Phận gái công trường

Ba xi, bảy cát, chín lênh đênh

Mặt trời vừa tắt, nhìn dòng người đang hối hả trở về với tổ ấm của mình, cố ngăn dòng nước mắt đang chực trào ra. Chị Hạ vì tương lai của 2 đứa con, lặn lội lên thành phố làm cái nghề vốn dĩ không phải của mình: “thợ xây”. Cuộc sống nơi công trường không đơn giản như chị nghĩ, ngoài áp lực về công việc chị còn phải đối mặt với muôn vàn cạm bẫy.

phần nhiều phụ nữ chọn việc phụ hồ là công việc chính của mình.

Quê ở Tĩnh Gia (Thanh Hoá), mảnh đất của gió Lào và cát trắng. 23 tuổi, tai hoạ ập đến khi người chồng vĩnh viễn ra đi sau một chuyến đi biển. Nợ nần chồng chất, sống trong đau đớn tuyệt vọng nhưng chị vẫn gắng gượng nuôi con. Người hàng xóm làm cai trên Hà Nội thương tình cho chị đi theo nấu cơm cho thợ. Những lúc rảnh rỗi, chưa tới giờ nấu cơm, chị xin cai cho ra công trường xách vôi, đánh vữa. Tằn tiện, mỗi tháng cũng gửi về cho ông bà được hơn triệu đồng nuôi cháu. “Mỗi lần phụ vữa cho thợ, mình học lỏm nghề. Bị mắng chửi nhiều, rồi các chú cũng tận tình chỉ bảo. Mình đánh liều xin đi xây, thế mà cầm bay cũng chục năm rồi chứ ít à”, chị Hạ kể, nghe thật thương.

Đằng sau các công trình, hình bóng người phụ nữ là không thể thiếu vắng. phần nhiều thì phụ hồ, xách vữa, nấu cơm… số ít có thể làm được thợ xây, bởi đòi hỏi phải có trình độ, còn làm được việc chỉ đếm trên đầu ngón tay. Không phải người phụ nữ nào cũng đủ “liều” để theo nghiệp “gái thợ xây”, nhưng vì cuộc sống mưu sinh, họ chấp nhận xa chồng con. Sống giữa công trường thiếu thốn trăm bề, xung quanh lại toàn nam giới nên không thể thoát khỏi cảnh dòm ngó. “Lửa gần rơm”, biết đâu đấy? “Anh cứ đùa! Xây đến đâu  ở đến đó, cả ngày quần quật rồi – tối về chỉ cần chỗ ngả lưng là được”, Tạ Thị Sen (Bình Xuyên – Vĩnh phúc) chao chát, mắt sắc như dao cau.

Lương thợ xây dao động 2,5 -3tr/tháng, nhưng chỉ số ít phụ nữ mới có thể làm nghề này.

Một số công trường ở Hà Nội tập trung cả ngàn công nhân, như trung Hoà – Nhân Chính, Mỹ Đình, Văn phú, đường trần Duy Hưng, Khuất Duy Tiến…Mỗi công trình này có khoảng 25% công nhân là nữ, có độ tuổi từ 23-40. Khi được hỏi về chuyện học hành, có 38% công nhân trả lời học hết THpT, 52% hoàn thành xong bậc THCS, 10% còn lại là học chỉ để biết chữ và tính toán.

Nhiều phụ nữ do không kiếm được việc làm phù hợp nên phải chọn nghề này để mưu sinh. “Dòng đời xô đẩy, học thấp thì phải làm cái nghiệp này thôi. Được cái lương thợ xây giờ cũng khá. Chịu khó làm cũng được 3 triệu, đủ chi  tiêu cho cuộc sống”, chị Hằng (43t) thợ nề quê Bắc Giang bộc bạch.

