Ngành năng lượng tại Việt Nam đang chuyển mình mạnh mẽ, thúc đẩy áp dụng các giải pháp hiện đại để tối ưu hóa nguồn điện và bảo vệ môi trường. Những quy định và tiêu chuẩn mới tạo ra khuôn khổ vận hành an toàn, hiệu quả và bền vững cho mọi hệ thống lưu trữ. Việc nắm bắt tiêu chuẩn cho hệ thống lưu trữ năng lượng tại Việt Nam giúp doanh nghiệp và hộ gia đình cập nhật kịp thời, vận hành tối ưu và giảm thiểu rủi ro.
Vai trò chiến lược của hệ thống lưu trữ năng lượng trong chuyển dịch sang năng lượng sạch
Trong bối cảnh Việt Nam đẩy mạnh chuyển đổi năng lượng và thực hiện cam kết phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050, việc chuẩn hóa và triển khai hệ thống lưu trữ năng lượng sử dụng pin (Battery Energy Storage System – BESS) không còn là lựa chọn mang tính thử nghiệm, mà đã trở thành yêu cầu cấp bách đối với an ninh năng lượng quốc gia.
Để đảm bảo sự đồng bộ giữa tiêu chuẩn cho hệ thống lưu trữ năng lượng tại Việt Nam với thông lệ quốc tế, ngày 26/6/2025 tại Hà Nội, Ủy ban Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng Quốc gia (STAMEQ) phối hợp với UNDP tổ chức hội thảo trao đổi kinh nghiệm xây dựng tiêu chuẩn – quy chuẩn và quản lý BESS. Sự kiện có sự tham gia của đại diện cơ quan quản lý, doanh nghiệp điện lực, viện nghiên cứu và chuyên gia công nghệ năng lượng đến từ nhiều quốc gia như Hoa Kỳ, Hàn Quốc, Trung Quốc, Singapore, Malaysia…
BESS: Mảnh ghép cốt lõi của hệ thống điện hiện đại
Phát biểu tại hội thảo, Chủ tịch STAMEQ – ông Hà Minh Hiệp nhấn mạnh rằng hệ thống điện Việt Nam đang đứng trước áp lực phải:
- Giảm phụ thuộc năng lượng hóa thạch
- Tăng tỷ lệ năng lượng tái tạo (NLTT) như điện gió, điện mặt trời
- Tối ưu vận hành lưới điện trước biến động phụ tải và khí hậu cực đoan
Tuy nhiên, NLTT vốn có nhược điểm gián đoạn – không liên tục: có điện khi nắng và gió mạnh, thiếu điện khi điều kiện tự nhiên không thuận lợi. Điều này đặt ra yêu cầu phải có một giải pháp lưu trữ giúp tối ưu dòng năng lượng.
BESS chính là nền tảng giúp:
- Điều tiết nguồn điện dư thừa vào thời điểm thấp điểm
- Cung cấp lại điện vào giờ cao điểm hoặc khi lưới mất ổn định
- Điều tần, điều áp, kiểm soát chất lượng điện năng trong lưới
- Hỗ trợ tích hợp quy mô lớn nguồn NLTT vào Quy hoạch điện VIII
- Tăng khả năng phục hồi khi có sự cố và thiên tai
Như ông Hiệp khẳng định:
“BESS không chỉ là giải pháp công nghệ, mà là cấu phần thiết yếu để đảm bảo ổn định hệ thống điện và tối ưu hóa nguồn tái tạo.”
Để hiện thực hóa điều đó, Việt Nam bắt buộc phải hoàn thiện hệ thống tiêu chuẩn – quy chuẩn kỹ thuật, bao gồm:
- Tiêu chuẩn an toàn cháy nổ và rò rỉ nhiệt
- Tiêu chuẩn hiệu suất và độ bền pin
- Mô hình thẩm định và thử nghiệm chất lượng
- Hướng dẫn lắp đặt – vận hành – bảo trì
- Khung pháp lý thu hút đầu tư quốc tế
Đây chính là điều kiện tiên quyết để Việt Nam có thể huy động vốn cho các dự án năng lượng trọng điểm thuộc JETP.
