Miền Trung khốn cùng vì điện

Không biết hàng trăm thủy điện lớn nhỏ dọc mảnh đất miền trung này đóng góp bao nhiêu phần trăm cho sản lượng điện quốc gia, nhưng có một sự thật đau lòng là mùa lũ, người dân dải đất này phải chịu hy sinh mất mát vì những hệ lụy của việc điều tiết nước các đập thủy điện, còn mùa khô, họ cũng phải gồng sức chống chọi trước sự điều tiết của ông “nhà đèn”.

Sản xuất đình trệ

Đầu tháng 4, khi những ngọn gió Lào chưa thổi về thì dải đất miền trung đã được ông nhà đèn “ưu ái” cho hưởng cái nóng. Với lý do thiếu điện, phải tập trung ưu tiên cho sản xuất, ngành Điện đã áp dụng ngay với các tỉnh miền trung (hình như họ cho rằng ở đây sản xuất công nghiệp có phần… kém phát triển!?), với việc áp dụng cắt điện cách nhật. Điều này đã đẩy các DN vào tình trạng sống dở chết dở, hợp đồng với đối tác khó thực hiện theo đúng tiến độ, nguy cơ phải bồi thường hợp đồng là có thật. Việc cắt điện tác động lớn tới hoạt động sản xuất kinh doanh của các DN sản xuất VLXD. Giá thép, xi măng biến động, Nhà nước yêu cầu các nhà máy đẩy mạnh sản xuất để bình ổn giá. Nhưng cắt điện triền miên như thế này, không sản xuất được, làm sao bình ổn giá? Đại diện Cty Thép Đà Nẵng cho biết, tình trạng cắt điện dày như thế này sẽ ảnh hưởng đến kế hoạch, tiến độ sản xuất của Cty. Đặc điểm sản xuất thép là tốn năng lượng lớn (đến trên 100 nghìn KWh/ngđ) nên không thể dùng nguồn điện máy nổ diesel.

Cùng tâm trạng trên, ông Nguyễn Xuân Kỳ – phó Giám đốc Cty Cp Giống cây trồng Quảng Bình cho biết việc cúp điện cách nhật ảnh hưởng khá lớn đến việc cung cấp cây giống cho bà con nông dân của Cty. “Sắp tới đây, nhà máy sản xuất NpK của Cty đi vào hoạt động, tình hình điện đóm như thế này chưa biết tính sao, máy đang chạy mà mất điện thì chẳng biết nó thành phân gì!”, ông Kỳ than thở…

Tình trạng cúp điện không chỉ ảnh hưởng tới các đơn vị sản xuất mà các cơ quan hành chính cũng rơi vào tình trạng đình trệ công việc. Ông trần Văn Danh – Chi cục phó Chi cục Thuế Tp Huế cho biết: “Chúng tôi quản lý thuế theo máy tính, từ mọi tờ khai nộp thuế, nộp tiền sổ bộ đến công việc hành chính văn thư… Cho nên cúp điện giờ nào là khóc giờ đó”. Cúp điện cũng đẩy nhân viên văn phòng “la cà” các quán cà phê trong khi các ông chủ lại méo mặt vì tiền lương, tiền thuê nhà vẫn phải trả.

Sinh hoạt đảo lộn

Tình trạng cúp điện triền miên đã khiến cho người miền trung “lập trình” việc đối phó. Nào là chuẩn bị

bơm nước dự trữ, sạc ắc quy tích điện… Nhiều gia đình đổ xô đi sắm quạt tích điện, nhưng thực ra quạt này cũng chẳng có tác dụng lắm vì chỉ chạy được khoảng 2 tiếng là hết điện. Những khu vực khá giả thì hàng xóm chung tiền mua máy phát cỡ nhỏ, đủ cho 4-5 nhà chạy quạt và tủ lạnh. Với các gia đình trẻ đã xuất hiện liên-minh-các-gia-đình, phương án “sơ tán tránh bom trong chiến tranh” đã được áp dụng để chống nóng: Hôm nay nhà anh có điện, tôi đưa cả nhà tôi sang nhà anh trú nhờ, mai nhà anh mất điện, cả nhà anh lại “sơ tán” sang nhà tôi. Giờ thì trong mỗi gia đình đều cắt cử người trực xem ti-vi, nghe đài tỉnh để nghe… thông báo… lịch cúp điện của “ông nhà đèn” để mà đối phó!

Ngày xưa ở miền trung đa số là nhà lợp ngói, tranh, đất rộng người thưa nên bao nhiêu năm không có điện cũng chẳng sao. Giờ thì nông thôn đã như thành thị, cũng nhà ống mái bằng, nắng như đổ lửa chịu sao nổi. Vì vậy, cứ chiều chiều, người dân ùn ùn đổ xô ra biển tránh nóng, và với thanh niên “phong trào nhậu” lại càng phát triển vì đó là cách giải nhiệt tốt nhất. Các cơ sở sản xuất nước đá ở Đồng Hới phải sắm thêm máy nổ cũng không đáp ứng đủ. Các nhà máy bia ở Huế, Sài Gòn, Đồng Hới có lẽ do thiếu điện, ảnh hưởng tới công suất mà nhiều lúc cũng bị “cháy” hàng.

Tình trạng điện đóm phập phù cũng ảnh hưởng khá lớn đến du lịch miền trung, vốn đã bước vào mùa cao điểm. Nhìn thấy cảnh buồn thiu của dân sở tại cũng như chất lượng dịch vụ bị giảm do cúp điện khiến du khách đành rút ngắn thời gian lưu trú.

Bao giờ hết nghịch cảnh?

Những ngày này có đi suốt một dọc miền trung mới thấy vấn đề người dân bàn tán nóng nhất vẫn là chuyện điện đóm chứ không phải các vấn đề thời sự nóng trên nghị trường. Giờ đây, người miền trung đã quen với cụm từ “sống chung với cúp điện”.

Miền trung, nơi có mật độ các công trình thuỷ điện dày đặc, nơi có hàng trăm ki-lô-mét bờ biển – là điều kiện lý tưởng phát triển phong điện; hoặc cái nắng như thiêu như đốt có thể sản sinh được điện mặt trời… nhưng đang phải chịu nghịch cảnh thiếu điện. “Ngành điện than thiếu kinh phí nhưng lại đem vốn đầu tư nhiều thứ ngoài lĩnh vực của mình. Người dân mong Chính phủ, Quốc hội xem xét lại trách nhiệm của EVN khi năm nào cũng thiếu điện, gây tổn thất cho dân và doanh nghiệp” – ý kiến này của người dân miền trung đáng để các quan chức ngành điện lực phải suy nghĩ.