Gian lận thuế nhập khẩu thép: Lỗ hổng cần lấp đầy

Sự việc bắt đầu từ kiến nghị của các DN cán thép trong nước do tình trạng khó khăn của các DN này xuất hiện khi thép nhập khẩu từ ASEAN có sử dụng chứng nhận xuất xứ hàng hóa mẫu D được hưởng thuế suất ưu đãi ở 2 mức 0% (mã hàng nhóm 7213) và 5% (mã nhóm 7214). Các đơn vị nhập khẩu đã lợi dụng sự thiếu rõ ràng của tiêu chuẩn để áp thuế được hưởng mức thuế nhập khẩu 0%.

Do vậy, lượng thép cuộn nhập khẩu từ ASEAN trong 2 tháng đầu năm đã lên đến 47 nghìn tấn. Hiệp hội Thép Việt Nam cho biết, trong tháng 3, theo báo cáo sơ bộ của một số DN, lượng thép nhập khẩu lên tới cả trăm nghìn tấn. Thuế nhập khẩu bằng 0% làm cho giá bán thép nhập khẩu thấp, thép trong nước không cạnh tranh được. Một số DN nhập khẩu đã phối hợp với nhà sản xuất thép của Trung Quốc cung cấp cho thị trường Việt Nam cái gọi là thép hợp kim có chứa nguyên tố Boron để trốn thuế. Thực chất khi pha thêm 0,005% nguyên tố này vào thép, tính chất cơ lý của sản phẩm không hề thay đổi so với thép thông thường. Sản phẩm thép này cũng chỉ được cung cấp cho các Cty xây dựng trong nước. Theo Hiệp hội Thép Việt Nam, đây là biểu hiện của sự gian lận thương mại qua thuế.

Các nước trong khu vực ASEAN đã từng đối mặt với hiện tượng trên và nhờ sự nỗ lực của các quốc gia và hiệp hội thép Trung Quốc, hành động gian lận này đã bị ngăn chặn.

Hiệp hội Thép Việt Nam kiến nghị Chính phủ để bảo vệ ngành thép trong nước và kích thích tiêu dùng thép sản xuất trong nước, cần có chính sách khuyến khích tiêu dùng thép sản xuất trong nước; nâng thuế nhập khẩu thép trong khuôn khổ cho phép cam kết gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới; giám sát kiểm tra chặt chẽ các thuộc tính hóa học, cơ lý tính của các loại thép; siết chặt các thủ tục hải quan nhập khẩu; buộc các DN chứng minh rõ nguồn gốc thép để được hưởng ưu đãi đối với hàng hóa nhập khẩu có nguồn gốc ASEAN.

Từ kinh nghiệm chính sách đối phó với khủng hoảng ngành thép của Indonesia, Việt Nam hoàn toàn có thể học tập: Bộ Thương mại nước này quy định tất cả các thép nhập khẩu phải được thẩm tra bởi các giám sát viên độc lập tại các cảng chất hàng trước khi đến Indonesia. Nhằm hạn chế các đầu mối nhập khẩu, Indonesia cũng quy định từ 1/4/2009 các nhà sản xuất và nhập khẩu thép phải đăng ký lại với Bộ Thương mại. Quy định này cũng có hiệu lực tới tháng 12/2010. Tổng thống Indonesia chỉ thị tất cả các dự án Chính phủ phải sử dụng thép trong nước. Tất cả các thép nhập khẩu phải tuân thủ theo tiêu chuẩn quốc gia rất chặt chẽ. Đây cũng là giải pháp hạn chế việc nhập khẩu ồ ạt thép của các nước đang dư thừa vào Indonesia.