Thiết kế tháp Hùng Vương như thế nào ?

Cuộc thi “Ý tưởng thiết kế tháp Hùng Vương” lần 2 cũng đã đến hồi kết với 38 phương án dự thi. Hội đồng chấm giải đã chọn ra 2 giải nhất và 6 giải khuyến khích. Những phương án này cùng các phương án dự thi lần 1 được trưng bày tại Bảo tàng Hùng Vương (Tp Việt trì – phú Thọ) để trưng cầu ý kiến của người dân nhằm tìm ra một mẫu tháp thích hợp để xây dựng tháp Hùng Vương trong quần thể Khu di tích Đền Hùng. Báo Xây dựng xin nêu ý kiến của một số nhà nghiên cứu trong việc chọn phương án thiết kế tháp Hùng Vương.

Từ phương án giải nhất

Việc xây tháp Hùng Vương xuât phát từ ý tưởng của cố Tổng Bí thư Lê Duẩn trong đợt về viếng mộ Tổ vào ngày 5/5/1977, sau cuộc tổng tấn công giải phóng Miền Nam thống nhất đất nước. Tại đây cố Tổng bí thư đã nói “hãy dựng tháp Hùng Vương để từ Đền Hùng nhìn ra cả nước – cả nước hướng về Đền Hùng”. Nhìn lại 38 phương án dự thi, nhà nghiên cứu Nguyễn Xuân Đài tổng kết: “Hầu hết sử dụng những hình tượng chủ yếu sau: chim Lạc, 18 đời Hùng Vương, trống đồng, bọc trăm trứng. Ngoài ra còn có nhiều hình tượng với cảm hứng mới lạ khác như: búp măng tre, cái đó thủng trôn, tháp Ai Cập, bông hoa mặt trời, bó lúa, hạt thóc, cổng làng, vũ điệu, mũ vua, sơ đồ sinh thái, cái trống đồng nguyên vẹn, mặt trống đồng trên giá đỡ, que hương…”

trong đợt thi thứ 2 này có hai phương án ý tưởng đoạt giải nhất. Đó là phương án 1 với ý tưởng thiết kế chủ đạo “dựa trên hình ảnh đàn chim Lạc. Những cánh chim mềm mại cùng bay về một hướng thể hiện hình ảnh của đất nước Việt Nam yêu hoà bình. 18 cánh chim đầu đàn như quyện với nhau với khí thế bay lên mạnh mẽ vừa là hình ảnh tượng trưng cho 18 Vua Hùng – những người đầu tiên dựng nước, vừa là hình ảnh tượng trưng cho dân tộc Việt Nam đoàn kết, phát triển ngày càng vững mạnh”. Đây là phương án do nhóm tác giả của Văn phòng kiến trúc 3 – TCty tư vấn xây dựng dân dụng Việt Nam thiết kế.

Và phương án 2 do nhóm tác giả của Viện Kiến trúc nhiệt đới – Đại học Kiến trúc Hà Nội thiết kế với ý tưởng chủ đạo là: Xuất phát từ truyền thuyết “con Rồng, cháu Tiên”, cộng với sự tôn trọng cảnh quan của vị trí đặt tháp (đồi Mom Gà) nên ý tưởng đưa ra phần đế công trình âm hẳn xuống mặt đất chỉ lô nhô một số mái kính lấy sáng có cấu tạo dạng chỏm cầu, nhìn tổng thể sẽ gợi lên hình ảnh bọc trăm trứng rải rác trên sườn đồi. phần thân tháp được cấu tạo bằng 18 cánh kính, bám so le theo cấu trúc của búp măng tre thể hiện sức sống mãnh liệt của một dân tộc. Tháp được tạo hình thanh thoát nhờ cấu trúc đan xen của các cánh kính, toàn bộ phần thân tháp cũng như phần đế nhô lên mặt đất đều thống nhất một hình thức kiến trúc nhằm gợi lên sự liên tưởng đến bọc trăm trứng của mẹ Âu Cơ…

Ý tưởng tháp là sự tổng kết lịch sử

Tháp Hùng Vương nên thiết kế để xây dựng như thế nào thì vẫn chưa có quyết định cuối cùng. Không chỉ 5 phương án đoạt giải mà gần 60 phương án dự thi đều được trưng cầu dân ý với câu hỏi: Quý vị đồng ý phương án nào để chọn làm tháp Hùng Vương? Vì sao?. Và ý kiến của người dân cũng góp một phần quan trọng vào việc quyết định của các cơ quan chức năng nên người viết bài này mạnh dạn chọn một phương án khác với phương án đã đoạt giải theo cách nhìn của mình.

Tháp là công trình xây dựng mang tính tưởng niệm. Tháp Hùng Vương xây dựng để tưởng niệm 18 đời Vua Hùng và tôn vinh thời đại Hùng Vương – nhà nước Văn Lang – nhà nước đầu tiên của dân tộc ta. Nhà nước ấy với nền văn hoá bản địa mà đỉnh cao là nền văn minh Đông Sơn rực rỡ được thể hiện trên trống đồng Đông Sơn. Theo một số tài liệu thì văn hoá Đông Sơn là 1 trong 34 nền văn hoá cổ đại của nhân loại.

Chính vì vậy, việc thiết kế tháp tưởng niệm các Vua Hùng nên xuất phát từ quan điểm: đây là công trình của thời nay, thời đại Hồ Chí Minh, làm sống động, phục hưng một nền văn hoá văn minh trong lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc: văn hoá Đông Sơn. Đồng thời thể hiện được nguồn cội của dân tộc, nhà nước mình.

Còn nhớ, ngày 19/8/1954, sau chiến thắng Điện Biên phủ “lừng lẫy năm châu, trấn động địa cầu”  khi về báo công với các Vua Hùng và gặp đại đội quân Tiên phong tại Đền Hùng, Bác Hồ đã có một câu nói tổng kết lịch sử hơn 4.000 năm dựng nước và giữ nước của dân tộc ta. “Các Vua Hùng đã có công dựng nước; Bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước”.

Nhiều nhà nghiên cứu cho rằng, việc xây dựng tháp Hùng Vương không chỉ có ý nghĩa của một cái  tháp tưởng niệm, mà nó còn mang ý nghĩa lịch sử rất lớn lao như khi triều đại nhà Lý xây dựng tháp Báo Thiên. Ngọn tháp khẳng định hào khí và độc lập chủ quyền của dân tộc Việt sau 1.000 năm Bắc thuộc. Chính vì vậy, để thể hiện trách nhiệm công dân, đồng bào hãy vào trang website: denhung.org.vn của BQL khu di tích lịch sử Đền Hùng để góp ý, bình chọn cho các phương án dự thi như là sự đóng góp một phần bé nhỏ của mình vào việc lựa chọn một hình tượng tháp xứng tầm khi xây dựng trong khu di tích.