Sài Gòn với lịch sử lâu dài và sự giao thoa văn hóa đặc sắc, là một thành phố đã trải qua không ít thăng trầm. Trước năm 1975, những kiến trúc sư tài ba đã tạo nên những công trình góp phần định hình hồn cốt của phố thị. Cùng tìm hiểu về những KTS của Sài Gòn trước năm 1975 – người đứng sau các công trình biểu tượng này, để thấy được cái hồn, cái khí chất của một thời vàng son mà Sài Gòn chưa bao giờ quên.
Những chân dung KTS của Sài Gòn trước năm 1975 tiêu biểu góp phần định hình Sài Gòn xưa
KTS Ngô Viết Thụ
Khi nhắc đến các KTS của Sài Gòn trước năm 1975, không thể bỏ qua Ngô Viết Thụ – người đã góp phần quan trọng định hình không gian đô thị và hồn phố thị của một Sài Gòn hoa lệ, hiện đại mà vẫn giàu bản sắc phương Đông.
Sinh năm 1926 tại Huế, ông là người Việt Nam duy nhất đoạt giải Khôi nguyên La Mã – một trong những giải thưởng danh giá nhất thế giới về kiến trúc, mở ra hành trình sáng tạo vượt biên giới. Sau khi du học tại Pháp và nghiên cứu tại La Mã, ông trở về nước vào năm 1960, mang theo một tư duy thiết kế hiện đại nhưng đậm chất Á Đông – một phong cách đặc trưng mà ông theo đuổi suốt sự nghiệp.
Tác phẩm tiêu biểu nhất của ông chính là Dinh Độc Lập – biểu tượng quyền lực và bản sắc văn hóa Việt Nam giữa lòng Sài Gòn. Công trình này không đơn thuần là kiến trúc hành chính mà còn là tuyên ngôn về triết lý phương Đông, phong thủy và sự hài hòa giữa con người với không gian sống. Với bố cục dựa trên các chiết tự Hán văn và chi tiết trang trí giàu tính truyền thống, ông đã khéo léo hòa quyện tinh thần kiến trúc dân tộc vào một công trình hiện đại.
Không dừng lại ở Sài Gòn, ông còn để lại dấu ấn tại nhiều đô thị miền Nam trước 1975: từ Viện Đại học Huế, Nhà thờ Phủ Cam, Khách sạn Hương Giang đến Làng Đại học Thủ Đức, Trụ sở Hàng không Việt Nam… Mỗi công trình là một minh chứng cho tư duy tổ chức không gian linh hoạt, gắn với cảnh quan và đời sống cộng đồng.
Ngoài vai trò là một kiến trúc sư tiêu biểu của Việt Nam Cộng hòa, ông còn đóng góp cho nhiều dự án sau thống nhất. Tư duy thiết kế của ông không chỉ mang giá trị thẩm mỹ, mà còn phản ánh sự giao thoa Đông – Tây, truyền thống – hiện đại, cá nhân – cộng đồng, tạo nên một nền tảng bền vững cho di sản kiến trúc đô thị Sài Gòn xưa.
KTS Nguyễn Hữu Thiện
Trong số những KTS của Sài Gòn trước năm 1975, Nguyễn Hữu Thiện là một gương mặt nổi bật, vừa kế thừa di sản kiến trúc Đông Dương, vừa mạnh dạn tìm tòi con đường kiến trúc hiện đại mang dấu ấn Việt. Ông là minh chứng cho thế hệ KTS Việt Nam trước 1975 dấn thân vào quá trình hình thành diện mạo đô thị Sài Gòn một cách sâu sắc và bản sắc.
Tốt nghiệp Trường Mỹ thuật Đông Dương năm 1939 – một cái nôi sản sinh ra nhiều kiến trúc sư tiêu biểu như Nguyễn Ngọc Chân, Tạ Mỹ Duật, Nguyễn Nghi… – ông nhanh chóng tạo dấu ấn với văn phòng kiến trúc tư nhân riêng và vai trò trong các cơ quan quản lý quy hoạch của Sài Gòn. Đặc biệt, ông từng là người cộng tác với Huỳnh Tấn Phát – một nhân vật vừa là KTS, vừa là nhà cách mạng.
