Công trình tháp Chăm Phú Diên (xã Phú Diên, huyện Phú Vang, TT-Huế) sau khi khôi phục mới đưa vào sử dụng chưa đầy 2 năm, nhưng đến nay các hệ thống mái lợp đã bị thủng, 27 tấm kính bao quanh tháp bị vỡ tung, khung inox hoen gỉ, hệ thông điện bị tháo dỡ…
Tháp Phú Diên được phát hiện tháng 4/2001 do Cty Khoáng sản TT-Huế phát hiện trong quá trình khai thác quặng titan. Tháng 6/2001, Bộ VHTT đã phê duyệt dự án trùng tu tháp Chăm Phú Diên, giao Bảo tàng Lịch sử cách mạng TT-Huế phối hợp với Viện Khảo cổ học Việt Nam tiến hành khai quật để bảo tồn. Tháng 12/2001 tháp được xếp hạng di tích quốc gia.
Trong quá trình khảo sát, các nhà chuyên môn khẳng định đây là một tháp Chămpa có niên đại thế kỷ VIII thuộc một trong những tháp Chămpa cổ. Tháp có kích thước tương đối lớn, hình hài còn nguyên vẹn nhất thuộc địa bàn phía bắc đèo Hải Vân. Tháng 10/2005, Bộ VHTT và UBND tỉnh TT-Huế đã phê duyệt dự án trùng tu với kinh phí gần 4 tỷ đồng, sau 2 năm triển khai, tháng 5/2007 công trình trùng tu tháp Phú Diên hoàn thành. Tháp được trùng tu, xây mới các hạng mục như: nhà để bao che tháp, tường chắn cát, hệ thống điện thắp sáng và các hạng mục khác. Tuy nhiên đến nay, sau gần 2 năm trùng tu, hệ thống kính bao quanh tháp bị nứt vỡ hơn 27 tấm, có tấm bị cạy toàn bộ, người lớn có thể chui vào bên trong tháp. Ngoài ra, hệ inox làm khung mái che đã bị hoen gỉ, lề cửa đã bị bứt tung; hệ thống điện chiếu sáng cho khu vực tháp cũng bị tháo gỡ không phát huy tác dụng. Bên cạnh tháp Phú Diên có một nền bằng gạch, một tấm đá được phát hiện trong lúc thi công tu bổ di tích, hiện đã được Bảo tàng Lịch sử cách mạng tỉnh TT-Huế dùng ống inox cắm mốc bảo vệ. Tuy nhiên, trong 14 ống được cắm thì 7 ống bị tháo gỡ phía chụp trên. Trao đổi với chúng tôi ngày 17/3, ông Nguyễn Bá Táng – Chủ tịch UBND xã Phú Diên cho biết, sự việc xảy ra UBND xã đã có báo cáo với Bảo tàng Lịch sử cách mạng tỉnh để tu sửa lại. Tuy nhiên, Bảo tàng cho biết hiện vẫn chưa có kinh phí để tu sửa lại Tháp.
Tháng 5/2007, sau khi khánh thành Tháp Phú Diên, Bảo tàng Lịch sử cách mạng tỉnh TT-Huế đã hợp đồng với ông Nguyễn Hồng Trường ở thôn Phương Diên, xã Phú Diên làm bảo vệ canh giữ tháp. Tuy nhiên, từ cuối năm 2008, tình trạng đập phá làm vỡ kính, rác thải vứt bừa bãi quanh tháp… nhưng bảo vệ chẳng hề quan tâm. Ông Nguyễn Bá Táng cho biết, khu vực tháp xa khu dân cư nên rất khó quản lý. Sau khi phát hiện có người xâm hại di tích, xã đã phân khối nội chính túc trực giám sát nhưng không phát hiện được đối tượng. Bên cạnh đó, Bảo tàng tỉnh có hợp đồng một nhân viên bảo vệ lương một tháng gần 1 triệu đồng (cả khoản bảo hiểm) nhưng không quản lý chặt chẽ dẫn đến bảo vệ không có mặt thường xuyên tại khu di tích, do vậy mới xảy ra tình trạng trên. Theo quan sát của chúng tôi, khu vực di tích không có biển cấm, tường rào để bảo vệ và không quy định giờ vào tham quan. Người dân và du khách khi đến tự nhiên ra vào tháp mà không có sự hướng dẫn. Trong quá trình xây dựng, chủ đầu tư không để ý về phần sân để đá lót sân lô nhô, trẻ em đến chơi cũng có thể cầm đá ném làm vỡ kính. Cũng theo ông Táng, trước mắt xã cho điều tra tìm thủ phạm phá hoại di tích. Sau đó vận động người dân trong xã có ý thức trong việc bảo vệ di tích. Trao đổi với chúng tôi, ông Đỗ Hữu Hà – Phó giám đốc Bảo tàng Lịch sử Cách mạng tỉnh TT-Huế cho biết: “Trước mắt chúng tôi xem xét trách nhiệm nhân viên bảo vệ Nguyễn Hồng Trương, người được đơn vị hợp đồng 24/24h để bảo vệ di tích. Nếu nhân viên này tiếp tục không hoàn thành nhiệm vụ, chúng tôi sẽ liên hệ các trường học tại xã Phú Diên để kết hợp bảo vệ, chăm sóc di tích theo phương thức trường học thân thiện, học sinh chăm ngoan. Hiện đơn vị chưa khắc phục những chỗ bị phá hỏng do phải tập trung xử lý dứt điểm các đối tượng phá hoại, tránh tái diễn tình trạng sửa chữa xong lại bị phá. Sau khi được làm rõ, đơn vị sẽ cắm mốc bảo vệ di tích và việc tu sửa sẽ triển khai trong thời gian sớm nhất”. |
