Là một trong ba TCty Nhà nước đầu tiên thực hiện thí điểm CPH toàn bộ TCty, VINACONEX đã thành công trong việc thực hiện thí điểm CPH toàn bộ TCty, đã khẳng định chủ trương đúng đắn của Đảng và Nhà nước trong việc CPH DNNN quy mô lớn. Một trong những thành công mà VINACONEX đã đạt được là TCty đã lựa chọn được các nhà đầu tư chiến lược phù hợp, góp phần quan trọng vào hoạt động của DN sau CPH. Phóng viên Báo Xây dựng đã có cuộc trao đổi vấn đề này với ông Nguyễn Văn Tuân – Chủ tịch HĐQT VINACONEX.
Xin ông cho biết lý do Vinaconex quyết định tìm kiếm các nhà đầu tư chiến lược trong quá trình CPH thí điểm toàn bộ TCty? – VINACONEX được Thủ tướng Chính phủ quyết định lựa chọn thực hiện thí điểm CPH toàn bộ TCty theo Quyết định số 56/2005/QĐ-TTg ngày 18/3/2005 của Thủ tướng Chính phủ về việc thí điểm CPH TCty XNK Xây dựng Việt Nam (VINACONEX). Tại thời điểm năm 2005, việc CPH toàn bộ TCty Nhà nước là một vấn đề mới, chưa có văn bản hướng dẫn cụ thể. Khi xây dựng phương án CPH trình các cơ quan có thẩm quyền phê duyệt, Vinaconex đã đề xuất phê duyệt một số nhà đầu tư chiến lược hoạt động trong các lĩnh vực tài chính, ngân hàng, đầu tư kinh doanh BĐS, cung cấp sản phẩm và hỗ trợ các cơ hội đầu tư để hỗ trợ TCty sau CPH. TCty hy vọng rằng nếu lựa chọn được các nhà đầu tư chiến lược phù hợp thì việc bán cổ phần lần đầu ra công chúng của TCty sẽ thành công tốt đẹp cũng như hoạt động sau CPH của TCty sẽ thuận lợi hơn vì có sự hỗ trợ và giúp đỡ của các nhà đầu tư chiến lược. Những tiêu chí của cổ đông chiến lược VINACONEX đã thực hiện như thế nào trong quá trình tìm kiếm các cổ đông chiến lược? – Tiêu chí lựa chọn cổ đông chiến lược đã được quy định tại Nghị định 187/2004/NĐ-CP của Chính phủ về chuyển Cty Nhà nước sang hoạt động theo mô hình Cty CP, Thông tư 126/TT-BTC ngày 24/12/2004 của Bộ Tài chính hướng dẫn thực hiện Nghị định 187/2004/NĐ-CP. Theo đó, nhà đầu tư chiến lược là các nhà đầu tư trong nước như: Người sản xuất và thường xuyên cung cấp nguyên vật liệu cho DN; người cam kết tiêu thụ lâu dài sản phẩm của DN; người gắn bó lợi ích chiến lược lâu dài trong kinh doanh, có tiềm năng về tài chính và năng lực quản lý. Ngoài ra, nhà đầu tư chiến lược được mua tối đa 20% số cổ phần bán ra theo giá ưu đãi. Mức cổ phần bán cho từng nhà đầu tư chiến lược thực hiện theo phương án CPH được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt. Thời gian hạn chế chuyển nhượng cổ phần của nhà đầu tư chiến lược là 3 năm kể từ ngày DN được cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh. Trên cơ sở các quy định của pháp luật có hiệu lực tại thời điểm CPH TCty, VINACONEX đã thực hiện nghiêm túc các tiêu chí này trong quá trình tìm kiếm các nhà đầu tư chiến lược.
