TP Hồ Chí Minh khơi dậy tiềm năng để phát triển

Sau giải phóng, trải qua 34 năm xây dựng và phát triển, TP Hồ Chí Minh đã đạt được những thành tựu quan trọng, khẳng định vị trí là một trung tâm kinh tế lớn của đất nước, từng bước nâng cao đời sống người dân.

Công trình xây dựng cầu đường Nguyễn Văn Cừ,
bắc qua kênh Bến Nghé (TP Hồ Chí Minh) đã cơ bản hoàn thành.

Nhiều năm qua, TP Hồ Chí Minh luôn giữ vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế – xã hội của cả nước. Chiếm 6% diện tích tự nhiên, khoảng 8% dân số, bình quân hằng năm, TP Hồ Chí Minh đóng góp hơn 20% GDP, 30% giá trị sản xuất công nghiệp, gần 30% tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ, 40% kim ngạch xuất khẩu và 33% tổng thu ngân sách quốc gia. Các nguồn vốn huy động thông qua thị trường vốn trên địa bàn thành phố chiếm một phần ba tổng nguồn vốn huy động của cả nước. Năm 2008 đạt gần 115 nghìn tỷ đồng.

Kinh tế thành phố tăng liên tục trong nhiều năm liền. Giai đoạn đầu giải phóng từ 1976-1980, tổng sản phẩm nội địa (GDP) trên địa bàn thành phố chỉ tăng bình quân 2,2%/năm. Giai đoạn 1981-1985, tăng lên 8,2%/năm và ba năm gần đây từ 2006-2008 tăng 12,02%/năm. Thu nhập bình quân đầu người cũng tăng, từ 355 USD/người/năm 1985, năm 1990 tăng lên 544 USD, năm 2007 là 2.135 USD và năm 2008 đạt 2.500 USD/người/năm (so với mức cả nước là 1.024 USD).

Bốn tháng đầu năm 2009, mặc dù phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức nhưng với kết quả đạt được, thành phố đủ cơ sở để quyết định không điều chỉnh các chỉ tiêu kế hoạch đặt ra. Tổng sản phẩm nội địa (GDP) tăng 4%, trong đó, khu vực dịch vụ tăng 5,4%, công nghiệp và xây dựng tăng 1,9%, nông nghiệp tăng 2,9%.

Thành phố đã triển khai chỉnh trang đô thị ở nội thành, nhiều kênh, rạch như kênh Tẻ, kênh Ðôi, kênh Tàu Hũ – Bến Nghé, Cầu Mé – Hàng Bàng, Tân Hóa – Lò Gốm… đang được nạo vét, khơi thông. Hàng nghìn căn nhà lụp xụp, tạm bợ trên bờ kênh Nhiêu Lộc – Thị Nghè đã được giải tỏa, di dời. Bờ kênh được xây kè, làm đường, lòng kênh được nạo vét thông thoáng. Hy vọng không bao lâu nữa, khi dự án môi trường thành phố hoàn thành, dòng kênh sẽ lại trong xanh. Thành phố tập trung xây dựng, phát triển các khu đô thị vệ tinh như Khu đô thị mới Thủ Thiêm, Khu đô thị tây bắc Củ Chi, Khu đô thị nam thành phố, Khu công nghệ cao, Khu đô thị Phú Mỹ Hưng, Khu đô thị Hiệp Phước, v.v. Nhiều công trình đã hoàn thành, đưa vào sử dụng như cầu Thủ Thiêm, cầu Tân Thuận 2, Văn Thánh 2, Bình Triệu, đường Nguyễn Văn Linh… Một loạt công trình trọng điểm khác như đại lộ Ðông Tây, hầm Thủ Thiêm, cầu Phú Mỹ bắc qua sông Sài Gòn nối quận 7 với quận 2, cầu Nguyễn Văn Cừ nối quận 5 qua quận 8, công trình mở rộng cầu, đường Nguyễn Văn Trỗi – Nam Kỳ Khởi Nghĩa nối sân bay Tân Sơn Nhất với Trung tâm thành phố, đường Tân Sơn Nhất – Bình Lợi – vành đai phía đông, đường Rừng Sác, v.v. cũng đang được thi công, góp phần làm cho thành phố ngày càng to đẹp, hiện đại hơn.