Xuất thân của hầu hết thợ xây nữ đều từ nông thôn, cuộc sống khó khăn, túng bấn nên phải đi làm nghề xây dựng. Không có kiến thức chuyên môn, không được đào tạo bài bản, trình độ học vấn thấp nên khi tai nạn lao động xảy ra thì những bản “hợp đồng miệng” chẳng bao giờ giúp được họ trang trải đủ tiền viện phí.

Và những may rủi trên công trình

Sau bữa trưa trên công trường xây dựng trong ngõ Văn Chương (Đống Đa – Hà Nội), câu chuyện tình mà anh em thợ kể cho tôi nghe về “bà cả” của đội. Một “tay dao, tay bay” có tiếng trong giới xây dựng. Cô tên thật là Lê Thị Thanh (56 tuổi) ở ngõ 143, Kim Mã (Hà Nội). Yêu nhau từ “cái chạm xẻng” khi trộn vữa. Lúc đó ông chỉ là thợ phụ hồ, vài ngày sau cai điều ông sang một công trình khác làm khi hai người chưa dám hỏi tên nhau.

Hai năm, đi tới đâu cô Thanh  cũng hỏi về người đàn ông dáng người mảnh khảnh có vết sẹo dài trên cánh tay trái. “Các cụ bảo cái duyên cái số nó vồ lấy nhau, 2 năm sau tôi gặp lại ông ấy tại công trình trên đường Hàng Bột”… Giờ đây, ngôi nhà nhỏ số 10 trong ngõ 143 là nơi ra vào của 6 con người, ở nơi ấy có một ngọn lửa luôn rực cháy của tình yêu công trường.

Cô Lê Thị Thanh (56t), một tay bay, tay dao có tiếng trong giới xây dựng Hà Thành.

Câu chuyện tình của cô Thanh là niềm ao ước của nhiều nữ công nhân, nhưng đâu phải người phụ nữ nào cũng may mắn như vậy. Tôi tìm đến công trường X ở Cầu Diễn (Hà Nội), nơi tập trung khá nhiều nữ công nhân. Qua tìm hiểu, hầu hết họ là lao động từ tỉnh lẻ đến, mỗi người một hoàn cảnh nhưng có chung một nỗi niềm: “Gái công trường tủi nhục trăm bề”. Nhẹ dạ cả tin, có người đã trở thành “vật mua vui” cho ông chủ trong những ngày làm ca đêm. Chị Chuyên (Bình Lục-Hà Nam) kể, tuần trước diễn ra một “trận chiến” mà cô gái lĩnh hậu quả tên Thoa (Chiêm Hoá – Tuyên Quang). Mới đi phụ hồ được vài tháng, công việc khá nặng nhọc Thoa được ông chủ “ưu ái” chăm lo cho mình. Cô đồng ý làm “bồ nhí” nơi công trường cho ông chủ H. Rồi bà chủ phát giác, xuống tận nơi dạy cho Thoa một bài học nhớ đời. Tủi nhục, Thoa bỏ về quê.

Rất nhiều câu chuyện mà những người phụ nữ trong nhóm thợ xây kể, khiến tôi không khỏi bàng hoàng. Một số nữ công nhân buổi tối không có việc gì làm,  rủ nhau đi dạo qua bãi cỏ gần sân vận động Mỹ Đình, bị “yêu râu xanh” hãm hại, rồi mang bầu. “Cái G, T, p… đấy, khổ cho chúng nó. Đứa thì bỏ về quê, đứa thì đi phá, rồi cắn răng tiếp tục đi làm”, chị Hoàng Như Hiền (Thanh Miện – Hải Dương) nghẹn giọng.

Gái công trường, gái thợ xây…dù được gọi bằng cái tên gì thì những người phụ nữ ấy đều có chung hoàn cảnh, một động lực duy nhất  là niềm tin hy vọng về một tương lai tươi sáng hơn cho gia đình, cho con cái, cho chính bản thân mình. Vượt qua bao cạm bẫy nơi công trường, họ như những hạt cát nhỏ nhoi, vần vũ trong bão gió nhưng luôn quật cường để chẳng bao giờ tan biến cả.