Quá trình tìm kiếm nhà đầu tư chiến lược của VINACONEX được thực hiện như thế nào? – Để có thể tìm kiếm được các nhà đầu tư chiến lược theo đúng yêu cầu phát triển của TCty, VINACONEX đã xác định các nhóm nhà đầu tư chiến lược theo các lĩnh vực chính như: (i) Nhóm ngân hàng, tổ chức tín dụng (tài trợ vốn cho hoạt động của DN sau CPH) ; (ii) nhóm cùng ngành nghề kinh doanh (đầu tư kinh doanh BĐS và sản xuất VLXD); (iii) Nhóm đầu tư (hợp tác đầu tư và tìm kiếm các cơ hội đầu tư). Trên cơ sở các tiêu chí mà pháp luật quy định và xác định rõ các nhóm đầu tư chiến lược trọng tâm, VINACONEX đã tiến hành tìm kiếm và đàm phán với từng nhà đầu tư đáp ứng điều kiện đề ra. Việc đàm phán được thực hiện một cách trực tiếp, công khai và minh bạch.
Các nhà đầu tư chiến lược đã có cam kết gì khi mua cổ phần của VINACONEX với tư cách là nhà đầu tư chiến lược thưa ông? – Khi đăng ký mua cổ phần và trở thành nhà đầu tư chiến lược của VINACONEX, các nhà đầu tư chiến lược đều gửi cam kết bằng văn bản cho VINACONEX tập trung vào các nội dung chính sau: Thứ nhất, thanh toán toàn bộ tiền mua cổ phần vào tài khoản của TCty Vinaconex trong vòng 7 ngày kể từ ngày có kết quả đấu giá và nhận được thông báo thanh toán tiền mua cổ phần của TCty Vinaconex. Thứ hai, hợp tác lâu dài và toàn diện với Vinaconex trên các lĩnh vực phát triển đô thị, bất động sản, các công trình kỹ thuật hạ tầng, sản xuất công nghiệp, đầu tư tài chính… phù hợp với định hướng chiến lược phát triển của Vinaconex sau CPH. Thứ ba, không chuyển nhượng cổ phần đã mua dưới bất kỳ hình thức nào trong thời hạn ba (03) năm kể từ ngày TCty CP được cấp Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh. Thứ tư, thực hiện đầy đủ các quyền và nghĩa vụ của cổ đông nói chung và cổ đông chiến lược nói riêng theo quy định của pháp luật, Điều lệ tổ chức và hoạt động của TCty CP Vinaconex. Việc phê duyệt cổ đông chiến lược tại VINACONEX được thực hiện như thế nào? – Trên cơ sở kết quả đàm phán với rất nhiều nhà đầu tư tổ chức trong nước quan tâm mua cổ phần của VINACONEX với tư cách nhà đầu tư chiến lược, TCty đã trình Bộ Xây dựng phương án CPH trong đó có các nội dung về nhà đầu tư chiến lược. Sau đó, TCty đã có nhiều buổi làm việc để báo cáo và giải trình các nội dung có liên quan đến cổ đông chiến lược với Bộ Xây dựng. Danh sách cuối cùng của các nhà đầu tư chiến lược đã được Bộ Xây dựng chấp thuận. Ngày 5/10/2006, Bộ trưởng Bộ Xây dựng đã có Quyết định số 1384/QĐ-BXD phê duyệt phương án CPH Vinaconex. Theo Quyết định này, các nhà đầu tư chiến lược của Vinaconex được duyệt bao gồm:
TCty cho rằng việc lựa chọn các nhà đầu tư chiến lược khi CPH Vinaconex là phù hợp với các tiêu chí theo quy định của pháp luật về CPH tại thời điểm CPH Vinaconex. Các cổ đông chiến lược được lựa chọn đều là các DN trong nước có uy tín, thương hiệu, tiềm lực tài chính mạnh, hoạt động trong những ngành nghề kinh doanh có tác dụng hỗ trợ cho hoạt động của TCty sau CPH.
– Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) là ngân hàng thương mại lớn thứ hai tại Việt Nam với tổng tài sản đạt trên 242 nghìn tỷ đồng, ngay từ đầu, BIDV đã thể hiện vai trò là cổ đông chiến lược của VINACONEX bằng cách góp phần vào thành công của việc phát hành cổ phần lần đầu ra công chúng của VINACONEX, đem lại nguồn thặng dư lớn cho Nhà nước tại VINACONEX. Thực hiện thỏa thuận hợp tác ký tháng 7/2006, trong đó BIDV cam kết cho VINACONEX và các đơn vị thành viên khoản tín dụng trị giá 5.000 tỷ đồng trong giai đoạn 2006 – 2010, kể từ năm 2006 đến hết năm 2008, BIDV đã cho vay nhiều dự án lớn của TCty như dự án Nhà máy Xi măng Cẩm Phả, Trung tâm Thương mại Tràng Tiền, Trung tâm Thương mại Hà Đông, dự án cấp thoát nước Sông Đà, Xi măng Yên Bình, Xi măng Lương Sơn, Thủy điện Cửa Đạt… với tổng trị giá lên đến 2.000 tỷ đồng. Trong năm 2009, BIDV cấp hạn mức tín dụng ngắn hạn cho VINACONEX và các đơn vị thành viên là hơn 3.000 tỷ đồng. Đến 15/7/2009, dư nợ ngắn hạn của Vinaconex là 1.176 tỷ đồng, dư nợ trung và dài hạn là 657 tỷ đồng. Bên cạnh đó, BIDV cũng đẩy mạnh hợp tác với VINACONEX trong việc cung cấp dịch vụ tài chính, ngân hàng khác như bảo lãnh, huy động vốn, cụ thể là đến 15/7/2009, tổng số dư bảo lãnh đạt 2.378 tỷ đồng và huy động vốn đạt 621 tỷ đồng. Tính từ năm 2001 – 2008, BIDV đã cung cấp tín dụng cho VINACONEX với tổng số tiền là 8.643.767.675.636 đồng (tám nghìn sáu trăm bốn ba tỷ bảy trăm sáu bảy triệu sáu trăm ba sáu nghìn đồng). Bên cạnh việc tài trợ tín dụng và hoạt động bảo lãnh ngân hàng, BIDV còn phối hợp đầu tư, góp vốn thành lập DN cùng TCty, cụ thể là Cty Bảo hiểm BIDV đã tham gia góp vốn cùng VINACONEX thành lập Cty Tài chính Vinaconex-Viettel (khai trương ngày 8/8/2009 vừa qua), hợp tác góp vốn tại Dự án Thủy điện Ngòi Phát (Lào Cai). Không những thế, BIDV còn thường xuyên cung cấp dịch vụ tư vấn tài chính, tham gia cung ứng dịch vụ bảo lãnh phát hành và bảo lãnh thanh toán đối với các đợt phát hành trái phiếu huy động vốn cho các dự án của VINACONEX với khối lượng phát hành lớn, bảo lãnh phát hành cổ phiếu của VINACONEX ra công chúng, cung cấp dịch vụ quản lý cổ đông và tư vấn phát hành tăng vốn điều lệ cho TCty năm 2008. Không chỉ là cổ đông chiến lược mà còn là cổ đông sáng lập của VINACONEX, BIDV luôn chủ động tham gia ý kiến trong quá trình xây dựng Điều lệ của TCty, về các hoạt động SXKD và quản trị DN của VINACONEX và các hoạt động khác liên quan đến hoạt động SXKD của TCty. Sở giao dịch Ngân hàng NN&PTNT – AGRIBANK – (sau đây gọi là “Sở giao dịch”) là đối tác có quan hệ lâu năm trên nhiều phương diện với TCty, đặc biệt là trong quan hệ tín dụng ngân hàng. Cụ thể, Sở giao dịch đã và đang cung cấp cho TCty các dịch vụ như mở tài khoản thanh toán, phát hành thẻ ATM và trả lương cho CBCNV VINACONEX qua tài khoản, cung cấp vốn tín dụng tài trợ cho nhiều Dự án của TCty, cung cấp dịch vụ thanh toán, tư vấn cho VINACONEX về các vấn đề liên quan đến tài chính ngân hàng. Trong