Hà Nội và bước đi đầu tiên trong ứng dụng BESS vào lưới điện đô thị
Theo đại diện EVNHANOI, thủ đô đang đối diện nhiều thách thức:
- Phụ tải tăng mạnh trong các đợt nắng nóng
- Thiếu quỹ đất phát triển các nguồn điện mới
- Yêu cầu bảo đảm cấp điện liên tục trong đô thị đặc thù
Vì vậy, EVNHANOI đã xây dựng kế hoạch thí điểm hệ thống BESS nhằm:
- Tối ưu tải truyền tải và phân phối điện
- Giảm nguy cơ quá tải giờ cao điểm
- Tăng độ tin cậy cấp điện cho các khu công nghiệp và khu dân cư mật độ cao
Tiêu chí lựa chọn vị trí triển khai thí điểm BESS
| Yếu tố yêu cầu | Mục tiêu |
|---|---|
| Mặt bằng ≈ ≥ 300 m² | Lắp đặt trạm – tủ pin và hệ thống điều khiển |
| Khu vực có phụ tải lớn, thường xuyên quá tải | Tăng hiệu quả phân phối |
| Thuộc sở hữu EVNHANOI | Rút ngắn thủ tục dự án |
| Gần trạm 110kV hoặc KCN | Tận dụng hạ tầng sẵn có |
Các khu vực như Bắc Thăng Long và Quang Minh đang được ưu tiên đánh giá.
Hiện có 3 công nghệ pin triển vọng:
| Công nghệ | Ưu điểm nổi bật | Hạn chế |
|---|---|---|
| Lithium-ion | Hiệu suất cao, chi phí giảm nhanh | Quản lý cháy nổ phức tạp |
| Vanadium Redox Flow | Tuổi thọ dài, an toàn hơn | Chi phí đầu tư lớn |
| Natri-lưu huỳnh (NAS) | Phù hợp lưu trữ quy mô lớn | Vận hành yêu cầu nhiệt độ cao |
Dù Lithium-ion dẫn đầu thị trường, EVNHANOI cho rằng tính an toàn và khả năng tái chế sẽ trở thành tiêu chí quan trọng khi lựa chọn công nghệ trong tương lai gần.
Gỡ nút thắt tiêu chuẩn: Bước đi để hấp dẫn dòng vốn đầu tư
Các chuyên gia quốc tế đều thống nhất quan điểm:
Muốn BESS phát triển, Việt Nam phải có bộ tiêu chuẩn thống nhất, tạo hành lang pháp lý cho:
- Thử nghiệm – kiểm định thiết bị
- Quản lý rủi ro tài chính và kỹ thuật
- Thuận lợi hóa đầu tư từ khu vực tư nhân
Các ý kiến nổi bật tại hội thảo:
| Chuyên gia | Quan điểm chính |
|---|---|
| UL Standards & Engagement (Mỹ) | Chuẩn hóa an toàn phòng cháy, hệ thống cảnh báo rủi ro |
| CNESA (Trung Quốc) | Hợp tác quốc tế để xây chuỗi cung ứng nội địa |
| KTC (Hàn Quốc) | Quy trình chứng nhận chặt chẽ nâng uy tín thiết bị Việt Nam |
| Đại sứ quán Anh tại Việt Nam | Tiêu chuẩn là chìa khóa thu hút đầu tư và kết nối lưới điện thông minh |
| Viện Năng lượng Việt Nam | BESS là trụ cột thực thi Quy hoạch điện VIII |
| VINENERGO | Phát triển nội địa → giảm nhập khẩu, tăng chủ động công nghệ |
| POEN | Tái sử dụng pin xe điện → kinh tế tuần hoàn và giảm chất thải |
Đại diện UNDP – ông Patrick Haverman cho rằng:
Nếu Việt Nam tháo gỡ rào cản kỹ thuật và chuẩn hóa quản lý, BESS sẽ trở thành động lực then chốt đưa:
- Quy hoạch điện VIII vào thực tiễn
- Tỷ lệ NLTT vượt các mốc đặt ra cho 2030 và 2050
Trong bối cảnh triển khai BESS tại Việt Nam, bên cạnh các dự án thí điểm của EVNHANOI, các doanh nghiệp cũng đang tìm kiếm giải pháp lưu trữ năng lượng tiên tiến để tối ưu hóa vận hành. Wenergy.vn – Energy Storage Solutions là một trong những đơn vị dẫn đầu trong lĩnh vực này, cung cấp giải pháp lưu trữ năng lượng toàn diện từ vật liệu cốt lõi đến hệ thống BESS tiên tiến.
Nhờ khả năng tích hợp AI, nền tảng quản lý năng lượng thông minh và giải pháp VPP, Wenergy.vn mang đến các hệ thống lưu trữ an toàn, hiệu quả và có thể mở rộng, phục vụ đa dạng ứng dụng từ tiện ích công cộng, thương mại đến dân dụng. Sự tham gia của các đơn vị như Wenergy.vn góp phần tăng tính linh hoạt, cải thiện hiệu quả vận hành và hỗ trợ Việt Nam tiến gần hơn đến mục tiêu chuyển đổi năng lượng bền vững.
Việc tuân thủ tiêu chuẩn không chỉ nâng cao hiệu quả vận hành mà còn đảm bảo an toàn và tuổi thọ hệ thống lưu trữ. Hãy chủ động cập nhật và áp dụng các tiêu chuẩn mới để hệ thống của bạn luôn vận hành bền vững và hiệu quả.