TP Hồ Chí Minh là nơi có nhiều thành công trong việc phát động, nuôi dưỡng, nhân rộng các phong trào quần chúng, trong đó phong trào xóa đói, giảm nghèo (XÐGN) – một chủ trương lớn của thành phố là phong trào có sức lan tỏa rộng khắp và ảnh hưởng mạnh mẽ nhất. Công tác XÐGN được cả hệ thống chính trị, các tầng lớp xã hội hưởng ứng, tham gia tích cực và đã mang lại hiệu quả to lớn.

Còn nhớ những năm đầu sau ngày giải phóng, trong tổng số hơn ba triệu người dân thành phố lúc bấy giờ có gần một nửa nằm trong diện đói nghèo. Hơn 80% số hộ vùng nông thôn ngoại thành như Củ Chi, Bình Chánh, Nhà Bè, Cần Giờ… nhà tranh vách đất, thiếu thốn đủ thứ. Khoảng cách giàu, nghèo chênh lệch gần 10 lần. Không ít hộ trong diện đói nghèo là cựu chiến binh, thương binh, gia đình chính sách. Vùng nghèo là căn cứ kháng chiến cũ, từng đóng góp nhiều sức người, sức của cho cách mạng. Trước thực trạng ấy, XÐGN đã được thành phố xác định là một trong những nhiệm vụ trọng tâm trong phát triển kinh tế – xã hội nhiều năm liền.

17 năm qua, kể từ khi phát động phong trào XÐGN đến nay, thành phố đã phát huy các nguồn lực của địa phương, kêu gọi những tấm lòng nhân ái, sự quan tâm giúp đỡ của cả cộng đồng, các đơn vị doanh nghiệp, cơ sở tôn giáo, nhà hảo tâm… ủng hộ hàng trăm tỷ đồng, hàng chục nghìn phương tiện, cây, con giống… giúp người nghèo vươn lên. Nhờ được vay vốn, trợ vốn từ nhiều nguồn lại được động viên giúp đỡ, hướng dẫn cách làm, phát triển sản xuất, chăn nuôi, kinh doanh… đến nay đã có hơn 200 nghìn hộ thoát khỏi đói nghèo. Không ít hộ, nhờ siêng năng, cần cù, tiết kiệm, trở nên khá và giàu. Kết thúc năm 2008, thành phố đã hoàn thành mục tiêu XÐGN trước hai năm so với Nghị quyết Ðại hội Ðảng bộ thành phố lần thứ 8 đề ra. XÐGN trở thành nét son, điểm sáng thời đổi mới ở thành phố, góp phần tô đẹp thêm cho bức tranh toàn cảnh về sự phấn đấu vươn lên không ngừng của thành phố Hồ Chí Minh. Không chủ quan, thỏa mãn, đầu năm 2009, thành phố đã triển khai chương trình giảm nghèo, tăng hộ khá giai đoạn 2009-2015, với chuẩn mới là thu nhập bình quân từ 12 triệu đồng/người/năm.

Những ngày cuối tháng tư, chúng tôi trở lại Củ Chi, chiến trường xưa, cửa ngõ phía tây bắc thành phố. Ðịa bàn này là gạch nối giữa đồng bằng sông Cửu Long, miền Ðông Nam Bộ, Tây Nguyên và các tỉnh miền trung. Củ Chi cách căn cứ Trung ương Cục (R), chiến khu D, chiến khu Dương Minh Châu không xa. Trong chiến tranh, nơi đây là vùng “oanh kích tự do”, hứng chịu hàng trăm trận càn, hàng vạn tấn bom mìn đạn pháo của kẻ thù dội xuống, hòng biến nơi đây thành vùng đất chết. Qua hai cuộc kháng chiến, hàng vạn người con của Củ Chi đất thép thành đồng đã tham gia cách mạng, đánh giặc và kiên cường bám trụ giữ đất. Kết thúc chiến tranh, Củ Chi có 764 Bà mẹ Việt Nam Anh hùng, 29 Anh hùng Lực lượng vũ trang và hàng nghìn thương binh, liệt sĩ. Ba mươi tư năm xây dựng quê hương từ hoang tàn đổ nát, giờ đây mầu xanh của lúa, ngô, cây ăn trái… đã trở lại trên mảnh đất ác liệt này. Cuộc sống người dân vùng quê đã ấm no, rạng ngời hạnh phúc. Bộ mặt nông thôn đã khang trang hơn trước gấp nhiều lần. Các đồng chí lãnh đạo huyện cho biết: Ðến nay, hơn 95% số hộ trong huyện đã có nhà xây kiên cố, 100% số hộ được sử dụng lưới điện quốc gia. Huyện đã hoàn thành phổ cập giáo dục xóa mù chữ và có hệ thống trường học từ mầm non đến THPT. 100% các tuyến đường liên xã, phường đã được trải nhựa. Nhiều công trình phúc lợi như bệnh viện, công viên, nhà văn hóa đã mọc lên, là nơi chăm sóc sức khỏe, đời sống tinh thần của nhân dân. Ðịa đạo Củ Chi, Bến Dược, Bến Ðình trở thành di tích lịch sử – văn hóa, hằng năm đón hàng trăm đoàn đại biểu, hàng nghìn khách du lịch trong và ngoài nước đến tham quan, thắp hương tưởng niệm các anh hùng, liệt sĩ đã anh dũng hy sinh vì độc lập tự do của Tổ quốc.

