|
chiều 3/11, dưới sự điều hành của phó chủ tịch qh tòng thị phóng, quốc hội (qh) làm việc tại hội trường nghe bộ trưởng bộ tư pháp hà hùng cường trình bày về hai dự án luật: lý lịch tư pháp (lltp) và luật sửa đổi, bổ sung một số điều của bộ luật hình sự; nghe bộ trưởng bộ nội vụ trần văn tuấn trình bày tờ trình về đề án thực hiện thí điểm việc không tổ chức hội đồng nhân dân huyện, quận, phường và nhân dân trực tiếp bầu chủ tịch ủy ban nhân dân xã.
tờ trình của chính phủ do bộ trưởng bộ tư pháp hà hùng cường trình bày nêu rõ: việc quản lý lltp có ý nghĩa rất quan trọng trong việc bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, đáp ứng yêu cầu chứng minh về nhân thân của cá nhân công dân, cũng như tạo điều kiện cho người từng bị kết án trong việc xoá án tích, tái hoà nhập cộng đồng; góp phần phục vụ hoạt động tố tụng và công tác quản lý nhân sự của cơ quan, tổ chức. trong bối cảnh hội nhập toàn cầu sâu rộng và yêu cầu quản lý xã hội bằng pháp luật hiện nay, nhu cầu được cấp phiếu lltp của công dân nhằm chứng minh về nhân thân khi tham gia các quan hệ pháp lý trong và ngoài nước, phục vụ các nhu cầu thiết yếu như thành lập doanh nghiệp, xuất cảnh, xuất khẩu lao động, xin việc làm…ngày càng gia tăng. tuy nhiên, công tác quản lý lltp những năm qua đã bộc lộ nhiều hạn chế và chưa theo kịp với tình hình thực tiễn. việc cấp phiếu lltp chưa đáp ứng kịp thời yêu cầu của công dân, quá trình thu thập, xử lý thông tin lltp còn mang tính chất thủ công, thiếu đồng bộ, chồng chéo, thông tin về lltp chưa bảo đảm sự tin cậy cao, vai trò của lltp trong hoạt động tố tụng hình sự, trong quản lý nhà nước và đời sống xã hội còn hạn chế. mặc dù quản lý lltp là nội dung quan trọng thuộc lĩnh vực hành chính – tư pháp, song cho đến nay quản lý lltp vẫn chưa có văn bản quy phạm pháp luật có hiệu lực cao làm cơ sở pháp lý cho việc tổ chức, xây dựng hệ thống dữ liệu lltp và quản lý thống nhất về lĩnh vực này. dự thảo luật lý lịch tư pháp gồm 7 chương 54 điều. tờ trình của chính phủ cũng nhấn mạnh yêu cầu hiện đại hóa hoạt động quản lý lltp, dự kiến sau khi luật được ban hành, việc tin học hoá sẽ được thực hiện hoàn toàn tại trung tâm lý lịch tư pháp quốc gia, còn ở cấp tỉnh thì tùy theo điều kiện sẽ thực hiện tin học hoá theo lộ trình đến năm 2015 hoặc đến năm 2020.
báo cáo thẩm tra dự án luật lý lịch tư pháp vẫn còn băn khoăn về sự cần thiết ban hành luật vào thời điểm hiện nay, vì cho rằng lĩnh vực này mới chỉ được điều chỉnh bằng thông tư. vì vậy, cần cân nhắc, trước mắt có thể ban hành nghị định của chính phủ hoặc pháp lệnh của ủy ban thường vụ quốc hội, qua thực tiễn áp dụng sẽ tổng kết, nâng lên thành luật. đối với việc xây dựng hệ thống thông tin hiện đại cho các trung tâm lltp (gồm 1 trung tâm quốc gia và 63 trung tâm cấp tỉnh), đòi hỏi phải đầu tư lớn về kinh phí cũng như xây dựng bộ máy, nhân lực và các cơ chế đồng bộ khác v.v…, nhưng cơ quan trình dự án luật chưa có báo cáo cụ thể đánh giá về tác động cũng như nguồn lực để đáp ứng các yêu cầu trên. mặt khác, dự án luật được ban hành cũng nhằm tạo cơ sở pháp lý cho việc quy định cụ thể thủ tục cấp phiếu lltp, nhiệm vụ, quyền hạn của các cơ quan liên quan trong việc cung cấp thông tin và quản lý về lltp. song, trách nhiệm, quyền hạn của các cơ quan như: viện kiểm sát, công an, cơ quan thi hành án cấp tỉnh và cơ quan quản lý trại giam (bộ công an) trong việc cung cấp thông tin lltp về án tích và quá trình thi hành án chưa được dự thảo luật quy định cụ thể. một số nội dung liên quan đến trình tự, thủ tục tiếp nhận, xử lý thông tin lltp, dự thảo luật giao cho bộ tư pháp, bộ công an quy định là chưa phù hợp…ảnh hưởng đến tính khả thi của dự án luật.