lĩnh vực tín dụng, Sở giao dịch đã cam kết cho TCty vay với tổng số tiền lên đến 1.400 tỷ đồng để phục vụ cho các dự án lớn như Bắc Phú Cát, Dự án mở rộng và hoàn thiện đường Láng – Hòa Lạc và dự án Xi măng Cẩm Phả. Ngoài ra, Sở giao dịch còn tài trợ vốn lưu động cho TCty với số tiền cam kết theo hợp đồng tín dụng ngắn hạn là 300 tỷ đồng. Trước CPH, dư nợ tín dụng của TCty tại Sở giao dịch tại thời điểm 30/9/2006 là 475 tỷ đồng. Sau CPH VINACONEX, Sở giao dịch tiếp tục duy trì và phát triển mối quan hệ tín dụng giữa hai bên. Dư nợ tín dụng của VINACONEX tại thời điểm 31/12/2007 là 513 tỷ đồng, đến 30/6/2009 là 490 tỷ đồng. Không chỉ tham gia tài trợ vốn cho TCty, Sở giao dịch cũng mở rộng quan hệ tín dụng và thanh toán cho các đơn vị thành viên của VINACONEX, cụ thể là đã ký hợp đồng tín dụng và cho vay đối với Cty CP Công trình ngầm (VINAVICO) khoảng 100 tỷ đồng, Cty CP Bao bì là 30 tỷ đồng và Cty CP Đầu tư và phát triển du lịch VINACONEX là 400 tỷ đồng. Tính đến năm 2008, Sở Giao dịch và hệ thống Agribank đã cho Vinaconex vay tổng số tiền là 1.740.689.788.799 đồng (một nghìn bảy trăm bốn mươi tỷ sáu trăm tám chín triệu bảy trăm chín chín đồng). Với tư cách cổ đông của VINACONEX, Sở giao dịch đã luôn cử đại diện tham gia đầy đủ các phiên họp đại hội cổ đông cũng như luôn chủ động tham gia đóng góp ý kiến với lãnh đạo TCty về chiến lược kinh doanh, quản trị điều hành và đặc biệt là các vấn đề tài chính, đóng góp vào sự phát triển chung của VINACONEX sau CPH. Ngân hàng Thương mại CP Kỹ thương Việt Nam (TECHCOMBANK) với vai trò cổ đông chiến lược của VINACONEX, trong thời gian qua Techcombank đã tham gia vào việc xây dựng điều lệ hoạt động của TCty tại thời điểm CPH, cử ông Nguyễn Thiều Quang – Phó chủ tịch HĐQT Techcombank tham gia vào HĐQT của VINACONEX từ đầu năm 2008, thường xuyên đóng góp ý kiến về các vấn đề liên quan đến định hướng phát triển chiến lược tổng thể và xây dựng mô hình quản trị DN tiên tiến hiện đại cho TCty, xây dựng hạn mức tín dụng cho VINACONEX và đã tham gia tài trợ 200 tỷ đồng cho VINACONEX trong dự án KĐTM Bắc An Khánh. Hiện Techcombank đang cho VINACONEX vay 27 tỷ đồng để phục vụ cho Dự án đầu tư xây dựng Nhà máy Bê tông dự ứng lực tại Hải Dương. Tính đến hết năm 2008, Techcombank đã cho VINACONEX và các đơn vị thành viên vay tổng số tiền là 339.313.852.044 đồng (Ba trăm ba chín tỷ ba trăm mười ba triệu tám trăm năm hai nghìn không trăm bốn bốn đồng). Ngân hàng Thương mại CP Nhà Hà Nội (HABUBANK): Từ thời điểm Habubank tham gia góp vốn mua cổ phần khi VINACONEX tiến hành CPH với tư cách cổ đông chiến lược đến nay, Habubank đã hợp tác chặt chẽ với TCty bằng việc: (i) thống nhất trở thành cổ đông sáng lập của VINACONEX khi chuyển sang CP; (ii) cử bà Trần Thị Lan Hương – Trưởng ban kiểm soát của mình tham gia là thành viên Ban Kiểm soát của VINACONEX; (iii) tham gia đóng góp ý kiến, chia sẻ kinh nghiệm quản lý điều hành, quản lý tài chính, góp ý xây dựng chiến lược phát triển DN sau