Thủ Ðức, cửa ngõ phía đông thành phố, nơi những cánh đồng sình lầy, hoang hóa um tùm cỏ dại, dừa nước bên Xa lộ Sài Gòn trước đây, nay trở thành “đất vàng”, với Khu đô thị mới Thủ Thiêm đang được xây dựng. Hàng trăm biệt thự, chung cư cao tầng tại Thảo Ðiền, An Phú, An Khánh, Bình An, Cát Lái… đã mọc lên. Trường sĩ quan Thủ Ðức (còn gọi là Trường bộ binh Thủ Ðức) của quân đội ngụy trước đây nay không còn dấu vết, thay vào đó là bệnh viện, Nhà văn hóa và Trường đại học Giao thông vận tải.

Cù lao Long Phước, nay là phường Long Phước, quận 9, cách nội thành gần 20 km, những năm trước còn là một ốc đảo heo hút, lạc hậu. Người dân mỗi khi vào thành phố, chỉ có một cách duy nhất là qua đò sông Tắc. Từ ngày cầu Trường Phước nối cù lao với đất liền, điện, đường, trường, trạm cũng theo về làm cho cù lao bớt nghèo và ngày thêm khởi sắc, đời sống người dân ngày một nâng cao.

Bưng sáu xã, vùng căn cứ kháng chiến cũ nay đã lên phường, thuộc quận 2, chỉ cách trung tâm thành phố chừng 3km đường chim bay, vậy mà hồi chiến tranh, địch không dám bén mảng. Xuân Mậu Thân 1968, căn cứ này là một trong những nơi tập kết và xuất kích của lực lượng biệt động thành phố đánh vào hang ổ kẻ thù.

Một chiều tháng tư về bên cầu Rạch Chiếc, chúng tôi cùng cựu chiến binh, Thượng úy Nguyễn Văn Thuật (tiểu đoàn 81, lữ đoàn 316 đặc công miền) ôn lại những ngày “chém vè” dưới bưng, lội nước vượt giồng Ông Tố bám địch. Ðặc biệt là những ngày cùng đồng đội đánh chiếm và giữ cầu Rạch Chiếc chờ đón đại quân tiến vào giải phóng thành phố. Thành phố phát triển, cầu Rạch Chiếc đang trở nên quá tải, một cây cầu mới kề bên đang được xây dựng. Bên cạnh giồng Ông Tố cũng đang hình thành khu thể thao đa năng.

Thành phố Hồ Chí Minh đang đổi thay từng ngày, nhưng vẫn còn đó những băn khoăn, hạn chế. Tốc độ đô thị hóa diễn ra nhanh làm nảy sinh nhiều vấn đề cần giải quyết. Trong nội thành đường phố đào xới ngổn ngang, tình trạng ngập úng, ùn tắc giao thông lan rộng, kéo dài. Ở ngoại thành, diện tích đất canh tác đang bị thu hẹp nhanh (chỉ trong ba năm 2006-2008 đã có hơn 2 nghìn ha đất canh tác bị chuyển đổi). Nguy cơ tái nghèo vẫn còn, khoảng cách giàu nghèo tăng, vấn đề tái định cư, việc làm cho nông dân, nhất là những người không còn đất sản xuất trở nên gay gắt. Tình trạng ô nhiễm môi trường đang ảnh hưởng đến đời sống, sức khỏe người dân… Thực tế này đòi hỏi Ðảng bộ, chính quyền TP Hồ Chí Minh cần có những giải pháp tổng thể, để bảo đảm phát triển bền vững, xứng đáng là trung tâm kinh tế lớn của đất nước, với niềm tin yêu của đồng chí, đồng bào cả nước.