Hỏa hoạn và các vụ cháy xảy ra ngày một nhiều, nhu cầu thiết kế và trang bị PCCC cũng được quan tâm nhiều hơn. Thiết kế phòng cháy chữa cháy nhà xưởng là một yêu cầu bắt buộc đối với mọi doanh nghiệp, được quy định bởi Pháp luật.
Các nguyên nhân gây cháy nổ trong nhà xưởng
Trong nhà xưởng, có nhiều nguyên nhân có thể gây ra cháy nổ, thường xuất phát từ sự kết hợp giữa các yếu tố vật lý, hóa học, và con người. Các yếu tố chính gây cháy nổ trong nhà xưởng bao gồm:
Vật liệu dễ cháy: Nhà xưởng thường chứa nhiều vật liệu dễ bắt lửa như giấy, gỗ, vải, dầu mỡ. Những vật liệu này, khi tiếp xúc với nguồn nhiệt, có thể bốc cháy nhanh chóng và lây lan lửa rộng rãi. Đặc biệt, các nguyên liệu và sản phẩm hóa học như dầu, xăng, chất lỏng dễ cháy, chất oxi hóa… có khả năng gây cháy nổ cao nếu không được lưu trữ và xử lý đúng cách.
Hệ thống điện: Hệ thống điện không an toàn hoặc bị quá tải là một trong những nguyên nhân chính gây ra cháy nổ. Các dây điện bị hỏng, đứt hoặc không đúng tiêu chuẩn có thể tạo ra tia lửa điện, gây cháy nổ. Việc bảo trì, kiểm tra định kỳ và sử dụng thiết bị điện đạt tiêu chuẩn an toàn là rất cần thiết.
Thiết bị và máy móc: Các thiết bị, máy móc như động cơ, bơm, hệ thống nhiên liệu, máy nén nếu bị hỏng hoặc có lỗi kỹ thuật có thể phát sinh nhiệt độ cao và gây cháy nổ. Việc kiểm tra và bảo dưỡng định kỳ, cùng với việc sử dụng thiết bị chất lượng, đóng vai trò quan trọng trong việc phòng ngừa cháy nổ.
Hàn, cắt kim loại: Hoạt động hàn, cắt kim loại tạo ra nhiệt độ cao và tia lửa, dễ dẫn đến cháy nổ nếu không có các biện pháp an toàn thích hợp. Việc sử dụng các biện pháp bảo vệ như màn che tia lửa và thiết bị dập lửa tại chỗ là bắt buộc.
Lỗi chủ quan của con người: Hành vi của con người như hút thuốc, sử dụng nguồn lửa mở, bất cẩn hoặc không tuân thủ quy tắc an toàn phòng cháy chữa cháy là nguyên nhân phổ biến gây cháy nổ. Tuyên truyền, đào tạo và giám sát nghiêm ngặt có thể giảm thiểu nguy cơ này.
Để đảm bảo an toàn cháy nổ, các doanh nghiệp cần tuân thủ nghiêm ngặt các quy định và tiêu chuẩn an toàn, như đã được nêu trong Nghị định số 79/2014/NĐ-CP của Chính phủ. Nghị định này quy định chi tiết các yêu cầu bắt buộc về an toàn phòng cháy chữa cháy, áp dụng cho nhiều đối tượng khác nhau từ hộ gia đình đến nhà xưởng. Tuân thủ các quy định này không chỉ đảm bảo an toàn cho cơ sở vật chất mà còn bảo vệ tính mạng và tài sản của con người.
Thiết kế phòng cháy chữa cháy nhà xưởng hiện nay
Thiết kế phòng cháy chữa cháy nhà xưởng là một phần không thể thiếu trong quá trình xây dựng và vận hành các cơ sở sản xuất. Các tiêu chuẩn PCCC không chỉ giúp bảo vệ tính mạng con người mà còn giảm thiểu thiệt hại về tài sản khi xảy ra sự cố cháy nổ. Dưới đây là các tiêu chuẩn PCCC cho nhà xưởng cập nhật mới nhất năm 2024.
1.1. Điều kiện an toàn về tiêu chuẩn thiết kế PCCC nhà xưởng
Theo khoản 1 Điều 5 Nghị định 136/2020/NĐ-CP, nhà xưởng phải đáp ứng các điều kiện an toàn PCCC như sau:
- Biển báo và hướng dẫn: Nhà xưởng phải có đầy đủ nội quy, biển báo, biển cấm, sơ đồ và biển chỉ dẫn về PCCC và thoát nạn. Những biển báo này phải tuân thủ các quy chuẩn và tiêu chuẩn PCCC do Bộ Công an quy định.
- Lực lượng PCCC cơ sở: Mỗi nhà xưởng phải có lực lượng PCCC cơ sở hoặc chuyên ngành, được huấn luyện nghiệp vụ về PCCC, luôn sẵn sàng chữa cháy tại chỗ.
