Nỗi niềm “giấy đỏ”- “giấy hồng”

Ngày nào cũng vậy, có mặt tại phòng công chứng các quận tại TP.HCM, chúng tôi đều cảm nhận được nỗi khổ của người dân khi đi làm giấy tờ nhà. Từ người có trình độ đến người dân chân chất đều có chung cảm giác “ngơ ngác” trước cả đống giấy tờ thủ tục. Vấn đề không hoàn toàn do sự kém hiểu biết các thủ tục pháp lý của họ, mà bởi những thủ tục quá rối rắm, trong đó cơ bản là việc liên quan tới “giấy đỏ”, “giấy hồng” và cơ quan thẩm quyền cấp những loại giấy đó.

Nhiều loại giấy cùng tồn tại

Anh Nguyễn Văn Minh ngụ ở đường Tô Hiến Thành, Q.10 TP.HCM cho biết: “Tôi từ Kiên Giang lên, có nhu cầu làm thủ tục về nhà đất. Nhưng mất mấy ngày vẫn chưa xong việc, bởi có nhiều quy định, thủ tục rườm rà. Tốn rất nhiều công đi lại, kê khai, công chứng mà cũng chưa xong việc”.

Theo luật sư Nguyễn Văn Đức, Hội Luật gia TP.HCM, có nhiều loại giấy tờ về nhà đất cùng tồn tại và có hiệu lực pháp lý như nhau: “Giấy đỏ” cấp theo Luật Đất đai 1993 chỉ công nhận quyền sử dụng đất; Luật Đất đai năm 2003 lại quy định “giấy đỏ” công nhận quyền sử dụng đất và sở hữu nhà. Còn “giấy hồng” có ba loại: “Giấy hồng” cũ công nhận nhà và đất được cấp theo nghị định 60/CP của Chính phủ; “giấy hồng” mới được cấp theo Luật Nhà ở 2005 cùng công nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà; một loại “giấy hồng” nữa được cấp theo Nghị định 95/CP ngày 15/7/2006 công nhận công trình xây dựng trên đất thuê, đất mượn.

Qua tìm hiểu chúng tôi được biết, hiện nay liên quan tới nhà đất Nhà nước quy định cấp 3 loại giấy tờ chứng nhận quyền sử dụng, sở hữu. Về đất, theo Luật Đất đai 2003 thì cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (giấy đỏ) cho đối tượng có quyền sử dụng đất mà không có nhà trên thửa đất đó; Về nhà, Luật Nhà ở 2005 quy định có 2 loại: Trường hợp người sở hữu nhà đồng thời có quyền sử dụng đất thì được cấp “giấy hồng”, trong đó ghi nhận hai quyền này (áp dụng cho cả chủ sở hữu căn hộ chung cư); trường hợp chủ sở hữu nhà ở không đồng thời là chủ sử dụng đất thì được cấp “Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở” (giấy hồng một quyền). Như vậy, theo quy định hiện nay, người có đất nhưng chưa xây nhà thì được cấp “giấy đỏ”, sau khi xây dựng nhà trên lô đất đó sẽ được cấp “giấy hồng” và hủy “giấy đỏ” đã cấp trước đó. Trong trường hợp, một thửa đất chỉ xây nhà trên một phần diện tích thì sẽ có hai loại giấy, phải làm thủ tục hai lần cho tất cả các giao dịch.

Bên cạnh tình trạng tồn tại nhiều loại giấy tờ chứng thực các quyền nhà đất, thì việc quy định cơ quan hướng dẫn cấp giấy tờ nhà đất ở các cấp và giữa các địa phương trong tỉnh, thành cũng cần phải có sự thống nhất không nên để tình trạng mỗi nơi một kiểu như hiện nay. Bởi vậy, rất nhiều người dân và cả cơ quan công quyền cùng đặt câu hỏi: Có cách nào quản lý BĐS mà chỉ cần một loại giấy tờ hay không?

Đơn giản mà hợp pháp

Luật thì quy định như vậy nhưng trên thực tế, một số tỉnh thành đã tiến hành cấp một giấy tờ cho nhà và đất như Hà Nội, Đà Nẵng… Nhiều ý kiến cho rằng cách làm đó là trái với pháp luật hiện hành, nhiều ý kiến lại hoan nghênh cách làm này bởi đây là cách phục vụ người dân một cách tốt nhất.

Theo Quyết định 23 ngày 9/5/2008 của UBND TP Hà Nội, “giấy đỏ” mới sẽ là “Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cùng với quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất” (gọi tắt là Giấy chứng nhận). Tài sản trên đất như nhà, xưởng, rừng, hoặc vườn cây sẽ được ghi nhận trong Giấy chứng nhận. Nếu tài sản là nhà thì thông số sẽ được ghi cụ thể là số tầng, diện tích xây dựng, diện tích sàn, năm xây dựng, số hiệu của căn hộ chung cư. Nếu tài sản trên đất không thuộc quyền sở hữu của người sử dụng đất thì sẽ ghi tên và số chứng minh nhân dân (hộ chiếu) của người chủ sở hữu tài sản. Tài sản thuộc sở hữu chung theo phần hoặc sở hữu chung của vợ chồng cũng được ghi nhận. Tuy nhiên, nhiều ý kiến lại cho rằng, cách làm như vậy là phạm luật, không theo trình tự thủ tục hành chính, vì Luật do Quốc hội ban hành, nếu nội dung của Luật có những bất cập thì phải kiến nghị để Quốc hội sửa đổi luật, các cấp khác chỉ có nhiệm vụ thừa hành. Và việc triển khai phải được thực hiện trên toàn quốc, không thể một vài địa phương tự ý thay đổi khác với đa số địa phương khác trong nước và Luật Đăng ký BĐS đang được Quốc hội xem xét thông qua thì đợi và để Luật này điều chỉnh”.

Vậy là, cách làm của Hà Nội đã có những hướng khác nhau, nhưng thiết nghĩ đó chỉ là bước đi mạnh dạn của Hà Nội bởi sau đó Nghị quyết 07 năm 2007 của Quốc hội cũng yêu cầu “thống nhất cấp một loại giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cùng với quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất trên cơ sở Luật Đất đai, giao cho một cơ quan làm đầu mối thực hiện”.

Cuối năm 2008 Bộ Xây dựng cùng Bộ TN&MT đã thống nhất một cơ quan cấp giấy chủ quyền cho nhà và đất là Phòng đăng ký nhà đất của từng địa phương. Cách làm này sẽ tạo thuận lợi cho người dân và tránh được sự chồng chéo của các cơ quan quản lý nhà, đất.

Cách làm của Hà Nội và một số địa phương đã tận dụng được những ưu điểm của cả “giấy đỏ” và “giấy hồng” và xuất phát từ nhu cầu thực tiễn của cuộc sống, chắc chắn sẽ nhận được sự ủng hộ của người dân và nhiều cơ quan quản lý nhà đất ủng hộ.