Giữa bối cảnh đô thị hóa nhanh chóng và nhu cầu thuê trọ ngày càng gia tăng, Hà Nội đang đối mặt với một thực trạng đáng lo ngại: hàng trăm nhà trọ, phòng trọ mini hoạt động mà không đảm bảo yêu cầu về phòng cháy chữa cháy (PCCC). Theo thống kê mới nhất từ lực lượng chức năng, gần 700 nhà trọ không đủ điều kiện PCCC trên địa bàn thành phố đã bị tạm đình chỉ hoạt động . Con số này không chỉ cho thấy sự buông lỏng trong quản lý, mà còn phản ánh nguy cơ mất an toàn đang âm ỉ tồn tại trong các khu dân cư đông đúc, tiềm ẩn hiểm họa khôn lường nếu không được xử lý kịp thời và dứt điểm.
Siết chặt quản lý nhà trọ, chung cư mini: Không đủ điều kiện PCCC sẽ bị đình chỉ
Trước diễn biến ngày càng phức tạp của tình hình cháy nổ, đặc biệt tại các khu dân cư đông đúc, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị 19/CT-TTg ngày 24/6/2024, yêu cầu tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm các công trình nhà ở không đảm bảo an toàn phòng cháy, chữa cháy (PCCC). Tâm điểm của chỉ thị là nhóm nhà trọ không đủ điều kiện PCCC, nhà ở riêng lẻ kết hợp kinh doanh, và các chung cư mini cải tạo sai phép.
Thống kê sơ bộ cho thấy, chỉ riêng trên địa bàn TP. Hà Nội, gần 700 nhà trọ đã bị tạm đình chỉ hoạt động do không đáp ứng yêu cầu về an toàn PCCC. Thực tế này phản ánh một thực trạng đáng lo ngại: nhiều công trình xây dựng trái phép, tự ý cải tạo, chuyển đổi công năng, thiếu thiết kế thoát nạn, ngăn cháy và không trang bị các thiết bị chữa cháy cơ bản.
Nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên đến từ nhiều phía. Hệ thống pháp luật về PCCC chưa đầy đủ, quy hoạch đô thị thiếu đồng bộ, cơ sở hạ tầng yếu kém là những rào cản hiện hữu. Đồng thời, công tác tuyên truyền còn hạn chế, khiến người dân – đặc biệt là chủ nhà trọ – chưa nhận thức đầy đủ tầm quan trọng của việc tuân thủ quy định về PCCC.
Ngoài ra, tình trạng buông lỏng quản lý nhà ở cho thuê, nhất là tại các khu vực tập trung đông lao động nhập cư, đã khiến các nhà trọ xây dựng sai phép, “chắp vá” về kết cấu và tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ cao vẫn ngang nhiên tồn tại trong thời gian dài.
Theo chỉ đạo của Thủ tướng, các địa phương phải hoàn tất việc kiểm tra, phân loại và hướng dẫn giải pháp khắc phục trước ngày 30/3/2025. Sau mốc thời gian này, mọi công trình không đủ điều kiện an toàn PCCC – bao gồm nhà trọ, nhà ở kết hợp kinh doanh, chung cư mini – sẽ bị buộc dừng hoạt động cho đến khi hoàn thành cải tạo theo quy định.
Đây là tín hiệu cho thấy Chính phủ đang quyết liệt siết chặt kỷ cương đô thị, bảo vệ an toàn tính mạng người dân, đồng thời cũng là hồi chuông cảnh tỉnh đối với chủ các cơ sở lưu trú thiếu trách nhiệm trong việc bảo đảm an toàn PCCC.
Điều kiện bắt buộc về an toàn PCCC đối với nhà trọ
Theo quy định tại Nghị định 50/2024/NĐ-CP và Nghị định 136/2020/NĐ-CP, nhà trọ không đủ điều kiện PCCC sẽ bị xử lý nghiêm, bao gồm đình chỉ hoạt động. Việc đáp ứng tiêu chuẩn phòng cháy chữa cháy (PCCC) không chỉ là yêu cầu pháp lý, mà còn là yếu tố sống còn đảm bảo an toàn cho người thuê trọ – nhóm đối tượng dễ bị tổn thương trong các tình huống hỏa hoạn.