Điểm nổi bật trong tư duy của Nguyễn Hữu Thiện là tinh thần dung hòa: ông không chạy theo chủ nghĩa phục cổ thuần túy hay rập khuôn phong cách phương Tây, mà tạo ra lối kiến trúc “hòa quyện Đông-Tây”. Công trình của ông luôn chú trọng khí hậu Nam bộ, văn hóa tín ngưỡng và thẩm mỹ truyền thống. Những thiết kế chùa như Huê Lâm, Ấn Quang hay tháp Phổ Đồng là minh chứng cho năng lực sáng tạo đặc biệt của ông trong không gian tôn giáo – nơi ông bố trí không gian thoáng đãng, hợp phong thủy, kết hợp mái cong, bông gió, hoa văn dân gian mà không gượng ép.
Dấu ấn lớn nhất có thể kể đến là Thư viện Quốc gia – công trình mang tư duy kiến trúc hiện đại nhưng thấm đẫm hồn Việt. Với tạo hình hai khối hộp như quyển sách, mái vươn dài được đỡ bằng con sơn truyền thống, phù điêu phượng bay và tường hoa văn rồng phượng, công trình này là biểu tượng cho sự giao thoa khéo léo giữa hiện đại và bản sắc dân tộc.
Ngay cả khi được mời thiết kế Nhà thờ Thị Nghè – một công trình Thiên Chúa giáo, ông vẫn mang vào đó tinh thần Việt thông qua tháp chuông mái cong, bông gió truyền thống, cổng tam quan đậm chất làng quê. Ông là một trong những KTS tiêu biểu trước năm 1975 giúp định hình diện mạo Sài Gòn xưa bằng bản lĩnh, tài năng và sự thấu hiểu sâu sắc văn hóa bản địa.
KTS Huỳnh Tấn Phát
Khi nhắc đến các KTS của Sài Gòn trước năm 1975, không thể bỏ qua KTS Huỳnh Tấn Phát – một nhân vật đặc biệt vừa là nhà kiến trúc, vừa là nhà văn hóa, chính trị gia lỗi lạc. Với nền tảng học vấn từ trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương, ông sớm thể hiện tư duy vượt thời đại qua những công trình mang dấu ấn chuyển giao giữa phong cách kiến trúc Đông Dương và kiến trúc hiện đại phương Tây.
KTS Huỳnh Tấn Phát không chỉ là một trong những gương mặt tiêu biểu định hình hồn phố thị xưa của Sài Gòn, mà còn là người đặt nền móng cho dòng kiến trúc hiện đại đậm chất Việt trong bối cảnh thuộc địa. Bệnh viện Saint Paul (nay là Bệnh viện Mắt TP.HCM) và Câu lạc bộ Thủy quân (nay là Văn phòng Chính phủ II) là minh chứng rõ nét cho sự nhạy bén trong bố cục, ánh sáng và vật liệu mà ông thể hiện.
Nhưng vượt ra khỏi vai trò chuyên môn, KTS Huỳnh Tấn Phát còn là một nhà trí thức dấn thân. Ông sử dụng tờ báo Thanh Niên như một công cụ văn hóa – chính trị để truyền bá tư tưởng cách mạng, cổ vũ nghệ thuật phụng sự cộng đồng. Hành trình hoạt động của ông, từ thiết kế kỳ đài tuyên ngôn độc lập tại Sài Gòn năm 1945 đến quy hoạch thủ phủ Lộc Ninh cho chính phủ Cách mạng miền Nam, cho thấy rõ vai trò chiến lược của kiến trúc trong lịch sử kháng chiến và kiến thiết đất nước.
Trong những năm cuối đời, với vai trò Chủ tịch Hội Kiến trúc sư Việt Nam, ông tiếp tục cổ vũ cho kiến trúc vì cộng đồng, vì người lao động. Nhà hát Hòa Bình – công trình hiện đại bậc nhất TP.HCM thời kỳ hậu chiến – là lời khẳng định mạnh mẽ cho lý tưởng “kiến trúc vì con người” mà ông theo đuổi trọn đời.
KTS Bùi Quang Hanh
Nhắc đến các KTS của Sài Gòn trước năm 1975, không thể bỏ qua tên tuổi của KTS Bùi Quang Hanh – một trong những người đặt nền móng cho diện mạo kiến trúc đô thị Sài Gòn giữa thế kỷ XX. Với hành trình học tập, hành nghề trải dài qua ba châu lục, ông là đại diện tiêu biểu của thế hệ kiến trúc sư Việt kiều Pháp đầu tiên đóng góp tích cực vào kiến thiết quốc gia.