theo tờ trình về dự án luật sửa đổi, bổ sung một số điều của bộ luật hình sự (blhs) của chính phủ đề nghị: sửa đổi 47 điều, bỏ 01 điều và bổ sung mới 16 điều, liên quan đến 12/23 chương của blhs hiện hành, tập trung vào ba nội dung chính: sửa đổi, bổ sung một số điều khoản của blhs theo hướng nhân đạo hoá; sửa đổi, bổ sung một số điều khoản của blhs nhằm góp phần tháo gỡ một bước những khó khăn vướng mắc trong thực tiễn và cập nhật những hành vi phạm tội mới phát sinh trong một số lĩnh vực; sửa đổi, bổ sung một số điều khoản của blhs nhằm chuẩn bị các điều kiện pháp lý hình sự để thực hiện các nghĩa vụ quốc tế mà nhà nước ta đã cam kết. trong phạm vi sửa đổi, bổ sung một số điều của blhs lần này, chính phủ tập trung vào việc sửa đổi, bổ sung một số điều liên quan đến một số vấn đề bức xúc nhất của thực tiễn, thể chế hoá chủ trương giảm án tử hình; phi hình sự hoá một số hành vi phạm tội; đồng thời, hình sự hoá một số hành vi nguy hiểm cho xã hội mới xuất hiện trong quá trình phát triển kinh tế- xã hội, khoa học, công nghệ và hội nhập quốc tế. so với quy định của blhs hiện hành thì dự thảo luật dự kiến bỏ hình phạt tử hình tại 17 điều luật, chiếm tỷ lệ khoảng 58,6%. theo dự thảo luật thì tỷ lệ các điều luật còn giữ lại hình phạt tử hình trên tổng số các điều luật quy định về các tội phạm cụ thể tại phần các tội phạm của blhs sẽ là 12.278 điều luật (trong đó có 263 điều luật cũ và 14 điều luật dự kiến bổ sung mới), chiếm 4,31%.
chủ nhiệm uỷ ban tư pháp lê thị thu ba trình bày báo cáo thẩm tra về dự án luật sửa đổi, bổ sung một số điều của blhs tán thành với quan điểm của dự án luật này là đã quán triệt các quan điểm được nêu trong nghị quyết số 08/nq- tư và nghị quyết số 49/nq-tư của bộ chính trị. tuy nhiên, để bao quát, chặt chẽ hơn cần quán triệt thêm quan điểm: những nội dung được sửa đổi, bổ sung phải đảm bảo tính dự báo cao, tránh việc sửa đổi, bổ sung nhiều lần; phải phù hợp với xu hướng tiến bộ của pháp luật hình sự trên thế giới; rõ ràng, cụ thể, bảo đảm sự tương đồng, cân đối về mặt chính sách giữa các nội dung đã sửa đổi và nội dung còn lại của blhs.ủy ban tư pháp nhận thấy, qua tổng kết việc thi hành blhs năm 1999 và kết quả khảo sát về thi hành blhs ở một số địa phương, ngoài những vấn đề mà chính phủ đề nghị sửa đổi cũng còn một số vấn đề khác cần được nghiên cứu sửa đổi, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho việc áp dụng pháp luật như về định lượng, các loại hình phạt, khoảng cách khung hình phạt, cách chia khung hình phạt, cấu thành cụ thể của một số tội phạm, các tình tiết làm căn cứ định tội hoặc định khung tăng nặng, căn cứ để miễn truy cứu trách nhiệm hình sự, tách một số tội danh có cấu thành tội phạm ghép…
