Sự khác biệt làm nên thương hiệu

KTĐT – Có bề dầy lịch sử văn hóa, hiện hữu những sắc thái đặc trưng từ quỹ di sản dầy dặn và đặc thù cây xanh và mặt nước, có vị thế của một Thủ đô đang phát triển mạnh mẽ… Hà Nội rất có tiềm năng.

Đây là đánh giá của các chuyên gia đô thị tại hội nghị quốc tế Quy hoạch chung xây dựng thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050, do Bộ Xây dựng tổ chức. Tuy nhiên, tiềm năng vốn có chưa được tiếp thị một cách bài bản. Hay nói cách khác, việc xây dựng thương hiệu cho thành phố chưa được thực hiện xứng tầm.

Di sản – đang đối mặt với nhiều áp lực

Hà Nội có di sản văn hóa phong phú, có đặc trưng nổi bật là hệ thống hồ và cây xanh. Trong khi các thành phố trên thế giới đang nỗ lực khôi phục lại số lượng ít ỏi các ngôi nhà cổ còn sót lại thì Hà Nội với bề dày một nghìn năm lịch sử lại sở hữu kho tàng đồ sộ các đền, chùa, thành cổ, phố cổ, nhà cổ… Hơn thế, Hà Nội vẫn giữ được một nền văn hóa sống động và nền văn hóa ấy vẫn đang tồn tại sâu đậm trong tâm trí của người dân. Những gì Hà Nội đang có là sự thèm muốn của bất cứ ai làm công tác tiếp thị cho đô thị. Ông Paul Schuttenbelt, chuyên gia nghiên cứu chuyên đề giá trị văn hóa, thương hiệu thành phố của Liên danh tư vấn Quy hoạch chung xây dựng Hà Nội – PPJ đánh giá: “Điểm mạnh của Hà Nội vượt ra ngoài phạm vi cá thể của những tòa nhà và những công trình kiến trúc mà là tổng hợp của nhiều tài nguyên nhỏ”.

Tuy nhiên, những gì là thế mạnh của Hà Nội đang có nguy cơ mất dần đi khi nếu duy trì tốc độ và hình thức phát triển như hiện nay. Di sản của thành phố đang phải đối mặt với nhiều áp lực như giá đất tăng cao, nhu cầu về cơ sở hạ tầng mới và ảnh hưởng của du lịch. Sự tăng trưởng mạnh về dân số đã tăng thêm áp lực. Việc xây dựng khách sạn và nâng cấp nhà ở trong khu phố cổ đã phá hủy nhận dạng của chính phố cổ.

Nhiều ý kiến cho rằng nếu những đặc trưng lịch sử của Hà Nội bị thay thế bởi một thành phố “còn hơn cả Băng Cốc” thì không những Việt Nam sẽ mất đi một giai đoạn quan trọng trong lịch sử mà điều này còn tác động lên bản sắc văn hóa Hà Nội. Thành phố sẽ mất đi những nét đặc trưng chính để thu hút khách nước ngoài. Khi đó, Hà Nội sẽ chỉ còn là một thủ đô Châu Á bình thường.

 
Lắng nghe để gìn giữ sự khác biệt

Từ những phân tích trên, các chuyên gia cho rằng, Hà Nội cần phải công nhận di sản là cơ sở cho chiến lược quy hoạch đô thị, cần phải lùi bước để cân nhắc về phương hướng phát triển. Thành phố cần một hướng đi có tính chiến lược hơn là những thiết kế chi tiết. Trong chiến lược đó, văn hóa và di sảncó vai trò nền tảng. Có như vậy mới tạo nên nét khác biệt của Hà Nội so với các thủ đô khác.

Vấn đề tạo dựng thương hiệu cho thành phố đã được đặt ra. Có lợi thế đặc biệt để thu hút nhưng liệu trong 10 năm nữa, Hà Nội có cạnh tranh với các thành phố khác trên thế giới hay lại làm mất đi những nét đặc trưng vốn có. Các chuyên gia cho rằng, để tạo dựng thương hiệu cho Hà Nội cần chú trọng 3 bước.

Bước thứ nhất, cần phải xác định rõ chúng ta đang nói về cái gì (?) Việc quảng bá thành phố luôn luôn đòi hỏi trình độ kiến thức cao và sự hiểu biếtsâu về nền văn hóa và truyền thống. Cần phải gặp gỡ những người dân Hà Nội, lắng nghe họ nói và cố gắng tìm ra những gì khiến họ tự hào và điều gì có thể cải thiện hình ảnh cho thành phố.

Bước thứ hai, đó là phải trả lời được câu hỏi tại sao nhà đầu tư lại chọn thành phố này mà không phải là thành phố khác (?). Cơ sở hạ tầng và những điểm lợi thế trong chiến lược của Hà Nội hiện nay có thể dễ dàng bị cạnh tranh nhưng lợi thế rất riêng của Hà Nội là lịch sử, nền văn hóa, sức hút…

Bước thứ ba, Hà Nội phải định rõ trọng điểm của thông điệp và tất cả các hành động, cơ chế khuyến khích, những sự kiện, những sáng kiến và các công trình xây dựng phải hướng đến thông điệp đó. Ông Paul Schuttenbelt đề xuất khẩu hiệu “Hà Nội – Trung tâm văn hóa của Châu Á” và sử dụng mốc kỷ niệm 1000 năm Thăng Long – Hà Nội để bắt đầu chiến dịch bằng việc tổ chức các sự kiện văn hoá, các cuộc triển lãm nghệ thuật, buổi hòa nhạc… để thu hút quốc tế. Thêm vào đó, Chính phủ cần tổ chức các sự kiện quốc tế lớn và hội nghị gần giống với sự kiện về vấn đề thay đổi môi trường ở Bali.