Sau khi tốt nghiệp trường Mỹ thuật Paris và Học viện Đô thị Paris vào thập niên 1940, ông hành nghề tại Mỹ rồi quay về Việt Nam trong bối cảnh Sài Gòn đang chuyển mình sau Hiệp định Genève. Đây là giai đoạn mà đội ngũ KTS người Pháp dần rút khỏi Đông Dương, nhường chỗ cho lớp KTS người Việt tốt nghiệp ở Pháp, Mỹ và các trường trong nước như Trường Kiến trúc Sài Gòn, Đà Lạt hay Trường Mỹ thuật Đông Dương. Trong dòng chảy ấy, KTS Bùi Quang Hanh còn là một nhà giáo mẫu mực, đảm nhiệm vai trò giảng dạy và đào tạo nhiều thế hệ KTS trẻ tại Trường Cao đẳng Kiến trúc Sài Gòn.
Với văn phòng kiến trúc đặt tại số 51 Nguyễn Cư Trinh – một địa chỉ uy tín thời bấy giờ, ông tham gia thiết kế hàng loạt công trình mang dấu ấn kiến trúc hiện đại, đặc biệt trong lĩnh vực giáo dục và y tế. Các dự án như Trường Tiểu học Sư phạm Thực hành, Đại học Y khoa Sài Gòn hay liên danh quy mô với hãng kiến trúc Smith, Hinchman and Grylls Associates (Hoa Kỳ) đều cho thấy tư duy kiến trúc tiết kiệm, hiện đại, phù hợp khí hậu và bối cảnh đô thị Việt Nam.
Dù đảm nhiệm những vai trò trọng yếu như cố vấn cho chương trình viện trợ quân sự Mỹ (OICC), KTS Bùi Quang Hanh vẫn giữ phong thái điềm đạm, kín tiếng. Ông là hình mẫu của kiến trúc sư đô thị gia, người đóng góp cho quy hoạch và phát triển đô thị Sài Gòn giai đoạn then chốt. Di sản của ông – từ công trình, tư duy, đến nhân cách – vẫn âm thầm định hình “hồn phố thị xưa” cho đến ngày nay.
KTS Nguyễn Văn Hoa
Trong danh sách những KTS của Sài Gòn trước năm 1975, Nguyễn Văn Hoa là một cái tên tiêu biểu không thể bỏ qua. Ông thuộc thế hệ kiến trúc sư tiên phong đã kiến tạo nên diện mạo hiện đại cho đô thị Sài Gòn, một đô thị đang trỗi dậy mạnh mẽ giữa làn sóng hiện đại hóa sau Thế chiến II. Sinh năm 1916 tại Cần Thơ, Nguyễn Văn Hoa mang trong mình nền tảng giáo dục vững chắc từ trường Mỹ thuật Đông Dương – nơi ông thọ giáo dưới sự dẫn dắt của giáo sư Arthur Kruze, người sau này trở thành cộng sự thân thiết.
Trường phái kiến trúc hiện đại ảnh hưởng sâu đậm đến phong cách thiết kế của ông: chuộng hình khối rõ ràng, tỷ lệ cổ điển, tránh chi tiết rườm rà. Kiến trúc của ông vừa giản dị, vừa tinh tế – những công trình như khách sạn Caravelle, cao ốc BNCI (nay là tòa nhà 36 Tôn Thất Đạm) hay biệt thự trên đường Phùng Khắc Khoan đều thể hiện tư duy thiết kế vượt thời gian, kết hợp giữa thẩm mỹ và khí hậu bản địa. Không gian thoáng đãng, lam che nắng, mái cách nhiệt bằng nước, hay hệ vỏ kép bằng lam bê tông – tất cả là minh chứng cho sự tìm tòi bền bỉ của ông trong việc ứng dụng công nghệ và kỹ thuật xây dựng mới.
