Bài 11: Những giải pháp cụ thể (tiếp theo) Giải pháp thứ ba: Hạn chế đến mức thấp nhất những trường hợp thu hồi đất bằng các quyết định hành chính. Thu hồi đất đai tức là làm cho người bị thu hồi mất đất. Hơn nữa, người bị thu hồi đất còn mất cả tài sản đã hình thành trên đất được tạo dựng bằng biết bao công sức của họ. Khi người có đất bị thu hồi phải được bồi thường. Đó là yêu cầu chính đáng được pháp luật bảo vệ. Vì vậy, không thể sử dụng một cách tràn lan biện pháp thu hồi đất bằng các quyết định hành chính như hiện nay. Về vấn đề này, chúng tôi xin kiến nghị: – Chỉ áp dụng việc thu hồi đất bằng các quyết định hành chính trong những trường hợp Nhà nước cần lấy đất cho những công trình, dự án phục vụ lợi ích công cộng của toàn xã hội và nguồn vốn đầu tư là từ ngân sách Nhà nước. – Với những công trình, dự án khác do các chủ đầu tư thuộc mọi thành phần kinh tế thực hiện với mục đích kinh doanh, Nhà nước chỉ hỗ trợ ban hành các quyết định thu hồi đất sau khi đã thỏa thuận xong việc đền bù với những người bị thu hồi đất. Giải pháp thứ tư: Khuyến khích việc hình thành các DN trong nông nghiệp và nông thôn. Phát triển các DN trong nông nghiệp và nông thôn là vấn đề rất lớn và thuộc phạm vi nghiên cứu của một đề tài khác. Tuy nhiên, đó lại là vấn đề có liên quan chặt chẽ tới cơ chế, chính sách tài chính về đền bù, hỗ trợ nông dân bị thu hồi đất cho công nghiệp hóa (CNH), đô thị hóa (ĐTH). Vì vậy, trong bước đầu nghiên cứu, xin nêu một số kiến nghị sau: a. Về loại hình DN trong nông nghiệp, nông thôn: Về nguyên tắc, loại hình DN nào phát triển được ở thành thị thì cũng phát triển được ở nông thôn. Tuy nhiên nông thôn có những đặc thù riêng nên cũng có một số hình thức DN phù hợp hơn với khu vực nông thôn. Đặc điểm đầu tiên là các hộ sống trong một làng thường làm những nghề giống nhau. Làng thuần nông thì các hộ chỉ làm nghề trồng trọt, chăn nuôi. Ở Làng gỗ truyền thống Đồng Kỵ (tỉnh Bắc Ninh), hầu hết các hộ đều sản xuất đồ gỗ mỹ nghệ. Ở Phú Vinh (Hà Tây cũ), gần như 100% số hộ làm nghề sản xuất các sản phẩm mây, tre… Các hộ nông dân sống trong một cộng đồng có những mối quan tâm chung như cùng muốn mua nguyên liệu tốt với giá rẻ, hoặc là không muốn cạnh tranh với nhau trong việc bán sản phẩm, hoặc cùng có nhu cầu tìm kiếm các giống cây trồng tốt… Do đó, HTX chia sẻ dịch vụ là loại hình rất phù hợp với các hộ nông dân Việt Nam. Tuy nhiên, HTX không phải là hình thức DN dễ làm trên thực tế. Cty CP là hình thức DN phù hợp với đặc thù của các vùng nông thôn. Bởi lẽ, đặc điểm xã hội khá quan trọng ở nông thôn là quan hệ họ hàng rất gắn bó và có ảnh hưởng đến các hoạt động kinh tế. Con cái trong một gia đình khi trưởng thành có gia đình riêng nhưng có thể cùng nhau góp vốn để thành lập Cty của gia đình. Đó là nhân tố giúp Cty CP hoạt động thuận lợi và ổn định về lâu dài. Hơn nữa, khi sản xuất hàng hoá và cạnh tranh đang trở thành một xu thế bất khả kháng thì sự liên kết giữa các hộ nông dân với DN trong một chuỗi giá trị là rất cần thiết và có hiệu quả. Trong chuỗi giá trị của một sản phẩm, cần có sự tham gia của các Cty chế biến, các Cty kinh doanh, ngân hàng, các hộ nông dân… để tạo ra một sự liên kết đồng bộ đảm bảo sự ổn định của toàn bộ quá trình SXKD, tăng cường sức cạnh tranh của sản phẩm và đảm bảo sự công bằng trong quá trình hợp tác. Cty CP là hình thức tổ chức có nhiều ưu điểm nhằm đáp ứng yêu cầu cấp bách nêu trên trong nông nghiệp và nông thôn hiện nay. (Kỳ sau: Những giải pháp cụ thể (tiếp theo) Luật gia Vũ Xuân Tiền |
Chính sách bồi thường cho nông dân khi bị thu hồi đất – Cần cải cách triệt để và toàn diện (bài 11)
5