- Phương án chữa cháy: Cần có phương án chữa cháy được cấp có thẩm quyền phê duyệt.
- Hệ thống điện và an toàn cháy nổ: Hệ thống điện, chống tĩnh điện, chống sét, các thiết bị sinh nhiệt, sinh lửa phải đảm bảo an toàn PCCC, phù hợp với các quy chuẩn và tiêu chuẩn của Bộ Công an.
- Hệ thống giao thông và liên lạc: Nhà xưởng cần có hệ thống giao thông, thông tin liên lạc phục vụ cho chữa cháy, hệ thống cấp nước, hệ thống quản lý cơ sở dữ liệu PCCC và truyền tin báo về sự cố.
- Hồ sơ và giấy chứng nhận: Phải có giấy chứng nhận thẩm duyệt thiết kế và văn bản chấp thuận kết quả nghiệm thu PCCC của cơ quan cảnh sát PCCC.
1.2. Điều kiện an toàn về tiêu chuẩn PCCC đối với nhà xưởng cao tầng, nhà khung thép mái tôn
Đối với nhà xưởng cao tầng và nhà xưởng khung thép mái tôn vượt quá diện tích khoang ngăn cháy, cần đáp ứng các điều kiện sau:
- Chống cháy lan: Nhà xưởng phải có giải pháp chống cháy lan bằng kết cấu xây dựng hoặc hệ thống PCCC.
- Tăng giới hạn chịu lửa: Các cấu kiện xây dựng chủ yếu phải có giới hạn chịu lửa theo quy định, đảm bảo hạn chế nguy cơ sụp đổ khi xảy ra cháy.
1.3. Tiêu chuẩn PCCC khi thiết lập dự án và thiết kế xây dựng nhà xưởng
Theo Điều 11 Nghị định 136/2020/NĐ-CP, khi lập dự án và thiết kế xây dựng hoặc cải tạo nhà xưởng, cần đảm bảo:
- Địa điểm xây dựng: Đảm bảo khoảng cách an toàn PCCC với các công trình xung quanh.
- Bậc chịu lửa: Bậc chịu lửa của nhà xưởng phải phù hợp với quy mô và tính chất hoạt động, có giải pháp ngăn cháy lan giữa các hạng mục.
- Hệ thống kỹ thuật: Công nghệ sản xuất, hệ thống điện, chống sét, chống nổ và chống tĩnh điện phải đáp ứng các yêu cầu an toàn về PCCC.
- Lối thoát nạn: Lối và đường thoát nạn, thiết bị chiếu sáng, báo tín hiệu, chỉ dẫn thoát nạn, thông gió chống tụ khói phải đảm bảo an toàn và nhanh chóng.
- Hệ thống giao thông và cấp nước: Hệ thống giao thông và bãi đỗ cho phương tiện chữa cháy, hệ thống cấp nước phải đáp ứng yêu cầu chữa cháy.
- Hệ thống báo và chữa cháy: Hệ thống báo cháy, chữa cháy và các phương tiện chữa cháy phải đảm bảo số lượng và vị trí lắp đặt phù hợp với đặc điểm và tính chất của nhà xưởng.
1.4. Quy định về thiết kế phòng cháy chữa cháy nhà xưởng và thẩm duyệt
Theo khoản 4 Điều 13 Nghị định 136/2020/NĐ-CP, nhà xưởng có khối tích từ 3.000m³ trở lên phải thẩm duyệt thiết kế PCCC. Hồ sơ đề nghị thẩm duyệt gồm:
- Văn bản đề nghị: Chủ đầu tư phải có văn bản đề nghị xem xét và cho ý kiến về giải pháp PCCC.
- Quyết định phê duyệt: Đối với nhà xưởng sử dụng vốn đầu tư công, cần có quyết định phê duyệt chủ trương đầu tư.
- Giấy chứng nhận: Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư, quyền sử dụng đất hoặc văn bản chứng minh quyền sử dụng đất hợp pháp.
- Đơn vị thiết kế: Giấy xác nhận đủ điều kiện kinh doanh PCCC của đơn vị thiết kế và thuyết minh thiết kế cơ sở, trong đó nêu rõ các giải pháp PCCC.
Với các tiêu chuẩn PCCC chặt chẽ, nhà xưởng sẽ đảm bảo an toàn, bảo vệ tính mạng và tài sản, đồng thời tuân thủ đúng quy định pháp luật.