CPH thông qua người đại diện của mình. Tính đến hết năm 2008 Habubank đã cho VINACONEX vay tổng số tiền là 50 tỷ đồng. TCty VLXD số 1 (FiCO) là cổ đông chiến lược của VINACONEX, FiCO đã thiết lập mối quan hệ hợp tác kinh doanh chặt chẽ với VINACONEX và các đơn vị thành viên. Cụ thể là từ tháng 9/2006 cho đến nay, FiCO đã trở thành nhà cung cấp thường xuyên cho VINACONEX Sài Gòn, VINACONEX 45 các loại thép xây dựng với doanh số tính đến tháng 6/2009 đạt 20,6 tỷ đồng. Cty CP Đầu tư MASAN: Với thế mạnh là Tập đoàn hiện đang tham gia đầu tư và điều hành các Cty thuộc nhiều ngành nghề có tốc độ phát triển nhanh tại Việt Nam như: Dịch vụ tài chính, xây dựng, khai thác khoáng sản, logistics và hàng tiêu dùng, có mối quan hệ hợp tác chặt chẽ và là cổ đông chiến lược của nhiều định chế tài chính trong nước và đối tác nước ngoài như: Ngân hàng Techcombank, Eximbank, JP Morgan , IFC, KPMG, Dragon Capital, SGS… Cty CP Masan thường xuyên gặp gỡ, chia sẻ thông tin với lãnh đạo VINACONEX để tìm kiếm cơ hội hợp tác phù hợp, tập trung vào việc cùng nhau khai thác các dự án ở khu vực phía Nam trên cơ sở hai bên cùng có lợi. Cty TNHH Sản xuất Kinh doanh XNK Bình Minh (BITEXCO): Do cùng hoạt động trong lĩnh vực phát triển bất động sản, thủy điện, xây dựng cơ sở hạ tầng, công nghiệp… Bitexco đã và đang thường xuyên trao đổi, chia sẻ với lãnh đạo VINACONEX những kinh nghiệm quản lý, công nghệ phát triển các dự án cao cấp, dự án hạ tầng, hỗ trợ VINACONEX trong việc phát triển dự án và kinh doanh. Đồng thời, Bitexco cũng đang cùng VINACONEX nghiên cứu các cơ hội hợp tác tại các dự án cụ thể như dự án cấp nước Sông Đà, chuỗi dự án phát triển BĐS tại khu vực Láng – Hòa Lạc. Kế hoạch hợp tác giữa VINACONEX và các nhà đầu tư chiến lược trong thời gian tới như thế nào thưa ông? – Với mong muốn thúc đẩy hơn nữa mối quan hệ đối tác chiến lược giữa hai bên, ngày 22/5/2009, BIDV và VINACONEX đã ký thỏa thuận hợp tác toàn diện nhằm tiếp tục mở rộng quan hệ hợp tác và phát huy tiềm năng, thế mạnh của mỗi bên. Theo đó, BIDV cam kết tài trợ và thu xếp tổng giá trị tín dụng 9.000 tỷ đồng cho VINACONEX trong giai đoạn 2009 – 2015. Ngoài ra, BIDV cũng sẽ xem xét tiếp tục tài trợ tín dụng cho các dự án lớn sắp triển khai của VINACONEX như dự án mở rộng và hoàn thiện đường Láng – Hòa Lạc, Trung tâm thương mại Chợ Mơ, dự án Khu liên cơ quan TP Hà Nội và Văn phòng 63 tỉnh thành tại KĐT Đông Nam – Trần Duy Hưng, dự án Bảo tàng Hà Nội, thủy điện Ngòi Phát và các dự án khác do VINACONEX làm chủ đầu tư. Sở giao dịch Agribank đang xem xét việc tiếp tục cho vay bổ sung đối với phần vốn đầu tư còn thiếu của dự án Nhà máy Xi măng Cẩm Phả của VINACONEX (khoảng 200 tỷ đồng), duy trì mức tín dụng ngắn hạn 300 tỷ đồng. Ngoài ra, Sở giao dịch cũng cam kết tiếp tục đẩy mạnh quan hệ hợp tác và hỗ trợ VINACONEX trên nhiều phương diện, đặc biệt là cung cấp kịp thời các dịch vụ tài chính ngân hàng mà Sở giao dịch có khả năng và TCty có nhu cầu. Ngân hàng Thương mại CP Nhà