Năm 1954, sau khi giáo sư Kruze rời Việt Nam, Nguyễn Văn Hoa thành lập văn phòng kiến trúc riêng, sau đó mở rộng hợp tác thành Hoa – Thâng – Nhạc – một trong những văn phòng kiến trúc lớn và có ảnh hưởng nhất miền Nam Việt Nam trước 1975. Văn phòng này không chỉ là nơi hình thành các công trình tiêu biểu, mà còn là cái nôi đào tạo thế hệ KTS kế thừa như Phạm Văn Thâng, Nguyễn Quang Nhạc – những người sau này giữ vai trò lãnh đạo tại các trường kiến trúc lớn ở miền Nam.
Không đơn thuần là “người vẽ nhà”, Nguyễn Văn Hoa chính là người kiến tạo bản sắc đô thị Sài Gòn bằng chính hơi thở hiện đại mà vẫn thấm đẫm chất Nam bộ: rộng rãi, khoáng đạt và thực dụng. Ông cùng thế hệ KTS Sài Gòn trước năm 1975 đã để lại một di sản kiến trúc thời kháng chiến quý giá, vừa mang tính biểu tượng, vừa mang đậm tính nhân văn.
KTS Nguyễn Quang Nhạc
Giữa dòng chảy sôi động của kiến trúc Sài Gòn trước năm 1975, GS-KTS Nguyễn Quang Nhạc nổi bật như một hình tượng tiêu biểu đại diện cho lớp KTS của Sài Gòn trước năm 1975 – những người đã cắm sâu gốc rễ văn hóa, học thuật và bản sắc vào hình hài đô thị. Không chỉ là một kiến trúc sư thực hành, ông còn là người thầy mở đường cho nền giáo dục kiến trúc miền Nam, định hình nhiều thế hệ kế cận.
Được đào tạo từ trường Mỹ thuật Đông Dương đến Quốc gia Cao đẳng Mỹ thuật Paris, hành trình học tập của ông trải dài suốt nhiều năm biến động lịch sử, đan xen giữa Hà Nội, Đà Lạt, Paris rồi trở về Sài Gòn. Với kiến thức vững chắc và tâm thế của một trí thức khai phóng, GS Nhạc sớm khẳng định vai trò tiên phong trong kiến trúc hiện đại Việt Nam, đồng thời góp phần cải tổ chương trình giáo dục kiến trúc miền Nam theo hướng hội nhập quốc tế.
>>> Xem thêm: Sài Gòn trước và sau 1975: Một cuộc cách mạng kiến trúc
Ở vai trò kiến trúc sư thực hành, ông đồng sáng lập văn phòng Hoa – Thâng – Nhạc, ghi dấu với những công trình biểu tượng như khách sạn Caravelle, phi cảng Tân Sơn Nhứt, ngân hàng Việt Nam Thương Tín, trường học, nhà máy, trung tâm văn hóa… Những công trình ấy không chỉ mang dấu ấn thẩm mỹ hiện đại, mà còn hàm chứa tư duy tổ chức không gian phù hợp với khí hậu, con người và văn hóa đô thị bản địa.
Với hơn 50 đồ án lớn nhỏ trước 1975, ông là nhân chứng sống động cho một giai đoạn phát triển mạnh mẽ của nền kiến trúc miền Nam – nơi những KTS như ông thổi vào thành phố một “hồn phố thị”, vừa hiện đại, vừa sâu sắc, vừa không đánh mất gốc rễ truyền thống. Đó là những giá trị còn vang vọng đến tận ngày nay trong dòng chảy đô thị học và bảo tồn kiến trúc Việt Nam.
KTS Nguyễn Bá Lăng
Giữa dòng chảy kiến trúc Sài Gòn trước năm 1975 – nơi pha trộn giữa ảnh hưởng phương Tây và bản địa – kiến trúc sư Nguyễn Bá Lăng nổi lên như một trường hợp đặc biệt: lặng lẽ, kiên trì và thấm đẫm hồn dân tộc. Là một trong những KTS của Sài Gòn trước năm 1975 tiêu biểu, ông để lại dấu ấn sâu sắc qua những công trình không chỉ lớn về quy mô mà còn dày dặn về văn hóa.
Trải qua hành trình 18 năm đeo đuổi nghề nghiệp, ông tốt nghiệp Trường Cao đẳng Kiến trúc Sài Gòn năm 1961. Khoảng thời gian dài ấy không phải là sự chậm trễ, mà là kết quả của một quá trình tích lũy khắt khe. Trước đó, ông dành cả thập kỷ khảo sát, nghiên cứu, ghi chép kỹ lưỡng về kiến trúc truyền thống Việt Nam, đặc biệt là kiến trúc đình – chùa ở miền Bắc. Vốn hiểu biết uyên bác này sau được kết tinh trong cuốn sách “Kiến trúc Phật giáo Việt Nam” – tài liệu quý về kiến trúc dân gian.
