Hải Dương: Nhức nhối nạn khai thác cát trái phép

Tình trạng khai thác cát cát trái phép(KTCTP) trên các con sông Kinh Thầy, Thái Bình, Văn Úc, Luộc… thuộc địa phận Hải Dương đang diễn ra hết sức nhức nhối. Tính trung bình, mỗi ngày trên các tuyến sông này có từ 40-50 tàu lớn có trọng tải từ 300-500 tấn, ngang nhiên KTCTP, làm thay đổi dòng chảy, sạt lở, “cướp” đi hàng chục ha diện tích đất canh tác màu mỡ của người dân.

Khai thác cát trộm xảy ra nghiêm trọng trên tuyến sông Thái Bình thuộc địa phận các xã Hiệp Cát, Thái Tân, Minh Tân (huyện Nam Sách), Đức Chính (huyện Cẩm Giàng), Tiền Tiến, Thanh Hải, Phượng Hoàng, Thanh Sơn, Vĩnh Lập (huyện Thanh Hà) và xã Tứ Xuyên (huyện Tứ Kỳ). Trên sông Kinh Thầy, “sa tặc” hoành hành ở địa phận các xã Nhân Huệ (huyện Chí Linh) và Thanh Quang, An Bình (huyện Nam Sách), Bạch Đằng, Thất Hùng, Phạm Mệnh, Duy Tân (huyện Kinh Môn)… Điều đáng nói là, hoạt động KTCTP hết sức tinh vi, các chủ phương tiện thường tổ chức khai thác vào lúc chạng vạng tối, ban đêm hoặc rạng sáng để tránh các lực lượng kiểm tra. Điểm khai thác mà các “sa tặc” ưa thích là vùng giáp ranh, vì nếu bị lực lượng tuần tra phát hiện, đuổi bắt, thì “thoắt cái” họ đã chạy sang địa phận khác. Trong đợt kiểm tra ngày 2/6/2009, Đoạn quản lý đường thuỷ nội địa số 7 (thuộc Cục Đường thuỷ Nội địa Việt Nam, đóng trên địa bàn tỉnh Hải Dương) đã phát hiện hàng chục tàu KTCTP. Điển hình như, tàu BN: 0768, trọng tải 500 tấn, đang hút cát trộm dưới chân cột báo hiệu an toàn giao thông đường thuỷ ở địa phận xã Lê Ninh (huyện Kinh Môn). Qua kiểm tra, ông Lều Vũ Mậu – người được quản lý tàu BN: 0768 thú nhận: Tàu không có giấy phép điều khiển, không có giấy phép khai thác cát…

Ông Nguyễn Bá Nhuần, Phó Giám đốc Đoạn quản lý đường thuỷ nội địa số 7, bức xúc: “Khai thác cát đã làm ảnh hưởng đến sinh hoạt, sản xuất của bà con; nhiều khu vực đê, kè bị sạt lở nghiêm trọng, cản trở dòng chảy khi có lũ, gây ra những ẩn họa khó lường trong mùa mưa bão. KTCTP còn làm thất thoát tài nguyên, thất thu hàng tỷ đồng tiền thuế, gây mất trật tự và an toàn giao thông đường thuỷ nội địa”. Nguyên nhân của tình trạng này là do cát dễ khai thác, lợi nhuận cao, chủ thuyền chỉ cần gắn động cơ, một ống hút là vô tư hút cát. Ngoài ra, lực lượng kiểm tra còn mỏng lại “phản ứng chậm”, trong khi, phương tiện kiểm tra, xử lý vi phạm trên sông hạn chế, nhất là ở cấp xã; Chính quyền các địa phương không xử lý cương quyết; Công tác quản lý đối với các đơn vị, cá nhân phương tiện tham gia khai thác cát vận tải thuỷ còn buông lỏng; Việc thanh tra, kiểm tra chưa được thường xuyên và kịp thời…

Đối phó với nạn “sa tặc”, Hải Dương đã tổ chức nhiều đoàn kiểm tra hoạt động kinh doanh khai thác bến bãi chứa cát, đã xử phạt hàng chục tàu thuyền, song đến nay, nạn KTCTP vẫn diễn biến phức tạp. Để khắc phục, tỉnh cần phải tăng cường hơn nữa công tác kiểm tra, tăng cường lực lượng tuần tra; quản lý chặt chẽ các phương tiện hoạt động khai thác cát, phương tiện vận tải tham gia giao thông đường thuỷ nội địa; có chế tài xử lý kiên quyết các trường hợp vi phạm. Đồng thời, tỉnh cũng cần lập quy hoạch tổng thể hoạt động khảo sát, thăm dò và khai thác cát, sỏi lòng sông, nơi có trữ lượng cát lớn bố trí thành những mỏ khai thác công nghiệp dưới sự quản lý của các cơ quan chức năng; Lập bến bãi chứa vật liệu xây dựng để quản lý thu thuế, ngăn chặn thất thoát tài nguyên. Quy hoạch khu tái định cư và hỗ trợ đào tạo nghề cho dân cư sống trên sông bằng nghề KTCTP để họ sớm ổn định đời sống./.