Hà Nội (HABUBANK) dự kiến trong những năm tới sẽ tham gia tích cực và sâu rộng hơn nữa vào các hoạt động và dự án của VINACONEX như: Góp vốn và cho vay dự án, tham gia chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm với TCty để cùng nhau phát triển. Ngân hàng Thương mại CP Kỹ thương Việt Nam (TECHCOMBANK) hiện đang trong quá trình xem xét tham gia hợp tác đầu tư và trợ vốn cho một số dự án của VINACONEX như dự án KĐTM Bắc An Khánh, dự án nước sông Đà – Hà Nội (giai đoạn 2), dự án Xi măng Cẩm Phả (giai đoạn 2), dự án Trung tâm thương mại Chợ Mơ, dự án KCN Bắc Phú Cát – Khu công nghệ cao Hòa Lạc và các dự án mang tính chiến lược khác. Không những thế, Techcombank cũng cam kết tạo điều kiện cho VINACONEX tham gia với tư cách nhà thầu xây dựng cho các dự án xây dựng công trình do Techcombank làm chủ đầu tư, hỗ trợ TCty hoàn thiện mô hình quản trị, quản lý và tiến tới niêm yết cổ phiếu VINACONEX tại sàn giao dịch chứng khoán nước ngoài. Ngoài ra, Techcombank cũng có kế hoạch hợp tác cùng VINACONEX góp vốn thành lập các Cty CP và tham gia các đợt phát hành tăng vốn điều lệ của TCty và các đơn vị thành viên. TCty VLXD số 1 (FiCO) dự kiến sẽ cung cấp các loại VLXD và hợp tác đầu tư phát triển với VINACONEX ở phía Nam, phối hợp kinh doanh xi măng Cẩm Phả của VINACONEX tại thị trường này (vốn là thế mạnh của FiCO) và có kế hoạch hợp tác khai thác Nhà máy cấu kiện bê tông đúc sẵn với Cty CP Xây dựng số 45 của VINACONEX. Cty CP Đầu tư MASAN không chỉ thực thi đúng cam kết về việc nắm giữ cổ phiếu của VINACONEX trong thời hạn 3 năm kể từ khi TCty nhận Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh mà Cty CP MASAN còn mong muốn tiếp tục nắm giữ lâu dài cổ phiếu của VINACONEX với tư cách là một cổ đông chiến lược trong thời gian tới. Cty Sản xuất kinh doanh XNK Bình Minh (BITEXCO) hiện đang đề nghị VINACONEX phối hợp trong lĩnh vực hỗ trợ kỹ thuật, công nghệ phát triển và quản lý dự án đối với các dự án mà hai bên đầu tư, cùng tìm kiếm các cơ hội hợp tác đầu tư trong các lĩnh vực truyền thống của Bitexco và VINACONEX (bất động sản, công nghiệp, hạ tầng) và các lĩnh vực tiềm năng (tài chính, khoáng sản), đặc biệt là phát triển thị trường bất động sản tại Hà Nội và TP.HCM nhằm cùng nhau tạo lập một thị trường phát triển ổn định và minh bạch.
– Cho đến nay, toàn bộ 7 cổ đông chiến lược của VINACONEX bao gồm: BIDV, Sở giao dịch Agribank, Techcombank, Habubank, FiCO, Masan, Bitexco luôn tôn trọng và thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ của cổ đông chiến lược quy định tại Nghị định 187/2004/NĐ-CP về chuyển Cty Nhà nước thành Cty CP, theo đó, 7 cổ đông chiến lược nêu trên hiện vẫn đứng tên là chủ sở hữu đối với số cổ phần mình nắm giữ tại VINACONEX và chưa thực hiện bất kỳ giao dịch chuyển nhượng nào liên quan đến số cổ phiếu này. TCty VINACONEX và Trung tâm lưu ký chứng khoán hiện đang quản lý toàn bộ số cổ phần của 7 cổ đông chiến lược nêu trên và chưa tiến hành bất kỳ xác nhận chuyển nhượng nào.