Tác phẩm để đời của ông – chùa Vĩnh Nghiêm tại Sài Gòn (nay là TP. HCM) – là một minh chứng rõ nét về tư duy kết hợp giữa kiến trúc truyền thống và kỹ thuật hiện đại. Khai thác biểu tượng chùa tháp Bắc Bộ, ông tạo dựng một công trình quy mô hơn 6000m², sử dụng bê tông cốt thép thay gỗ, nhưng vẫn giữ được vẻ mềm mại của mái chồng diêm, tàu đao cong vút mô phỏng đầu rồng.
Tòa Bảo Tháp 7 tầng cùng Tòa Phật Điện hình chữ công là tổ hợp kiến trúc mang đậm tinh thần Phật giáo nhưng có tính tổ chức công năng hiện đại: kết hợp nơi thờ tự, học tập, sinh hoạt, văn phòng và thư viện. Chùa Vĩnh Nghiêm trở thành hình mẫu cho xu hướng kiến trúc tôn giáo hiện đại ở miền Nam thời bấy giờ.
Không chỉ vậy, ông còn để lại dấu ấn trong công trình Miếu Bà Chúa Xứ núi Sam (Châu Đốc) – một tác phẩm dung hòa yếu tố dân gian Nam Bộ và kỹ thuật đương đại, góp phần làm giàu thêm diện mạo kiến trúc đô thị miền Nam trước 1975.
KTS Trần Đình Quyền
Sinh năm 1932 tại Huế, KTS Trần Đình Quyền đã tốt nghiệp Đại học Kiến trúc Sài Gòn vào năm 1960. Sau khi được cử đi Mỹ học tại Đại học Colombia (New York), anh nhận được bằng Thạc sĩ trong lĩnh vực thiết kế bệnh viện vào năm 1964. Về nước, KTS Trần Đình Quyền đã trở thành một trong những chuyên gia đầu tiên của ngành thiết kế bệnh viện tại Việt Nam, đặc biệt là trong giai đoạn phát triển y tế của Sài Gòn.
Một trong những công trình nổi bật mà anh tham gia thiết kế là Bệnh viện Thống Nhất (trước đây là Bệnh viện Vì Dân), Bệnh viện Bình Dân, và nhiều bệnh viện khác tại các tỉnh. Anh chủ trương thiết kế các công trình y tế sao cho tiết kiệm năng lượng, giảm thiểu việc sử dụng điều hòa nhiệt độ mà vẫn đảm bảo thông thoáng tự nhiên, phù hợp với khí hậu nhiệt đới của Việt Nam. Bên cạnh đó, anh còn thúc đẩy việc tổ chức không gian trong các bệnh viện theo một mô hình hiệu quả, giúp các bác sĩ phối hợp dễ dàng hơn và tiết kiệm chi phí vận hành.
Mặc dù thiết kế bệnh viện có sự ảnh hưởng từ các mô hình phương Tây, KTS Trần Đình Quyền luôn khẳng định rằng Việt Nam cần phát triển một phong cách kiến trúc riêng biệt, không sao chép hoàn toàn nhưng cũng không thể giữ lại các thiết kế cũ với bố cục phân tán. Anh cũng chỉ ra những khó khăn trong ngành kiến trúc thời kỳ sau 1975, đặc biệt là việc thiếu tôn trọng quyền tác giả và sự can thiệp của các cơ quan chức năng vào thiết kế.
KTS Trần Đình Quyền luôn nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xã hội hóa trong việc xây dựng các công trình công cộng như bệnh viện, để đảm bảo chất lượng và tính thẩm mỹ. Anh cho rằng nếu không có sự thay đổi trong chính sách và quy định, ngành kiến trúc sẽ khó có thể phát triển bền vững và hội nhập với xu thế thế giới.
