Kiến trúc công nghiệp (Industrial Architecture) là một lĩnh vực mang tính đột phá, tạo nên các công trình phục vụ sản xuất công nghiệp và thủ công nghiệp. Trong bối cảnh hiện đại hóa và toàn cầu hóa, kiến trúc công nghiệp không chỉ đáp ứng yêu cầu kỹ thuật mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ môi trường, tối ưu hóa chi phí và nâng cao hiệu quả sản xuất. Vậy cơ hội và thách thức của lĩnh vực này trong thời đại mới là gì?
Hiểu đúng về kiến trúc công nghiệp
Kiến trúc công nghiệp (Industrial architecture) là lĩnh vực thiết kế và xây dựng các công trình phục vụ sản xuất công nghiệp và thủ công nghiệp, bao gồm nhà máy, xí nghiệp, khu công nghiệp và các hạ tầng kỹ thuật liên quan. Trong bối cảnh công nghiệp đóng vai trò chủ chốt trong phát triển kinh tế, kiến trúc công nghiệp trở thành yếu tố nền tảng để xây dựng cơ sở vật chất cho xã hội. Đây là biểu tượng của trình độ phát triển kinh tế, kỹ thuật của mỗi quốc gia.
Cùng với sự bùng nổ của ngành xây dựng dân dụng, xây dựng công nghiệp cũng đang chiếm lĩnh vị trí chiến lược trong các chương trình phát triển kinh tế. Sự mở rộng của các khu công nghiệp không chỉ đẩy nhanh quá trình công nghiệp hóa mà còn thúc đẩy hình thành những đô thị hiện đại, góp phần quy hoạch và nâng tầm không gian sống.
Thách thức trong thiết kế kiến trúc công nghiệp
Thiết kế kiến trúc công nghiệp không chỉ đơn thuần là đáp ứng các yêu cầu kỹ thuật, mà còn phản ánh tinh thần của thời đại. Người kiến trúc sư phải đối mặt với áp lực lớn khi vừa đảm bảo tối ưu hóa quy trình sản xuất, vừa đáp ứng yêu cầu thẩm mỹ và khả năng thi công hiệu quả.
Các công trình công nghiệp cần tích hợp dây chuyền sản xuất hiện đại, chi phí xây dựng hợp lý, và tốc độ hoàn thành nhanh chóng. Đồng thời, chúng phải tạo ra môi trường làm việc tiện nghi, thúc đẩy năng suất và thể hiện giá trị nghệ thuật cao qua từng đường nét kiến trúc. Đây là bài toán phức tạp đòi hỏi sự sáng tạo, tầm nhìn xa và khả năng cân bằng giữa công năng, kinh tế và nghệ thuật của nhà thiết kế.
Đa dạng trong kiến trúc công nghiệp
Mỗi ngành công nghiệp đều sở hữu những đặc điểm riêng biệt, từ đó định hình giải pháp quy hoạch mặt bằng và thiết kế kiến trúc cho các công trình. Sự khác biệt này tạo nên một bức tranh đa dạng trong kiến trúc công nghiệp, phản ánh tính chất và yêu cầu của từng lĩnh vực sản xuất.
Các ngành như điện tử, công nghiệp nhẹ, dược phẩm, hay thực phẩm thường có thiết kế kiến trúc gần gũi với nhà dân dụng, mang đến sự thân thiện và hài hòa. Trong khi đó, các công trình thuộc ngành thủy điện, nhiệt điện, luyện kim, hay hóa chất lại nổi bật với cấu trúc độc đáo, mạnh mẽ và mang đậm dấu ấn kỹ thuật công nghiệp.
Khám phá vẻ đẹp ấn tượng của các công trình kiến trúc công nghiệp hiện đại
Nhà máy Hayward Quartz Technology tại Bình Dương
Được xây dựng cách đây gần 20 năm, Hayward Quartz Technology là minh chứng cho tầm nhìn dài hạn của nhà đầu tư Silicon Valley tại Việt Nam. Thiết kế của M.I.T.A mang đến một công trình vừa tối ưu công năng vừa đề cao tính thẩm mỹ. Nhà máy không chỉ vượt qua kiểu dáng công nghiệp khô cứng thường thấy mà còn tạo môi trường làm việc thân thiện, kết nối cho người lao động. Đây là biểu tượng cho sự đổi mới trong kiến trúc công nghiệp tại Việt Nam.