– Tại thời điểm VINACONEX thực hiện thí điểm CPH, TCty căn cứ các quy định của Nghị định 187/2004/NĐ-CP của Chính phủ về chuyển Cty Nhà nước sang hoạt động theo mô hình Cty CP, Thông tư 126/TT-BTC ngày 24/12/2004 của Bộ Tài chính hướng dẫn thực hiện Nghị định 187/2004/NĐ-CP để đề xuất lựa chọn nhà đầu tư chiến lược. Theo quy định của Nghị định 187/2004/NĐ-CP về cổ đông chiến lược, TCty gặp một số khó khăn sau: Thứ nhất, các nhà đầu tư chiến lược theo quy định phải là các nhà đầu tư trong nước. Vì vậy, có rất nhiều nhà đầu tư nước ngoài có tiềm lực tài chính, thương hiệu, năng lực quản lý, thị trường tiêu thụ sản phẩm của TCty sẵn sàng trả giá cao… muốn trở thành nhà đầu tư chiến lược đều không thể thực hiện được. Thứ hai, các tiêu chí của nhà đầu tư chiến lược được quy định tại Nghị định 187/2004/NĐ-CP còn chung chung mà chưa có hướng dẫn cụ thể. Vì vậy, TCty không đưa ra được các tiêu chí cụ thể hơn khi mời và đàm phán với các nhà đầu tư quan tâm. Thứ ba, lợi ích mà DN thu được từ việc hợp tác với nhà đầu tư chiến lược không phải chỉ là những lợi ích có thể nhìn thấy được mà có thể là những lợi ích có giá trị vô hình. Mặt khác, những lợi ích kỳ vọng từ nhà đầu tư chiến lược cũng không thể thu được ngay mà phải trải qua một thời gian dài mới có thể thu được. Hiện nay, Chính phủ đã ban hành Nghị định 109/2007/NĐ-CP thay thế Nghị định 187/2004/NĐ-CP. Tại mục c, Điểm 3, Điều 6 Nghị định 109/2007/NĐ-CP quy định “Nhà đầu tư chiến lược được mua CP theo giá không thấp hơn giá đấu thành công bình quân…”. Từ thực tiễn của DN, TCty thấy rằng cần xem xét lại quy định này để tăng tính hấp dẫn và thu hút được nhà đầu tư chiến lược chủ động tham gia trong quá trình CPH DNNN vì các lý do sau: + Giá cổ phiếu trên thị trường luôn biến động. Do vậy, giá đấu giá bình quân cũng biến động theo. Khi thị trường lên thì giá bình quân cũng lên cao và ngược lại. Vì vậy, việc yêu cầu nhà đầu tư chiến lược phải mua cổ phần theo giá đấu thành công bình quân như quy định tại Nghị định 109/2007/NĐ-CP hiện nay không hấp dẫn các nhà đầu tư gắn bó chiến lược lâu dài với DN và ý nghĩa của cổ đông chiến lược không còn nữa (nhà đầu tư chiến lược hạn chế chuyển nhượng cổ phần trong vòng 3 năm. Do vậy, cho dù cổ phiếu lên giá, nhà đầu tư chiến lược cũng không bán được nhưng khi cổ phiếu xuống giá họ sẽ bị thiệt hại nhiều). + Giá đấu thành công bình quân, do tác động của các yếu tố thị trường tại thời điểm phát hành, có thể không phản ánh đúng được giá trị thực của DN. Nhà đầu tư chiến lược khi quan tâm mua CP của DN họ sẽ tiến hành đánh giá tình hình tài chính, các dự án đầu tư, đánh giá tiềm năng phát triển trong tương lai của doanh nghiệp… Qua đó họ sẽ xác định được giá trị thực của DN. Trên cơ sở đó, nhà đầu tư chiến lược sẽ đàm phán với DN về giá mua CP. Trong nhiều trường hợp, giá mua dành cho nhà đầu tư chiến lược sẽ cao hơn giá trị thực của DN quy cho mỗi cổ phần (tùy theo kết quả đàm phán). Vì vậy, trên thực tế các nhà đầu tư thực sự mang tính chiến lược và mong muốn gắn bó lâu dài với DN thực ra không quan tâm lắm đến giá đấu thành công bình quân. + Khi nhà đầu tư chiến lược đồng ý mua CP của DN thì DN đã được hưởng uy tín, thương hiệu và những cam kết của nhà đầu tư chiến lược. Do vậy, khi đấu giá CP giá đấu thành công bình quân sẽ cao hơn so với trường hợp DN tiến hành IPO mà không có nhà đầu tư chiến lược nào tham gia. Vì vậy, quy định yêu cầu nhà đầu tư chiến lược phải mua CP bằng với giá đấu thành công bình quân là không phù hợp với thực tế hiện nay vì như vậy vô hình chung nhà đầu tư chiến lược phải mua một phần uy tín, thương hiệu và những giá trị mà chính họ cam kết đem lại cho DN.
