Trong kỷ nguyên xây dựng xanh, xu hướng “tái sử dụng thích nghi” được xem là một trong những hướng phát triển bền vững và đầy mạnh mẽ. Đây là phương pháp không chỉ chú trọng vào việc phục hồi không gian mà còn mang đến những giải pháp sáng tạo, thân thiện với môi trường. Cùng với đó, các kiến trúc sư đang dần biến những công trình cũ kỹ thành những tác phẩm nghệ thuật đầy sức sống và ý nghĩa thông qua kiến trúc phân lớp. Những công trình này mà còn mở ra những chương mới, đưa chúng vào cuộc sống đương đại bằng những thiết kế sáng tạo và độc đáo.
Dưới đây là ba công trình tiêu biểu mà các kiến trúc sư đã tài ba “tái sinh” để tạo ra không gian mới mẻ nhưng vẫn đậm dấu ấn thời gian. Những dự án này không chỉ là minh chứng cho khả năng thích nghi tuyệt vời của các công trình cũ, mà còn là điểm sáng về sự kết hợp giữa các yếu tố tưởng chừng đối lập: cổ điển và hiện đại, cũ và mới.
Sala Beckett | Flores và Prats gây ấn tượng với kiến trúc phân lớp
Tại thành phố Barcelona, Tây Ban Nha, các kiến trúc sư Flores và Prats đã thực hiện một cuộc “biến hóa” ngoạn mục cho một câu lạc bộ cộng đồng cũ thành trung tâm biểu diễn nghệ thuật Sala Beckett. Ban đầu, công trình này mang tên “Cooperativa Pax y Justicia”, là nơi sinh hoạt của các công nhân trong khu công nghiệp Poblenou. Các bức tường, trần nhà và sàn gỗ mộc mạc đã từng là nơi diễn ra các sự kiện cộng đồng như lễ cưới và tiệc mừng.
Mặc dù được phép phá dỡ và xây mới, nhóm kiến trúc sư đã quyết định giữ lại cấu trúc cũ để tạo ra một không gian mới cho nghệ thuật đương đại. Họ khéo léo nghiên cứu và giữ lại những yếu tố trang trí cổ điển, biến chúng thành nguồn cảm hứng cho các thiết kế mới, từ đó tạo ra một không gian vừa tôn vinh di sản cũ, vừa đáp ứng nhu cầu sử dụng mới. Không gian trung tâm nghệ thuật này không chỉ phục vụ cho các hoạt động biểu diễn mà còn trở thành nơi gặp gỡ, giao lưu của cộng đồng hiện đại.
Ricardo Flores, một trong những kiến trúc sư, chia sẻ: “Chúng tôi muốn giữ lại ký ức của công trình, nhưng không phải theo cách bảo tồn đơn thuần. Cải tạo là cách để đưa lịch sử vào cuộc sống hiện đại, tạo ra một không gian sống động và đầy cảm hứng.”
8323. Layers of Space | Sukchulmok
Tại Seoul, Hàn Quốc, công trình 8323. Layers of Space đã được tái sử dụng để trở thành một tiệm bánh kết hợp cà phê mang tên Sukchulmok. Tòa nhà này, với những viên gạch thô mộc và dấu vết của thời gian, đã trải qua những thay đổi lớn trong suốt lịch sử. Tuy nhiên, kiến trúc sư trưởng Park Hyunhee đã nhìn thấy vẻ đẹp tiềm ẩn trong chính sự “cũ kỹ” của công trình và quyết định giữ lại những chi tiết đó.
Mặt tiền của công trình là sự kết hợp giữa thép không gỉ và gạch cổ điển, tạo nên một sự tương phản mạnh mẽ nhưng hài hòa. Bên trong, những khung bê tông nguyên bản được giữ lại, kết hợp với nội thất hiện đại, tạo nên không gian độc đáo và đầy sức sống. Các chi tiết tinh tế như đá, gỗ và kim loại được sử dụng để xếp lớp, mang đến một không gian nghệ thuật, đồng thời làm nổi bật vẻ đẹp giản đơn nhưng sâu sắc của công trình.
Atwater Canyon | Formation Association
Một trong những công trình tái sử dụng thích nghi ấn tượng khác là dự án Atwater Canyon tại Los Angeles, được thiết kế bởi Formation Association. Đây là một công trình cải tạo một khu vực bán lẻ thành một không gian kết nối, với lối đi bộ hình hẻm núi, kết hợp trát hồng rực rỡ và các khung cửa vòm đặc trưng. Mặc dù giữ lại mặt tiền ban đầu, nhóm kiến trúc sư đã thay đổi toàn bộ không gian bên trong để tạo ra một lối đi kết nối vỉa hè và bãi đỗ xe.
Điều thú vị là các kiến trúc sư đã khéo léo sử dụng các lớp vật liệu cũ, bao gồm gạch và bê tông, để tạo ra sự tương phản thú vị giữa cũ và mới. Những vòm cửa, bức tường phủ trát hồng và các chi tiết hình học sắc nét mang lại cảm giác mới mẻ và hiện đại, nhưng vẫn giữ được sự gắn kết với quá khứ. Bên cạnh đó, khu sân trong hình tam giác tạo điểm nhấn đầy nghệ thuật, hòa quyện với không gian bên ngoài và nội thất, tạo nên một tổng thể hài hòa.
Kết luận
Trong xu hướng “tái sử dụng thích nghi”, những công trình cũ không chỉ đơn thuần được bảo tồn mà còn được tái sinh, tạo ra những không gian mới mẻ, đầy sáng tạo. Việc kết hợp vật liệu cũ với thiết kế mới còn thể hiện sự tôn trọng đối với lịch sử và di sản. Các kiến trúc sư đang chứng minh rằng một công trình không cần phải là mới hoàn toàn để có giá trị. Đôi khi, chính những chi tiết cũ kỹ với kiến trúc phân lớp, những dấu vết thời gian mới là yếu tố tạo nên sức sống và cảm xúc mạnh mẽ trong kiến trúc.