Biển báo, bảng tiêu lệnh, nội quy thiết kế phòng cháy chữa cháy nhà xưởng tiêu chuẩn
Biển báo phòng cháy chữa cháy
Việc lắp đặt biển báo phòng cháy chữa cháy (PCCC) là một phần quan trọng trong quy trình quản lý an toàn nhà kho và nhà xưởng. Biển báo cần phải được thiết kế theo tiêu chuẩn quốc gia và được đặt ở những vị trí dễ nhìn thấy và dễ tiếp cận. Các biển báo thông dụng bao gồm biển chỉ dẫn lối thoát hiểm, biển cấm lửa, biển cảnh báo nguy hiểm, và biển hướng dẫn sử dụng thiết bị PCCC. Việc đảm bảo các biển báo rõ ràng và dễ hiểu sẽ giúp tăng cường nhận thức về an toàn và giảm thiểu nguy cơ xảy ra sự cố cháy nổ.
Bảng tiêu lệnh phòng cháy chữa cháy
Bảng tiêu lệnh PCCC cung cấp hướng dẫn cụ thể và chi tiết về các hành động cần thực hiện trong trường hợp khẩn cấp. Nội dung bảng tiêu lệnh thường bao gồm:
- Quy định về an toàn sử dụng điện: Thiết lập các quy định về lắp đặt và sử dụng thiết bị điện an toàn, bao gồm việc sử dụng dây dẫn điện kín và các thiết bị tự ngắt điện (aptomat) để tránh quá tải và chập điện.
- Quy định về sắp xếp hàng hóa: Hướng dẫn cách sắp xếp hàng hóa trên giá kệ một cách khoa học, đảm bảo khoảng cách an toàn tối thiểu 0,5m giữa hàng hóa và các thiết bị phát nhiệt như đèn, dây dẫn, và ổ cắm điện.
- Quy định về thiết bị PCCC: Chỉ dẫn về việc trang bị và bố trí bình chữa cháy, vòi xịt, và các dụng cụ cứu thương theo tiêu chuẩn TCVN PCCC. Mỗi tầng hoặc sàn cần có ít nhất 2-3 bình chữa cháy, và với diện tích nhỏ hơn 100m², cũng phải có ít nhất 2 bình chữa cháy.
Nội quy thiết kế phòng cháy chữa cháy nhà xưởng
Nội quy PCCC trong kho hàng cần được thiết lập một cách rõ ràng và nghiêm ngặt để đảm bảo an toàn tối đa. Nội dung nội quy bao gồm:
- Giám sát và tuyên truyền: Thường xuyên giám sát và tổ chức tuyên truyền nhằm nâng cao ý thức phòng tránh cháy nổ cho công nhân viên. Cần thiết lập mức phạt cụ thể để tăng tính răn đe.
- Cấm sử dụng nguồn lửa và nguồn nhiệt: Nghiêm cấm sử dụng nguồn lửa hoặc nguồn nhiệt bên trong hoặc bên cạnh nhà kho, nhà xưởng như thắp hương, hút thuốc, hóa vàng, nấu nướng.
- Hệ thống chống sét và chống tĩnh điện: Lắp đặt hệ thống chống sét, chống rò điện, và chống phát sinh tĩnh điện phù hợp với quy mô và tính chất công trình kho hàng, kho xưởng.
- An toàn điện: Hệ thống điện phải được lắp đặt đúng thiết kế, đảm bảo an toàn, và các thiết bị tiêu thụ điện phải có thông số kỹ thuật phù hợp và được lắp đặt đúng kỹ thuật.
- Bố trí lối thoát hiểm: Đảm bảo lối đi thoát hiểm thông thoáng và các điều kiện thoát nạn khi xảy ra sự cố như sơ đồ hướng dẫn thoát nạn, đèn chỉ dẫn, đèn chiếu sáng sự cố, hệ thống thông gió, và hạn chế nhiệt.
Trách nhiệm và quy định về PCCC nhà xưởng mới nhất
- Đối với doanh nghiệp cho thuê mặt bằng, kho xưởng: Cần xác định rõ ràng trách nhiệm trong công tác PCCC của mỗi bên và thể hiện cụ thể trong hợp đồng thuê kho.
- Hàng hóa lưu trữ: Không tàng trữ chất cấm và các hóa chất dễ cháy nổ như gas, xăng dầu, cồn mà không có sự cấp phép của cơ quan chức năng. Với kho lưu trữ hóa chất đặc thù, cần có vật chứa chuyên dụng và trang bị thiết bị và phương tiện PCCC nhà kho tiêu chuẩn.
- Kho lạnh: Quy định về PCCC tương tự như kho thường, nhưng cần đảm bảo người vận hành máy lạnh phải có sức khỏe và chuyên môn. Quá trình nạp dung môi máy lạnh phải được giám sát chặt chẽ và thực hiện đúng quy trình với tối thiểu 2 người.
Bằng cách tuân thủ nghiêm ngặt các quy định này, doanh nghiệp có thể đảm bảo an toàn tối đa cho kho hàng và nhà xưởng, giảm thiểu nguy cơ cháy nổ và bảo vệ tài sản cũng như tính mạng con người.