– Thứ nhất, đề nghị Nhà nước cho phép nhà đầu tư chiến lược mua một tỷ lệ CP nhất định trong số cổ phần phát hành thêm của DN theo phương thức đàm phán trực tiếp. Giá bán cho nhà đầu tư chiến lược phải cao hơn giá trị của DN được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt và công bố. Giá bán cụ thể sẽ theo kết quả đàm phán giữa nhà đầu tư chiến lược và DN. Thứ hai, trong trường hợp có nhiều nhà đầu tư chiến lược đăng ký tham gia thì cho phép DN lựa chọn nhà đầu tư chiến lược thông qua đấu giá giữa các nhà đầu tư chiến lược để lựa chọn đơn vị trả giá cao nhất. Nhà đầu tư chiến lược khi được lựa chọn tham gia đấu giá phải đáp ứng các tiêu chí nhất định và phải có cam kết rõ ràng, có tính khả thi và thực hiện được trên thực tế. Giá bán cho nhà đầu tư chiến lược phải cao giá trị thực của DN được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt và công bố (tùy thuộc kết quả đàm phán hoặc đấu giá giữa các nhà đầu tư chiến lược). Thứ ba, nhà đầu tư chiến lược không thực hiện cam kết sẽ bị mất quyền sở hữu CP đã mua với tư cách là nhà đầu tư chiến lược và số CP sẽ thuộc quyền sở hữu của DN. Thứ tư, việc lựa chọn nhà đầu tư chiến lược nên thực hiện trước khi bán CP thông qua đấu giá tại các sàn giao dịch chứng khoán. Nếu DN đã lựa chọn được nhà đầu tư chiến lược trước khi đấu giá thì giá CP từ đấu giá sẽ cao hơn nhiều (do DN được hưởng uy tín, thương hiệu của nhà đầu tư chiến lược đã tham gia mua CP, tạo niềm tin cho các nhà đầu tư và công chúng khi tham gia đấu giá mua CP). Việc lựa chọn và quyết định các nhà đầu tư chiến lược mua CP của Vinaconex là một nội dung của việc thí điểm CPH TCty. Thực tế cho thấy các cổ đông chiến lược nêu trên đều là các nhà đầu tư có năng lực về tài chính, kinh nghiệm quản lý, kinh doanh trong các lĩnh vực có thể hỗ trợ cho các hoạt động SXKD của TCty. Việc tham gia của các nhà đầu tư này đã tạo niềm tin và thu hút sự tham gia của các nhà đầu tư trong và ngoài nước tham gia mua CP phát hành lần đầu của TCty, góp phần quan trọng vào thành công của việc bán đấu giá CP lần đầu ra công chúng của TCty, góp phần thu được nguồn giá trị thặng dư lớn cho Nhà nước (810 tỷ đồng). Sau CPH, các cổ đông chiến lược đã tham gia tích cực vào quá trình đổi mới, phát triển TCty bằng những hoạt động cụ thể theo thế mạnh của từng DN như cử đại diện tham gia HĐQT, Ban Kiểm soát của VINACONEX, tham gia tài trợ vốn, đầu tư các dự án của TCty, giúp VINACONEX tháo gỡ những khó khăn về vốn cho hoạt động phát triển hoạt động sau CPH, phối hợp nghiên cứu cơ hội đầu tư trong các dự án trọng điểm quốc gia, phối hợp cung cấp VLXD, nghiên cứu phát triển công nghệ mới, hợp tác phát triên lĩnh vực BĐS và xây dựng, tham gia góp ý xây dựng định hướng chiến lược phát triển trung và dài hạn của TCty, hoàn thiện mô hình quản trị DN theo hướng hiện đại, hội nhập quốc tế. TCty khẳng định các cổ đông chiến lược đã, đang và sẽ đem lại nhiều hiệu quả thiết thực cho TCty sau CPH, góp phần khẳng định sự đúng đắn của chủ trương CPH DNNN của Đảng và Nhà nước đang triển khai. Xin trân trọng cảm ơn ông! |
Cổ phần hóa thí điểm TCty Vinaconex: Vai trò của nhà đầu tư chiến lược đối với DNNN sau cổ phần
175
