Kinh doanh nhà trọ tưởng đơn giản, nhưng nếu không nắm rõ thủ tục phòng cháy chữa cháy (PCCC), bạn có thể đối mặt với nhiều rủi ro nghiêm trọng. PCCC còn là yếu tố sống còn đảm bảo an toàn cho người thuê và pháp lý cho chủ trọ. Vậy để đăng ký PCCC cho nhà trọ, cần chuẩn bị những gì? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn nắm trọn quy trình – rõ ràng, dễ hiểu và dễ áp dụng ngay lập tức.
Thực trạng mất an toàn PCCC đối với nhà trọ, nhà cho thuê
Tình trạng vi phạm quy định phòng cháy chữa cháy trong hoạt động kinh doanh nhà trọ, nhà cho thuê đang trở thành vấn đề đáng lo ngại tại nhiều đô thị lớn. Nhiều chủ nhà trọ chưa thực hiện đăng ký phòng cháy chữa cháy theo quy định, thiếu hệ thống báo cháy, thiết bị chữa cháy cơ bản, lối thoát hiểm hoặc bố trí không gian tiềm ẩn nguy cơ cháy cao.
Vụ cháy chung cư mini ngày 13/09/2023 tại Hà Nội là hồi chuông cảnh tỉnh nghiêm trọng, cho thấy hậu quả nặng nề của việc coi nhẹ an toàn PCCC trong mô hình kinh doanh nhà trọ. Sau sự kiện này, hàng loạt cuộc kiểm tra đột xuất và siết chặt thủ tục phòng cháy chữa cháy khi kinh doanh nhà cho thuê đã được triển khai. Tuy nhiên, vẫn còn không ít cơ sở chưa chấp hành đúng yêu cầu cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện PCCC theo Nghị định 136/2020/NĐ-CP và Thông tư 147/2020/TT-BCA.
Phân loại nhà trọ theo quy định quản lý phòng cháy chữa cháy
Trong quá trình tìm hiểu “Kinh doanh nhà trọ cần thủ tục gì để đăng ký phòng cháy chữa cháy?”, điều đầu tiên cần xác định là loại hình nhà trọ của bạn có thuộc diện quản lý về PCCC hay không. Việc này ảnh hưởng trực tiếp đến thủ tục thẩm duyệt thiết kế và cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện PCCC.
Theo Nghị định 50/2024/NĐ-CP sửa đổi Nghị định 136/2020/NĐ-CP, nhà trọ, phòng trọ được phân loại thành nhiều cấp độ dựa trên chiều cao và tổng khối tích sử dụng để ở. Cụ thể:
- Nhà trọ bắt buộc thẩm duyệt thiết kế PCCC:
Nếu nhà trọ có chiều cao từ 7 tầng trở lên hoặc có tổng khối tích phục vụ lưu trú từ 10.000 m³, thì chủ đầu tư bắt buộc phải làm hồ sơ xin thẩm duyệt thiết kế PCCC. Đây là nhóm công trình được xếp vào loại có nguy cơ cháy nổ cao (Phụ lục 2, Mục 7). - Nhà trọ do công an cấp huyện, tỉnh quản lý:
Nhà trọ từ 5 tầng trở lên hoặc có tổng khối tích từ 2.500 m³ trở lên (dưới ngưỡng phải thẩm duyệt) vẫn thuộc diện phải lập hồ sơ quản lý về PCCC và chịu sự giám sát, kiểm tra của cơ quan công an PCCC (Phụ lục 3, Mục 7). - Nhà trọ nhỏ, do UBND cấp xã quản lý:
Nhà trọ dưới 5 tầng và có tổng khối tích dưới 2.500 m³ sẽ thuộc phạm vi quản lý của chính quyền địa phương, cụ thể là UBND cấp xã (Phụ lục 4, Mục 7). Tuy không yêu cầu thẩm duyệt thiết kế, nhưng vẫn cần có hồ sơ quản lý PCCC cơ bản.
Quy định về PCCC đối với phòng trọ từ 5 tầng trở lên – Kinh doanh nhà trọ cần thủ tục gì để đăng ký phòng cháy chữa cháy?
Đối với loại hình kinh doanh nhà trọ từ 5 tầng trở lên, yêu cầu về an toàn phòng cháy chữa cháy (PCCC) được quản lý chặt chẽ theo Nghị định 136/2020/NĐ-CP và các tiêu chuẩn kỹ thuật quốc gia. Việc tuân thủ các điều kiện PCCC không chỉ giúp hợp pháp hóa hoạt động kinh doanh, mà còn là cơ sở để xin cấp giấy phép đủ điều kiện về an ninh, trật tự, cũng như bảo vệ tính mạng, tài sản cho người thuê và chủ cơ sở.
Dưới đây là các yêu cầu quan trọng mà nhà trọ từ 5 tầng cần phải đáp ứng:
- Văn bản nghiệm thu hệ thống PCCC: Sau khi hoàn thiện, hệ thống PCCC phải được nghiệm thu và cấp văn bản chấp thuận trước khi đưa vào sử dụng.