bộ trưởng bộ nội vụ trần văn tuấn, thừa uỷ quyền thủ tướng chính phủ trình bày tờ trình về đề án thực hiện thí điểm việc không tổ chức hội đồng nhân dân (hđnd) huyện, quận, phường và nhân dân trực tiếp bầu chủ tịch ủy ban nhân dân xã (ubnd). theo đó, việc thí điểm không tổ chức hội đồng nhân dân huyện, quận, phường là nhằm có thêm kinh nghiệm thực tiễn cho việc nghiên cứu tổ chức lại chính quyền địa phương theo hướng tinh gọn bộ máy, giảm cấp trung gian, khắc phục sự trùng lặp về chức năng, nhiệm vụ của các cơ quan, góp phần phân định rõ vị trí, trách nhiệm của chính quyền các cấp trong hệ thống cơ quan nhà nước, đáp ứng yêu cầu quản lý đặc thù cảu chính quyền mỗi cấp song vẫn bảo đảm tính thống nhất, thông suốt và nâng cao hiệu lực, hiệu quả của hệ thống hành chính nhà nước. việc tổ chức thí điểm để nhân dân bầu trực tiếp chủ tịch ubnd xã là bước đi cần thiết, phù hợp với xu thế mở rộng dân chủ trực tiếp, tạo điều kiện cho nhân dân trực tiếp lựa chọn, giới thiệu và bầu người đại diện cho nhân dân điều hành công việc của cơ quan hành chính ở cấp cơ sở, tăng cường vai trò của nhân dân trong việc xây dựng và giám sát bộ máy nhà nước.
báo cáo thẩm tra của uỷ ban pháp luật về đề án thực hiện thí điểm việc không tổ chức hđnd huyện, quận, phường và nhân dân trực tiếp bầu chủ tịch ubnd xã cũng tán thành với tờ trình và đề án của chính phủ, song còn băn khoăn về một số vấn đề như: vì sao bỏ hđnd mà vẫn duy trì nguyên các cơ quan, tổ chức khác thuộc hệ thống chính trị tại cấp chính quyền đó; vì sao chỉ thí điểm bổ nhiệm chủ tịch và các thành viên của ubnd phường; vì sao chỉ thí điểm không tổ chức hđnd huyện, quận, phường mà không thí điểm đối với thị xã, thành phố thuộc tỉnh; vì sao lại bỏ hđnd phường, là cấp cơ sở, trực tiếp trong quan hệ nhà nước, công dân?…đề nghị ban soạn thảo cần giải trình rõ thêm. mặt khác, tờ trình chưa chỉ rõ được nguyên nhân đích thực của những hạn chế trong tổ chức và hoạt động của hđnd. uỷ ban pháp luật của qh chỉ nên tổ chức thí điểm việc không tổ chức hđnd còn tên gọi ubnd vẫn giữ nguyên. riêng về tổ chức, chỉ nên tổ chức ubnd quận, huyện, phường là cơ quan đại diện của cơ quan hành chính cấp trên tại địa phương. việc tổ chức cơ quan hành chính theo mô hình này cần phải theo hướng gọn nhẹ, không nên có quá nhiều phó chủ tịch ubnd, quá nhiều phòng ban như hiện nay, vì cơ quan này đơn thuần chỉ là cơ quan hành chính, không còn là cơ quan chấp hành của hđnd. đồng thời, đề nghị qh giao uỷ ban thường vụ qh ban hành văn bản quy phạm luật quy định về tổ chức, nhiệm vụ của ubnd ở những nơi không tổ chức hđnd.
về việc thực hiện thí điểm nhân dân bầu trực tiếp chủ tịch ubnd xã, uỷ ban pháp luật của qh đề nghị chỉ nên thí điểm việc nhân dân bầu trực tiếp chủ tịch ubnd xã. trước mắt vẫn nên giữ tên gọi, nhiệm vụ, quyền hạn của chủ tịch ubnd xã như quy định trong luật tổ chức hđnd và ubnd hiện hành cũng như trong các văn bản pháp luật có liên quan./.
|