Nhà máy DBW trong khu công nghiệp Long Hậu
Nhà máy DBW nổi bật với thiết kế công trình xanh đạt chuẩn bạch kim LEED và LOTUS, là một tác phẩm tiêu biểu của VEV. Công trình tận dụng năng lượng xanh, tối ưu hóa không gian và tạo môi trường làm việc trong lành. Với diện tích chỉ 5.000m², công trình 5 tầng được thiết kế thông minh, gồm văn phòng, nhà xưởng, nhà kho và khu vực ăn uống. Đây là hình mẫu lý tưởng cho xu hướng phát triển bền vững trong ngành công nghiệp sản xuất.
Tổ hợp sản xuất ô tô VinFast
Với diện tích hơn 500.000m², tổ hợp VinFast tại KCN Đình Vũ là dự án công nghiệp lớn và hiện đại bậc nhất Việt Nam. Được thiết kế bởi VCC, công trình đáp ứng tiêu chuẩn ESG khắt khe với vật liệu bền vững như tôn COLORBOND® chống ăn mòn. Sự phối màu tinh tế trên mặt dựng mang đến vẻ đẹp tối giản nhưng độc đáo, phù hợp với vị trí sát biển. Đây là biểu tượng của sự tiên phong trong ngành công nghiệp xe điện Việt Nam.
Nhà máy Goertek tại Nghệ An
Nhà máy Goertek, với vốn đầu tư 100 triệu USD, là mẫu mực trong việc tiết kiệm năng lượng và tích hợp không gian xanh. Thiết kế của Thành Nam đáp ứng công năng cao, đảm bảo không gian làm việc thoải mái cho hơn 15.000 công nhân. Hệ thống hành lang rộng, trần cao cùng tỷ lệ cây xanh lớn tạo môi trường làm việc thoáng đãng, hiện đại. Công trình thể hiện rõ xu hướng công nghiệp bền vững của thời đại.
Nhà xưởng Kizuna
Nhà xưởng Kizuna tại Long An là sự kết hợp hoàn hảo giữa thiết kế tối giản và hiệu quả kinh tế. Với diện tích 118.000m², công trình không chỉ hòa hợp với các nhà xưởng hiện hữu mà còn tạo không gian làm việc thoải mái cho hàng chục ngàn lao động. Thiết kế tối ưu giúp tăng hiệu suất sản xuất, mang lại giá trị đầu tư bền vững.
Nhà kho SLP Xuyên Á
Tọa lạc tại Long An, nhà kho SLP Xuyên Á là minh chứng cho sự phát triển logistics bền vững. Với thiết kế của SEAS, công trình được phân khu khoa học, tối ưu hóa lưu kho và vận chuyển. Được hoàn thành vào năm 2022, nhà kho mang phong cách hiện đại, phục vụ đa ngành như FMCG, điện tử, dệt may. Đây là công trình tiêu biểu nâng tầm chuỗi cung ứng Việt Nam.
Nhà máy may xuất khẩu Sông Hồng tại Nam Định
Nhà máy Sông Hồng là điểm nhấn nổi bật với thiết kế mặt dựng sáng tạo, mang đậm dấu ấn thương hiệu. Mặt bằng được bố trí khoa học, tối ưu hóa quy trình sản xuất và vận chuyển. Đây không chỉ là nơi sản xuất mà còn là biểu tượng hiện đại, nâng cao hình ảnh của May Sông Hồng trong ngành dệt may Việt Nam.
Space 4 Youth
Dự án Space 4 Youth tại Gò Vấp là minh chứng cho sự sáng tạo vượt bậc khi chuyển đổi một nhà máy giấy cũ thành không gian văn hóa đa năng. Thiết kế mới giữ lại phần mái hiện trạng, cải tạo thành khu vực xanh mát và kết nối thiên nhiên. Sử dụng tôn COLORBOND® làm điểm nhấn, công trình trở thành một không gian sáng tạo, hiện đại, phục vụ cộng đồng và giới trẻ.
Kiến trúc công nghiệp đang đứng trước nhiều cơ hội lớn nhờ tiến bộ công nghệ và xu hướng phát triển bền vững, nhưng cũng phải đối mặt với thách thức từ biến đổi khí hậu và yêu cầu cao về đổi mới. Theo đó, để bắt kịp thời đại, doanh nghiệp và kiến trúc sư cần liên tục cập nhật xu hướng và ứng dụng công nghệ tiên tiến.