Nhà trọ được chia thành hai nhóm quản lý:
- Nhà trọ dưới 5 tầng, khối tích dưới 2.500 m³ do UBND xã phường quản lý.
- Nhà trọ từ 5 tầng trở lên hoặc khối tích trên 2.500 m³ thuộc thẩm quyền giám sát của cơ quan công an PCCC.
Đối với cả hai nhóm, điều kiện bắt buộc bao gồm: có biển báo PCCC, phương án chữa cháy được phê duyệt, đảm bảo an toàn hệ thống điện – nhiệt, và trang thiết bị chữa cháy đầy đủ. Với nhà trọ cao tầng, cần thêm lực lượng PCCC cơ sở, hồ sơ thiết kế được thẩm duyệt và nghiệm thu về PCCC từ cơ quan chức năng.
[Xem thêm: Mẫu phương án phòng cháy chữa cháy nhà trọ 2025 [Mới nhất]]
Xử lý vi phạm với chủ nhà trọ không đáp ứng yêu cầu PCCC
Thực trạng gần 700 nhà trọ không đủ điều kiện PCCC bị tạm đình chỉ tại Hà Nội đang dấy lên hồi chuông cảnh báo về sự lơ là trong công tác phòng cháy chữa cháy tại các khu nhà cho thuê. Theo quy định tại Nghị định 144/2021/NĐ-CP, các chủ cơ sở cho thuê trọ vi phạm quy chuẩn về an toàn cháy nổ có thể bị xử phạt hành chính với nhiều mức độ, tùy theo hành vi và mức độ thiệt hại.
Cụ thể, những lỗi phổ biến như thiếu biển chỉ dẫn thoát hiểm, che khuất lối tiếp cận thiết bị chữa cháy, hay không kiểm tra, bảo trì định kỳ hệ thống PCCC sẽ bị phạt từ 100.000 đồng đến 1,5 triệu đồng. Trường hợp nghiêm trọng hơn, khi trang bị không đầy đủ hoặc sai quy chuẩn các thiết bị chữa cháy trong nhà trọ, mức phạt có thể lên đến 10 triệu đồng.
Ngoài ra, nếu hành vi vi phạm dẫn đến cháy nổ gây thiệt hại về tài sản hoặc sức khỏe con người, chủ nhà trọ có thể phải đối mặt với mức phạt từ 1 triệu đến 10 triệu đồng. Mức xử phạt tăng dần tùy theo giá trị tài sản thiệt hại (từ 20 đến trên 100 triệu đồng) hoặc mức độ tổn hại về sức khỏe người bị ảnh hưởng.
Điểm đáng chú ý là vi phạm PCCC tại hộ gia đình, trong đó có nhà trọ dạng mini, thường không được kiểm soát chặt chẽ như các công trình lớn. Đây chính là “lỗ hổng” khiến nguy cơ hỏa hoạn tăng cao trong các khu dân cư đông đúc.
Việc xử phạt hành chính là biện pháp ngắn hạn nhằm răn đe, nâng cao ý thức của chủ cơ sở. Tuy nhiên, để xử lý tận gốc tình trạng các nhà trọ vi phạm quy định về phòng cháy chữa cháy, cần có sự phối hợp giữa chính quyền địa phương, lực lượng PCCC và người dân trong việc kiểm tra, giám sát và tuyên truyền. Không chỉ dừng lại ở xử phạt, các trường hợp vi phạm nghiêm trọng gây hậu quả nặng nề còn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
Việc gần 700 nhà trọ tại Hà Nội bị tạm đình chỉ vì không đáp ứng các tiêu chuẩn PCCC cho thấy mức độ nghiêm trọng của tình trạng vi phạm. Cần nhấn mạnh rằng, những nhà trọ không đảm bảo an toàn cháy nổ không chỉ vi phạm quy định, mà còn tiềm ẩn nguy cơ gây hậu quả thảm khốc. Đây là cảnh báo trực tiếp với các chủ cơ sở lưu trú cần nhanh chóng tuân thủ đầy đủ quy định về PCCC để tiếp tục hoạt động hợp pháp.
