Tai nạn lao động trong thi công xây dựng tại Hà Nội: Thực trạng và giải pháp

Hà Nội là thành phố có tốc độ đô thị hoá nhanh, thi công nhiều công trình xây dựng dân dụng, công nghiệp nên tiềm ẩn  nhiều nguy cơ tai nạn lao động (TNLĐ). Theo Sở LĐTB&XH Hà Nội, số vụ TNLĐ trong xây dựng gần đây rất cao thường đứng ở vị trí thứ 2 trong cả nước về số TNLĐ chết người sau Tp.HCM. Nhưng từ 2005 – 2007 số vụ TNLĐ tại Hà Nội đã giảm đáng kể từ đứng thứ 5 (năm 2005) và loại khỏi 10 tỉnh thành có nhiều tai nạn trong cả nước (năm 2006, 2007).

Đâu là nguyên nhân?

Thực tế, các vụ TNLĐ chết người trên địa bàn Hà Nội chủ yếu là lực lượng lao động không qua trường lớp đào tạo hoặc đào tạo không cơ bản là những tiềm ẩn về tai nạn trong xây dựng tại Hà Nội. Ngành nghề có tỷ lệ tai nạn chết người cao nhất là ngành Xây dựng (trong đó có xây lắp dân dụng và công nghiệp) chiếm tỷ lệ bình quân 58,3% trong tổng số các vụ TNLĐ.

Qua phân tích, có thể thấy rõ tình hình tai nạn diễn biến cụ thể như sau: trong xây dựng, yếu tố gây TNLĐ cao nhất là ngã cao, chiếm tỷ lệ 55%. Chiếm vị trí số 2 về yếu tố gây TNLĐ là tai nạn do điện, chiếm tỷ lệ 24% trong tổng số vụ TNLĐ trong 7 năm từ 2001- 2007. Thứ ba là do thiết bị sập, đổ trên công trình… Nạn nhân TNLĐ đa phần khi tuổi đời còn trẻ. Theo điều tra số người bị tai nạn ở độ tuổi dưới 40 tuổi chiếm 85%. 

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến TNLĐ như: Tốc độ đô thị hóa nhanh, thi công nhiều công trình xây dựng, có kết cấu phức tạp, có yêu cầu nghiêm ngặt về ATLĐ, trong lúc trình độ quản lý chưa đáp ứng được với tốc độ phát triển; Đa phần các Cty xây dựng thuộc dạng các doanh nghiệp vừa và nhỏ, các đơn vị xây dựng tư nhân thiếu quan tâm đến công tác ATVSLĐ; lực lượng thanh tra lao động mỏng, chưa có điều kiện thường xuyên thanh tra tất cả các đơn vị. Ngoài ra, người sử dụng lao động chưa nhận thức đúng đắn tầm quan trọng của công tác ATBHLĐ, vi phạm các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật an toàn…  Đặc biệt, ở góc độ người lao động, phần lớn lao động trực tiếp làm việc trong ngành Xây dựng là lực lượng lao động nông nhàn, lao động ở các tỉnh ngoài vào thành phố làm việc, chưa qua đào tạo hoặc đào tạo không cơ bản, vì vậy đã vi phạm ATLĐ. Một số khác, dù đã được đào tạo cơ bản, được huấn luyện kỹ về ATLĐ nhưng do chủ quan, chạy theo năng suất, nên đã cố tình vi phạm những quy định về ATLĐ.   

Cần giải pháp cấp bách

trước hết cần đổi mới việc phổ biến và tuyên truyền văn bản pháp quy, đổi mới phương pháp tuyên truyền như: tạo điểm nhấn, liên tục trong năm chứ không theo một tuần lễ ATQG , có chủ đề rõ trên tất cả các phương tiện truyền thông sẽ có hiệu quả trực tiếp đến mọi người. Riêng Hà Nội, nơi có nhiều lao động tự do từ các tỉnh về nên có  truyền thông và tuyên truyền ở ga Hà Nội và các bến xe lớn như Giáp Bát, Mỹ Đình. Ngoài ra cũng cần hoàn thiện và bổ sung chức năng này thêm vào chức danh đã có của đội ngũ cán bộ thanh tra xây dựng từ cấp phường, xã. Cũng cần đổi mới phương pháp huấn luyện ATLĐ theo hướng dễ hiểu, dễ nhớ và dễ thực hiện…

Để hạn chế TNLĐ, người sử dụng lao động phải tăng cường tự kiểm tra, rà soát và chấn chỉnh ngay việc thực hiện pháp luật lao động về BHLĐ, ATLĐ; Tổ chức tốt việc huấn luyện ATLĐ cho người lao động theo quy định của pháp luật lao động. Ngoài ra các vấn đề như: Ban hành Luật ATLĐ, vệ sinh lao động, hoàn thiện trợ cấp TNLĐ, hình thành quỹ TNLĐ, trang bị phương tiện bảo vệ cá nhân… cũng cần được chú trọng.