- Trang bị đầy đủ hệ thống PCCC: Bao gồm hệ thống báo cháy tự động, chữa cháy vách tường, bình chữa cháy, đèn sự cố, chỉ dẫn thoát hiểm, hệ thống hút khói và quạt tăng áp tại lối thoát hiểm.
- Có phương án chữa cháy và cứu nạn cứu hộ được phê duyệt: Chủ nhà trọ phải lập phương án phòng cháy và cứu hộ, được cơ quan Cảnh sát PCCC thẩm định và chấp thuận.
- Đảm bảo lối thoát nạn: Tòa nhà phải có ít nhất 2 lối thoát hiểm riêng biệt, cầu thang chống cháy, không bị cản trở bởi vật dụng, và được chiếu sáng đầy đủ.
- Lực lượng PCCC cơ sở: Thành lập đội PCCC tại chỗ, được huấn luyện định kỳ theo quy định. Danh sách và hồ sơ huấn luyện cần được lưu trữ đầy đủ.
- Giấy chứng nhận thẩm duyệt thiết kế PCCC: Trước khi thi công hoặc cải tạo, nhà trọ cần được thẩm duyệt thiết kế PCCC bởi cơ quan chức năng.
Quy định về PCCC đối với phòng trọ dưới 5 tầng – Kinh doanh nhà trọ cần thủ tục gì để đăng ký phòng cháy chữa cháy?
Khi kinh doanh nhà trọ, đặc biệt với công trình dưới 5 tầng, chủ cơ sở cần đảm bảo tuân thủ các quy định về điều kiện an toàn phòng cháy chữa cháy (PCCC) theo Nghị định 136/2020/NĐ-CP. Dưới đây là những yêu cầu cơ bản mà chủ nhà trọ cần nắm rõ trước khi đăng ký thủ tục PCCC.
- Quy định hiển thị và hướng dẫn PCCC
Nhà trọ cần được trang bị đầy đủ nội quy, biển báo, biển cấm, sơ đồ thoát nạn và hướng dẫn PCCC phù hợp với quy chuẩn kỹ thuật hoặc hướng dẫn của Bộ Công an. Những thông tin này giúp cư dân và khách thuê nhanh chóng nắm bắt cách xử lý khi có sự cố cháy nổ xảy ra. - Phương án chữa cháy được phê duyệt
Chủ nhà trọ phải xây dựng phương án chữa cháy cụ thể và gửi cơ quan có thẩm quyền thẩm định. Đây là bước quan trọng trong quy trình đăng ký phòng cháy chữa cháy khi kinh doanh nhà trọ hợp pháp. - Hệ thống điện, nguồn lửa, nguồn nhiệt đảm bảo an toàn
Hệ thống điện, thiết bị sinh nhiệt, các nguồn gây cháy phải được lắp đặt và vận hành đúng kỹ thuật, hạn chế tối đa nguy cơ phát sinh cháy nổ. Các công trình cần có hệ thống chống sét, chống tĩnh điện đạt chuẩn. - Giấy tờ chứng nhận và nghiệm thu
Nếu nhà trọ có quy mô yêu cầu thẩm duyệt thiết kế PCCC, cần bổ sung giấy chứng nhận và văn bản nghiệm thu theo quy định. Đây là phần không thể thiếu trong thủ tục đăng ký PCCC cho nhà trọ mới xây dựng hoặc cải tạo. - Hạ tầng hỗ trợ công tác chữa cháy
Nhà trọ cần có hệ thống giao thông, cấp nước chữa cháy, thiết bị báo cháy, chữa cháy, thoát nạn, cũng như các phương tiện cứu người. Số lượng và chất lượng thiết bị phải phù hợp với diện tích và công năng sử dụng. - Đào tạo lực lượng PCCC tại chỗ
Người quản lý, nhân viên hoặc người được phân công phụ trách PCCC phải được huấn luyện nghiệp vụ cơ bản và định kỳ. Việc phân công trách nhiệm rõ ràng giúp xử lý nhanh khi có tình huống phát sinh.
Mức phạt khi không xin thẩm duyệt phòng cháy chữa cháy cho nhà trọ
Khi kinh doanh nhà trọ, việc tuân thủ các quy định pháp luật về phòng cháy chữa cháy (PCCC) là bắt buộc nhằm đảm bảo an toàn cho người thuê và tài sản. Nếu chủ nhà trọ thuộc diện phải xin thẩm duyệt thiết kế PCCC nhưng cố tình không thực hiện, sẽ bị xử phạt theo Điều 51 Nghị định 144/2021/NĐ-CP. Mức xử phạt hành chính được phân loại dựa trên mức độ vi phạm và hậu quả cụ thể:
- Phạt cảnh cáo hoặc tiền từ 100.000 – 300.000 đồng:
Áp dụng nếu vi phạm quy định an toàn PCCC dẫn đến cháy nổ, gây thiệt hại tài sản dưới 20 triệu đồng. - Phạt tiền từ 1.000.000 – 3.000.000 đồng:
Khi cháy nổ gây thiệt hại tài sản từ 20 – dưới 50 triệu đồng. - Phạt tiền từ 3.000.000 – 5.000.000 đồng:
Trường hợp gây thiệt hại từ 50 – dưới 100 triệu đồng. - Phạt tiền từ 5.000.000 – 10.000.000 đồng khi:
• Gây thiệt hại tài sản trên 100 triệu đồng;
• Làm thương tích cho 1 người với tỷ lệ tổn thương dưới 61%;
• Gây thương tích cho 2 người trở lên với tổng tỷ lệ dưới 61%.
