Trong nửa đầu thế kỷ thứ 2 sau Công nguyên, một trong những tòa nhà quan trọng nhất trong lịch sử kiến trúc phương Tây đã được dựng lên ở Rome: Pantheon . Tính năng chính và ấn tượng nhất của công trình là mái vòm bê tông có mái che, kết thúc bằng một lỗ mở trung tâm tròn hoàn hảo. Thiết kế Giếng trời hình tròn này đã khởi động một loạt các dự án sau đó ghi nhận giá trị của các lỗ tròn, được nhân rộng thành cửa sổ mái bằng kính và như các yếu tố cấu thành trên mặt tiền.
Điều này cuối cùng đã phát triển, ví dụ, hướng tới các cửa sổ hoa hồng đầy màu sắc và chi tiết của các vương cung thánh đường Gothic. Trong tất cả các cấu hình của nó, oculus ( mắt trong tiếng Latinh) mang một biểu tượng vượt ra ngoài khung cửa sổ truyền thống: hình chiếu sáng đánh dấu thời gian trôi qua một cách duyên dáng, làm nổi bật một cách trang trọng không gian kiến trúc.
Đo đường kính gần 30 feet, oculus ngoạn mục của Pantheon hoàn toàn mở; mưa đi vào tòa nhà và trượt xuống tới 22 rãnh thoát nước nằm trên vỉa hè của tòa nhà. Tuy nhiên, hầu hết các lỗ tròn đã thành công trong lịch sử – từ những ngôi nhà Palladian và các tòa nhà kiểu Baroque đến cung điện ở Trung Đông – đều kết hợp kính để chỉ cho ánh sáng xuyên qua và tránh sự xâm nhập không mong muốn, một xu hướng vẫn tiếp tục cho đến ngày nay.
Các Giếng trời hình tròn nằm trên các mái nhà hiện đại đòi hỏi một loạt các biện pháp đặc biệt để tránh các vấn đề trong quá trình sử dụng tòa nhà, chẳng hạn như áp dụng chất chống thấm và bịt kín ở chu vi của nó, làm mịn phần chuyển tiếp giữa các phần để cho phép thoát nước không bị cản trở và chọn kính có khả năng cách nhiệt phù hợp, hiệu suất âm thanh và hình ảnh , bao gồm mức độ bảo vệ cao chống lại tia UV.
Rõ ràng, vị trí của giếng trời không được cản trở hoặc làm suy yếu cấu trúc mái nhà, và sự sắp xếp của nó đối với đường dẫn năng lượng mặt trời phải được xem xét cẩn thận. Khả năng chống va đập, trộm cắp và hỏa hoạn cũng là những vấn đề quan trọng cần xem xét.
Hiện nay có loại Giếng trời hình tròn đúc sẵn dễ dàng lắp đặt và sử dụng, thậm chí có thể đóng mở (bằng tay hoặc điện tử) góp phần tạo sự thông thoáng cho không gian. Mặc dù độ dốc tự nhiên của mái nhà sẽ hỗ trợ quá trình tự làm sạch của bộ phận–đặc biệt là khi sử dụng kính phẳng–nhiều giếng trời hình tròn được ốp bằng acrylic (hoặc Plexiglass) mái vòm, cho phép ánh sáng lan tỏa đều khắp không gian và để nước chảy tràn khi rơi xuống chúng.
Nói chung, các yếu tố này không nằm ở cùng mức với trần nhà; ngược lại, chúng xuất hiện với độ dày nhất định phụ thuộc vào cấu trúc và chất liệu của mái nhà, và một số kiểu máy thậm chí còn cao hơn mức mái nhà từ 30 đến 70 cm. Độ dày này có thể khuếch đại hiệu ứng của giếng trời hình tròn; nếu là màu trắng thì phản xạ ánh sáng còn mạnh hơn.
Hãy xem xét một số ví dụ gần đây. Trong quá trình cải tạo một tòa nhà năm 1960 ở Melbourne , nhóm bao gồm Nervegna Reed Architecture và ph Architects đã sử dụng các hình tròn để tạo ra một môi trường thờ cúng đặc biệt cho cộng đồng Hồi giáo địa phương: “Không gian kết nối với bầu trời thông qua giếng trời xuyên qua lều hình thức, một trong những kiến trúc thờ cúng lâu đời nhất, tạo thành một ốc đảo yên tĩnh bên rìa thành phố.” Trong Cửa hàng Selo của studio MNMA , oculus cung cấp “một cái nhìn rõ ràng về bầu trời, không chỉ để chiếu sáng mà còn để tiếp xúc vui vẻ với thiên nhiên, thời tiết, thời gian trôi qua và để có một số phối cảnh quy mô của con người.”
Được thiết kế bởi Fragmenture, L&W House được cấu hình xung quanh một mô-đun trung tâm gồm các đường thẳng và biến mất. Ở đây, các giếng trời hình tròn được bao phủ bởi các mái vòm trong suốt cung cấp nhiều ánh sáng từ trên cao cho phòng ăn và nhà bếp mẫu nhà 5 gian 4 phòng ngủ, hoạt động như một đối trọng với tính trực giao của đồ nội thất. Trong trường hợp của gian hàng Thiết kế Nội thất Kiến trúc Malan Vorster , “cửa sổ” được sử dụng để làm nổi bật một cầu thang ốp hoàn toàn bằng gỗ đặc biệt.
Tại Hoa Kỳ, Mill Valley Guesthouse của Turnbull Griffin Haesloop Architects được “điểm xuyết” bởi các giếng trời hình tròn, lấp đầy nội thất bằng ánh sáng được lọc bởi những tán cây xung quanh. Ở Lebanon, nhà khách do Carl Gerges Architects thiết kế bao gồm một hầm ngầm màu đỏ tía, được “thắp sáng bằng giếng trời hình tròn và tạo ra một bầu không khí nguyên tố và đồng điệu. Một sự im lặng nguyên thủy với ánh sáng trang trọng kết hợp trực giác tốt với không khí ẩm và mát có mùi bánh mì nướng, yến mạch và xạ hương.”
