng “Toàn dân tiết kiệm năng lượng hưởng ứng Giờ Trái đất năm 2025” dừng lại, điều đọng lại không chỉ là niềm vui của một ngày hội. Đó là hy vọng về một hành trình dài phía trước, nơi mỗi người dân, mỗi ngành nghề đều góp phần vào “Chuyển dịch xanh”. Với ngành kiến trúc – xây dựng, đó là lời hứa sẽ mang đến những công trình không chỉ đẹp mà còn bền vững, không chỉ tiện nghi mà còn tiết kiệm.
Vật liệu xanh, giếng trời, hay những giải pháp sáng tạo khác chỉ là khởi đầu trong vô vàn khả năng mà chúng ta có thể khám phá. Nhưng quan trọng hơn cả, đó là tinh thần dám thay đổi, dám sáng tạo để tương lai không chỉ là những tòa nhà cao tầng, mà là một hành tinh xanh mãi mãi. Giờ Trái đất 2025 không chỉ là 60 phút tắt đèn, mà là ngọn lửa thắp sáng ý thức cho những năm tháng phía trước. Và tôi tin rằng, ngành kiến trúc – xây dựng sẽ là một trong những ngọn gió mạnh mẽ nhất thổi bùng ngọn lửa ấy.