Ngoài tiền phạt, chủ nhà trọ còn phải thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả, bao gồm chi trả toàn bộ chi phí khám chữa bệnh nếu hành vi vi phạm gây tổn hại sức khỏe.
Hướng dẫn làm PCCC cho nhà trọ
Việc đáp ứng điều kiện về phòng cháy chữa cháy (PCCC) là yêu cầu bắt buộc đối với các cơ sở kinh doanh lưu trú, đặc biệt là mô hình nhà trọ, phòng trọ cho thuê. Thủ tục này không chỉ đảm bảo an toàn về người và tài sản mà còn là điều kiện pháp lý cần có để hoạt động kinh doanh hợp pháp. Dưới đây là hướng dẫn từng bước trong quá trình đăng ký thủ tục PCCC cho nhà trọ:
Trình tự thực hiện thủ tục:
- Chuẩn bị hồ sơ theo quy định:
Chủ nhà trọ hoặc tổ chức kinh doanh cần soạn thảo đầy đủ hồ sơ gồm: đơn đề nghị cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện về PCCC; bản cam kết PCCC; bản vẽ mặt bằng và hệ thống thoát hiểm; tài liệu chứng minh thiết bị PCCC có sẵn tại cơ sở. Tùy quy mô, có thể cần thêm phương án chữa cháy hoặc phương án cứu nạn cứu hộ. - Nộp hồ sơ đúng nơi quy định:
Gửi hồ sơ đến Phòng Cảnh sát PCCC và CNCH thuộc Công an cấp tỉnh hoặc thành phố trực thuộc Trung ương nơi cơ sở kinh doanh đặt trụ sở. - Cơ quan công an tiếp nhận và kiểm tra:
Hồ sơ có thể nộp trực tiếp, qua bưu chính hoặc online tại Cổng dịch vụ công. Cán bộ tiếp nhận sẽ kiểm tra thành phần, tính hợp lệ:- Nếu hợp lệ: cấp Phiếu tiếp nhận thủ tục hành chính.
- Nếu chưa đủ: hướng dẫn bổ sung và trả lại hồ sơ để hoàn thiện.
- Nhận kết quả:
Dựa trên lịch hẹn, tổ chức hoặc cá nhân đến nhận kết quả trực tiếp, qua bưu điện hoặc tra cứu trên cổng dịch vụ công đã sử dụng để nộp hồ sơ.
Lưu ý: Các cơ sở kinh doanh nhà trọ thường thuộc diện phải thực hiện thủ tục thẩm duyệt thiết kế PCCC nếu có quy mô trên 10 phòng hoặc cao trên 2 tầng. Đăng ký đầy đủ PCCC không chỉ đáp ứng quy định pháp luật mà còn tạo niềm tin với khách thuê và tránh rủi ro trong vận hành.
Chi phí làm giấy phép phòng cháy chữa cháy
Chi phí để hoàn thiện hồ sơ phòng cháy chữa cháy (PCCC) khi kinh doanh nhà trọ được xác định theo tổng mức đầu tư và loại công trình. Theo Nghị định 136/2020/NĐ-CP và Thông tư 258/2016/TT-BTC, phí thẩm duyệt thiết kế PCCC dao động từ 500.000 đồng đến tối đa 150 triệu đồng/dự án.
Với các mô hình kinh doanh nhà trọ quy mô nhỏ, mức phí thường ở mức thấp nhất, tuy nhiên chủ cơ sở vẫn cần dự toán chi phí chuẩn bị hồ sơ, bản vẽ, mua thiết bị báo cháy, bình chữa cháy… Đây là một phần bắt buộc trong thủ tục xin giấy phép PCCC và giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh nhà trọ theo quy định pháp luật.
Đăng ký phòng cháy chữa cháy cho nhà trọ không chỉ là nghĩa vụ mà còn là hành động thể hiện trách nhiệm với cộng đồng. Việc chuẩn bị đúng thủ tục ngay từ đầu giúp bạn yên tâm kinh doanh, tránh bị xử phạt và tạo lòng tin cho khách thuê. Nếu bạn đang trong quá trình mở nhà trọ hoặc muốn rà soát lại hồ sơ PCCC, hãy bắt đầu ngay hôm nay để mọi thứ được vận hành trơn tru và hợp pháp.