Cầu thang là bài toán kỹ thuật quan trọng trong mỗi công trình. Bóc khối lượng cầu thang không đơn thuần là cộng trừ đo đạc, mà là cả một quy trình đòi hỏi tư duy logic, hiểu kết cấu và khả năng dự toán chính xác. Nếu bạn đang tìm cách bóc khối lượng cầu thang vừa nhanh, vừa đúng, thì bài viết này chính là “bản hướng dẫn sinh tồn” dành cho bạn – từ cơ bản đến nâng cao!
Cách bóc khối lượng cầu thang dựa trên cấu tạo
Trước khi thực hiện bất kỳ phương pháp nào trong cách bóc khối lượng cầu thang, việc đầu tiên là phải hiểu rõ các bộ phận cấu thành nên một cầu thang tiêu chuẩn. Điều này không chỉ giúp kỹ sư, kiến trúc sư hay nhà thầu bóc tách chính xác vật liệu mà còn tối ưu khối lượng thi công, giảm thiểu sai số trong dự toán.
Cách tính khối lượng xây bậc cầu thang
Bậc thang là phần mà người sử dụng bước lên xuống. Mỗi bậc bao gồm:
- Mặt nằm (ván nằm): Chính là phần ngang bằng nơi tiếp xúc với bàn chân.
- Mặt đứng (ván đứng): Là phần thẳng đứng nối giữa hai bậc.
- Chiều rộng bậc (s): thường từ 250–300mm, chiều cao bậc (h): thường 150–180mm.
Việc bóc tách khối lượng bậc thang thường được áp dụng khi cần tính khối lượng bê tông đổ tại chỗ hoặc khối lượng xây bậc cầu thang trong trường hợp dùng gạch, đá.
Ví dụ: Một cầu thang có 18 bậc, mỗi bậc có chiều rộng 0,25m, chiều cao 0,15m và chiều sâu (rộng bản thang) 1,1m. Áp dụng công thức:
Thể tích mỗi bậc = ½ × rộng bậc × cao bậc × sâu = 0,5 × 0,25 × 0,15 × 1,1 = 0,0206 m³
→ Tổng khối lượng bê tông cho 18 bậc = 0,0206 × 18 = 0,3708 m³
Chiếu nghỉ
Chiếu nghỉ là phần trung gian giữa hai dãy bậc, giúp người dùng dừng chân. Kết cấu chiếu nghỉ thường là hình hộp chữ nhật với kích thước tùy thuộc vào mặt bằng cầu thang.
Ví dụ: Chiếu nghỉ dài 2,4m, rộng 1,2m và dày 0,15m.
Thể tích bê tông = dài × rộng × dày = 2,4 × 1,2 × 0,15 = 0,432 m³
Bản thang
Bản thang là mảng bê tông nghiêng, đỡ toàn bộ các bậc thang. Để bóc tách khối lượng bê tông bản thang, cần xác định độ dài nghiêng theo định lý Pythagore:
- Giả sử chiều cao tầng là 3m, chiều dài chiếu bằng là 3,8m → Chiều dài nghiêng = √(3² + 3,8²) ≈ 4,84m
- Bản thang có bề rộng 1,1m, dày 0,15m
→ Thể tích = 4,84 × 1,1 × 0,15 = 0,7986 m³
Nếu có hai bản thang → Khối lượng tổng cộng ≈ 1,597 m³
Lan can, tay vịn
Với cầu thang đổ bê tông toàn khối có lan can bê tông, ta cần bóc khối lượng riêng cho phần này. Công thức tương tự như thể tích khối chữ nhật.
Ví dụ: Tay vịn dài 3,5m, rộng 0,12m, cao 0,8m → Thể tích = 3,5 × 0,12 × 0,8 = 0,336 m³
Có 2 bên lan can → Tổng thể tích = 0,336 × 2 = 0,672 m³
Các phần bổ trợ khác
Ngoài các thành phần chính trên, trong thực tế bóc tách khối lượng cầu thang, người lập dự toán còn phải tính đến:
- Khối lượng ván khuôn cầu thang: Bóc tách theo diện tích bề mặt tiếp xúc cần đổ bê tông. Thường tính theo công thức diện tích hai bên bản thang, đáy, chiếu nghỉ…
- Khối lượng trát cầu thang: Áp dụng cho các bề mặt cần hoàn thiện bằng vữa xi măng (trát bậc, bản thang, chiếu nghỉ…).
- Bóc khối lượng điện, chiếu sáng cầu thang: Nếu cầu thang có đèn âm sàn, đèn led tay vịn, các thiết bị điều khiển – cần sử dụng file excel bóc khối lượng điện riêng.
- Bóc khối lượng nội thất đi kèm: Ví dụ tay vịn gỗ, lan can kính, đèn cầu thang… dùng phần mềm bóc tách khối lượng miễn phí như G8, Revit hoặc Cubicost để chiết tính chi tiết.
Lưu ý với cầu thang có hình dạng đặc biệt
- Cầu thang xoắn (cầu thang tròn): Cách tính khối lượng bê tông cầu thang xoắn sẽ khác biệt, thường chia cầu thang thành các hình quạt hoặc hình trụ để tính thể tích theo công thức hình học không gian.
- Cầu thang lệch tầng hoặc uốn cong: Cần kết hợp bản vẽ kỹ thuật và phần mềm mô phỏng 3D để bóc tách chính xác.
Hiểu đúng về cách bóc khối lượng cầu thang không chỉ giúp bạn kiểm soát chi phí mà còn tránh được những sai lệch khi thi công thực tế. Hãy áp dụng những nguyên tắc và bước đi đã được chia sẻ trong bài để nâng cao hiệu quả công việc. Và nếu bạn thấy bài viết hữu ích, đừng quên chia sẻ nó đến đồng nghiệp hoặc lưu lại như một công cụ hỗ trợ đáng tin cậy trong mọi dự toán công trình!