Dấu ấn của các KTS trước năm 1975 trong đô thị Sài Gòn hôm nay
Trước năm 1975, các kiến trúc sư (KTS) của Sài Gòn đã để lại dấu ấn sâu đậm trong bộ mặt của thành phố, tạo nên một hồn phố thị độc đáo, kết hợp giữa ảnh hưởng phương Đông và phương Tây. Những công trình do các KTS này thiết kế không chỉ mang giá trị thẩm mỹ mà còn phản ánh xu hướng phát triển xã hội, văn hóa của một thành phố năng động. Mặc dù nhiều công trình đã trải qua thời gian và sự biến đổi, nhưng những dấu ấn của các KTS này vẫn còn hiện diện trong không gian đô thị Sài Gòn hôm nay.
Những công trình còn tồn tại và được bảo tồn
Sài Gòn hiện nay vẫn còn nhiều công trình kiến trúc mang dấu ấn đậm nét của các KTS trước năm 1975. Những công trình này có thể kể đến như Nhà thờ Đức Bà, Bưu điện Thành phố, hay Dinh Độc Lập – những biểu tượng của sự giao thoa văn hóa Đông – Tây, phong cách cổ điển kết hợp hiện đại. Các KTS như Hermès, Paul Veyret và các đồng nghiệp của họ đã đóng góp rất lớn vào việc tạo ra những công trình này, vừa thể hiện tính thẩm mỹ cao, vừa đáp ứng nhu cầu sử dụng thực tiễn.
Trong số đó, Nhà thờ Đức Bà và Bưu điện Thành phố được đánh giá là những công trình tiêu biểu, không chỉ được gìn giữ mà còn trở thành điểm du lịch nổi bật, thu hút du khách trong và ngoài nước. Đây là minh chứng cho tầm quan trọng của các KTS Sài Gòn trong việc xây dựng bản sắc đô thị, giúp thành phố duy trì những giá trị văn hóa quan trọng.
Những di sản đang bị mai một: nguyên nhân và hệ quả
Tuy nhiên, không phải tất cả các công trình kiến trúc của các KTS Sài Gòn trước năm 1975 đều được bảo tồn. Một số công trình, đặc biệt là những ngôi nhà cổ và các khu vực kiến trúc truyền thống, đang dần bị mai một và thay thế bởi các công trình hiện đại. Nguyên nhân chủ yếu đến từ sự phát triển nhanh chóng của đô thị, nhu cầu mở rộng cơ sở hạ tầng và áp lực tăng trưởng dân số.
Việc thiếu sự chú trọng đến việc bảo tồn các di sản kiến trúc đã dẫn đến tình trạng mất đi nhiều giá trị văn hóa quan trọng. Những khu phố cổ, ngôi nhà mang đậm dấu ấn phong cách kiến trúc Pháp đã không còn tồn tại nguyên vẹn, nhường chỗ cho các công trình bê tông cốt thép hiện đại. Điều này không chỉ làm mất đi vẻ đẹp đặc trưng của thành phố mà còn khiến những ký ức về quá khứ, những giá trị lịch sử dần bị phai mờ.
Vai trò trong việc giữ bản sắc đô thị giữa làn sóng hiện đại hóa
Trước làn sóng hiện đại hóa mạnh mẽ, các KTS của Sài Gòn trước năm 1975 vẫn giữ vai trò quan trọng trong việc bảo tồn và duy trì bản sắc đô thị. Những công trình do họ thiết kế vừa là nơi sinh sống và làm việc, vừa là biểu tượng của sự kết nối văn hóa. Việc bảo tồn những công trình này không chỉ là bảo vệ giá trị kiến trúc mà còn là gìn giữ ký ức lịch sử của thành phố.
Mặc dù đối mặt với sự thay đổi không ngừng của đô thị, sự bảo tồn và tôn trọng các giá trị kiến trúc cũ là rất cần thiết để duy trì một Sài Gòn có bản sắc riêng, cả về văn hóa lẫn diện mạo đô thị. Các KTS hiện nay có thể học hỏi từ những thành tựu của các bậc tiền bối để phát triển và nâng cao chất lượng kiến trúc hiện đại mà vẫn giữ được những giá trị cốt lõi của thành phố.
Sài Gòn vẫn có thể phát triển và hiện đại hóa, nhưng điều quan trọng là không làm mất đi những dấu ấn văn hóa, những công trình độc đáo mà các KTS trước năm 1975 đã để lại. Sự kết hợp giữa bảo tồn và phát triển sẽ giúp thành phố này luôn giữ được một phần hồn cốt của quá khứ trong khi vẫn hòa nhập với tương lai.